Mádenıet – ulttyń rýhanı baılyǵy. Ol halyqtyń ómir salty, óneri, ádet-ǵuryptary, dástúrleri jáne tarıhı muralary arqyly kórinis tabady. Mádenıet – qoǵamnyń tarıhı damýynyń aınasy jáne ár ulttyń biregeıligin sıpattaıtyn negizgi elementterdiń biri. Árbir ulttyń mádenıeti onyń bolmysy men rýhanı álemin aıqyndaıdy. Mádenıet ulttyń biregeıligi men ereksheligin kórsetetin qundy qazyna bolyp tabylady. Ol ýaqyt óte kele damyp, jańa mazmunǵa ıe bolady, biraq óziniń túpki tamyrlaryn eshqashan umytpaıdy. Bizdiń de elimizdiń mádenı jaǵdaıy birqalypty deńgeıde damyp keledi. Sonyń ishinde Almatynyń mádenı ortalyqtary, teatrlary men murajaılary – osynyń aıqyn mysaly. Almaty sııaqty qalalar mádenıettiń tiri kýási bolyp, ulttyq jáne jahandyq qundylyqtardyń almasýyna múmkindik berip jatyr.
Almaty – Qazaqstannyń mádenı júregi, eldiń tarıhy men qazirgi zamanǵy óneriniń toǵysqan mekeni. Qala óz turǵyndary men qonaqtaryna baı mádenı ómirdi usynady. 2023 jylǵy derekter boıynsha, Almatyda 20-dan astam teatr, 30-ǵa jýyq murajaı jáne 15-ke jýyq mádenıet saraıy bar. Bul mekemeler jyl saıyn júzdegen myń adamdy ózine tartady.
Mádenıet mekemeleri men muralar
Almaty qalasynyń mádenıeti ǵasyrlar boıy qalyptasqan. Uly Jibek jolynyń mańyzdy beketteriniń biri retinde Almaty ártúrli órkenıetter men mádenıetterdiń toǵysýyna yqpal etti. Keńes dáýirinde qala Qazaqstannyń astanasy retinde mádenı damýǵa serpin berdi. Búgingi tańda Almaty Qazaqstannyń eń iri mádenıet ortalyqtarynyń biri bolyp tabylady. Abaı atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq opera jáne balet teatry – klassıkalyq ónerdiń sımvoly. Munda jyl saıyn 50-den astam ulttyq jáne álemdik opera, balet qoıylymdary ótedi. M.Áýezov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııalyq drama teatry – qazaq dramalyq óneriniń júregi. Teatr sahnasynda jyl saıyn júzge jýyq spektakl qoıylady.Ortalyq Memlekettik Murajaı – Qazaqstannyń tarıhy men mádenıetine arnalǵan eń iri murajaı. Munda 200 myńnan astam eksponat saqtalǵan. Qasteev atyndaǵy óner murajaıy – beıneleý óneriniń jaýharlary men zamanaýı týyndylar qoıylǵan oryn. Murajaıda 25 myńnan astam óner týyndysy bar. Ulttyq kitaphana – Qazaqstannyń eń iri kitaphanasy, onda 7 mıllıonnan astam kitap qory bar. Qalalyq kitaphanalar – ádebıet pen bilimdi dáripteıtin mádenı keńistikter.
Qala mádenıetiniń zamanaýı kelbeti
Zamanaýı Almaty shyǵarmashylyqtyń jáne ónerdiń jańa úlgilerin kórsetýge daıyn. Qaladaǵy Esentai Gallery, Tengrı-Ýmaı galereıasy jáne Art Lane sııaqty art-keńistikter sýretshiler men dızaınerlerdiń jańa týyndylaryn kórsetedi. Almaty Arbat – shyǵarmashylyq ortanyń jáne kóshe óneriniń naǵyz ortalyǵy.
Almaty jyl saıyn túrli mádenı jáne halyqaralyq festıvalder ótkizedi:
- Apple Fest – Almatynyń sımvoly sanalatyn almanyń qurmetine arnalǵan festıval.
- Star of Asia – halyqaralyq deńgeıdegi mýzyka jáne óner merekesi.
- Almaty Film Festival – kıno ónerin dáripteıtin mańyzdy shara. Almatynyń turǵyndary úshin mádenıet róli
Statıstıkaǵa sáıkes, Almaty turǵyndarynyń 65%-y teatrlar men murajaılarǵa jıi baryp turady. Sonymen qatar, qaladaǵy jastar arasynda shyǵarmashylyq stýdııalarǵa jazylý kórsetkishi jyl saıyn 10%-ǵa artyp keledi.
Almaty – ulttyq jáne zamanaýı mádenıettiń toǵysqan erekshe mekeni. Bul qalada árbir qadam saıyn tarıhtyń, ónerdiń jáne shyǵarmashylyqtyń tynysyn sezinýge bolady. Almaty mádenıeti – tek qalanyń emes, búkil Qazaqstannyń rýhanı aınasy.
