Ǵalymdar Esik qorǵanynan tabylǵan «Altyn adamnyń» esimine qatysty boljam aıtty. Ázirbaıjan ǵalymy Zaýr Gasanov altyn kıimdi saq jaýyngeriniń esimi Syńly bolýy múmkin degen qorytyndyǵa keldi.
«Altyn adamdy» Almaty oblysyndaǵy Esik qalasynyń soltústigindegi Esik ózeniniń sol jaq jaǵalaýyndaǵy temir dáýirinen saqtalǵan saq obasynan 1969 arheolog Kemel Aqyshev tapqan bolatyn. Arheologııalyq zertteýler bul adamnyń bizdiń zamanymyzdan burynǵy 5 – 4 ǵasyrlarda ómir súrgeni anyqtady.
Kıim úlgisi, jerleý rásimi, «Altyn adamnyń» Jetisý jerin mekendegen saqtardyń kórnekti elbasynyń uly nemese jas kósem, áskerbasy ekenin aıqyn kórsetedi.
Kóne dáýirdegi materıaldyq mádenıet, óner, mıfologııa, t.b. salalardan mol derek beretin jádiger saqtarda memlekettik órkenıet erteden qalyptasqanyn dáleldeıdi. Esik qorǵanynan tabylǵan jaýynger qazir Qazaqstannyń azattyq sımvolyna aınaldy. Onyń tulǵasy Almatynyń bas alańyna ornatylǵan, tóbe bórkindegi qanatty tulparlar beınesi eltańbamyzda bederlengen.
Tabylǵanyna jarty ǵasyrǵa jýyq ýaqyt bolsa da, arheologııalyq nysan retinde «Altyn adamǵa» ǵalymdardyń qyzyǵýshylyǵy azaıǵan joq. Taıaýda Ázirbaıjan Ulttyq ǵylym akademııasy Arheologııa jáne etnografııa ınstıtýtynyń qyzmetkeri Zaýr Gasanov qorǵannan tabylǵan kúmis ydystaǵy jazýǵa zertteý júrgizipti. Zattaǵy rýna jazýyna Orhon-Enıseı taıaýshyǵystyq tańbalary fonetıkasy negizinde taldaý jasaý onyń túrki tilinen shyqqanyn kórsetken. Túpnusqada «Dört bul küz Sınglıyı ır — «Dünyanın dörd (küncü) tərəfindəki tayfalar Sınqlıya nəğmə qoşur», Uş yüz yığ anta ıçır — «Üç yüz ağlar gözlü and içir» dep jazylǵan. Qazaq tiline: «Dúnıeniń tórt buryshynan Syńly taıpasy jyrlaıdy. Úsh júz joqtaýshy ant-sý ishedi» dep aýdarylady eken.
«Biz bul jazýdyń dál osyndaı maǵyna beretindigine aıǵaq bolatyn Gerodot eńbekteri men «Qytaıdyń Han dınastııasy tarıhyn» qosqanda birqatar grammatıkalyq, tarıhı, ádebı kýálikter taptyq», — deıdi ǵalym.
Gasanovtyń aıtýynsha, «Altyn adamnyń» Syńly degen mártebesi hýnný ımperatoryna tıesili áıgili qudiretti qylysh «Chıng-lý» ataýyna sáıkes keledi.
