Jeltoqsan oqiǧasyna qatysyp, 38 jyldan keiın aqtalǧan Talǧat Jūbaev bastan keşken hikaiasynda qaişylyqty jailarǧa tap kelgenın aitady.
1986 jyly Almatyda Jeltoqsan oqiǧasy bolyp, qazaq jastary bas kötergen. Bügınde arhivterde Jeltoqsan oqiǧasy kezınde bilıktıŋ kamerasyna tüsıp qalǧan suretter köp. Sol bır qas qaǧym sät bırneşe myŋ adamnyŋ ömırın özgertıp, qudalauǧa tüsırgenı ökınıştı.
Sondai taǧdyr iesınıŋ bırı – Talǧat Jūbaev. Jeltoqsan oqiǧasy kezınde ol Almaty qalasyndaǧy Halyq şaruaşylyǧy institutynyŋ studentı bolǧan. Ol 1986 jylǧy oqiǧa kezınde bilık kamerasyna tüsıp qalǧan.
Talǧat Jūbaevtyŋ suretterın aǧasy İmanbai Jūbai taiauda Facebook jelısındegı paraqşasynda jariialady.
«Menıŋ ınım – Talǧat kezınde Jeltoqsan köterılısıne (oqiǧasyna) qatysuşy retınde abaqtyǧa jatyp şyqqan bolatyn. Ol uaqytta narhoz universitetınıŋ üşınşı kurs studentı. Jaqynda ol "aqtau" qūjatyn alyp, quanyp jatyrmyz», - dep jazylǧan jazdaba.
Jeltoqsan oqiǧasyna qatysqany üşın 38 jyldan keiın aqtalǧan Talǧat Jūbaevpen tıldesıp, 1986 jylǧy oqiǧaǧa qalai qatysyp, qalai aqtalǧanyn sūradyq.
- Jeltoqsan oqiǧasy kezınde sız qanşa jasta boldyŋyz?
- 23 jasta boldym, Almaty halyq şaruaşylyǧy institutynyŋ 3 kurs studentı edım. - Alaŋǧa şyqqanyŋyz sızdıŋ keiıngı ömırıŋızge, bolaşaǧyŋyzǧa kerı äser etpedı me? - Bolaşaǧyma qatty äser ettı dep aita almaimyn. Tek toqsanynşy jyldary Jeltoqsan oqiǧasynyŋ qatysuşymyn dep aituǧa şamaly qymsynyp jürdım. Keiınnen şükır, Jeltoqsan oqiǧasynyŋ qatysuşylaryna degen qoǧamdaǧy közqaras, onyŋ ışınde memlekettık tūrǧyda da oŋaldy dep aituǧa bolady. Memleket zaŋǧa arnaiy norma engızdı aqtaluǧa bolatyndai, jäne jeŋıldıkter qarastyryldy. Kerısınşe qazır balalarym, tuma-tuys, jaqyndarym men jönınde zor maqtanyşpen aityp otyrady. - Jeltoqsan oqiǧasyna qalai şyqtyŋyz? Jastardyŋ jinalyp jatqanyn qaidan estıp edıŋız? - Kündız üş jıgıt bolyp ne bolyp jatyr eken degen oimen sabaqtan soŋ barǧanbyz. İnstitut bolǧan soŋ adam qarasy köp, bıreuden bıreuge jetedı ǧoi, adamdardyŋ jinalyp jatqany. Al kenet aldyŋǧy şepke şyǧyp ketkenımızdı baiqamai da qaldyq. Men aitar edım jastar jaǧynan, iaǧni bızder jaǧynan eşqandai būzaqylyqtyŋ, araq ışu, şegu degendı baiqaǧan joqpyn. - Alaŋda şeruge qatysqanyŋyz üşın qandai aiyppen, bappen qudalandyŋyz? Jäne aqtalu qiynǧa tüsken joq pa? - 1987 jylǧa deiın, jaŋa jylǧa deiın tynyş boldy. Sessiia bastalatyn kezde qaŋtardyŋ aiaǧynda auditoriiaǧa organnyŋ adamdary kelıp suretımızden tanyp, bız üşeumızdı sol kezdegı Sovet audandyq ışkı ıster bölımıne aparyp qamady. Odan jauap aldy, bız eşkımmen töbelesken joqpyz, būzaqylyq jasaǧan joqpyz dep aqtalyp baqtyq. Bıraq bızdı komsomol jinalysyna salyp, qataŋ sögıs berdı. Oqudan şyǧarmaǧanyna menıŋ qoǧamdyq jūmysqa belsene aralasqanym, qabyrǧa gazetınıŋ redaktory bolǧanymnyŋ septıgı tidı dep oilaimyn. Bıraq sot būzaqylyq babymen menı qasymda ekı jıgıt bar üşeumızdı 10 täulıkke Porşen zauytynyŋ qasyndaǧy türmege otyrǧyzdy. Al men osy 2024 jylǧy jeltoqsanda ǧana Almaty qalalyq prokuraturasynyŋ aqtalǧanym turaly anyqtama aldym. - Jeltoqsan oqiǧasy bolǧannan berı arada 40 jylǧa juyq uaqyt öttı. Nege tek endı aqtaldyŋyz? - Men aqtalu kerektıgın bılgen joqpyn, mümkın köŋıl audarmadym. Maǧan tiıp keter eşteŋesı joq siiaqty boldy. Biyl ǧana Almatydaǧy bırge oqyǧan, bırge alaŋǧa barǧan kurstas jıgıt aityp özı biyl qaraşada aqtalǧanyn, jolyn aityp berdı. Sosyn ǧana qolǧa aldym. - Jeltoqsan oqiǧasy kezınde qaişylyqty jaǧdaiǧa tap kelgen kezıŋız bolǧan joq pa? - Jastyqtyŋ qyzuy ǧoi, su şaşyp kele jatqan alyp maşinadan qūtylu üşın, dereu şeşım qabyldau kerek boldy, äitpese maşinanyŋ astynda qalu qaupı bar edı. Sonda oilanbastan biık qabyrǧaǧa qalai 3-4 metrge deiın örmelep şyqqanyma älı taŋ qalam. Odan qūtylyp jataqhanaǧa kelıp, «halyq jasaǧyna» qosylyp, köşe tärtıbınıŋ saqtaluyna atsalystym. - Sūhbatyŋyzǧa raqmet!Symbat Nauhan
«Adyrna» ūlttyq portaly
