Búgin Qazaqstan BRIKS-ke qosylmaıdy degen aqparat shyqty. Óte durys pozıııa! BRIKS degenimiz ne? Ol tipti tolyqqandy uıym da emes. Ne tushymdy jarǵysy joq, ne arnaıy basshylyǵy joq, ne hatshylyǵy joq. Bir ǵana múddesi bar – ol jınalyp alyp, Batysty aıyptaý, kúbir-kúbir jamandaý.
«BRIKS bolashaqta NATO-ǵa qarsy bolady», «Oıbaı EO-ny quldyratatyn qýatqa ıe», «BRIKS degen bolashaqta álemniń negizgi uıymy bolady», «BRIKS-tyń valıýtasy paıda bolyp, eýro men dollardy tarıhtyń qoqysyna tastaıdy» deıtinder bar. Olar BRIKS-ke múshe memleketterdiń halqynyń sanyn, ekonomıkasyn, áskerin, jer kólemin qosady da, «eń qýatty uıym» dep sıpattaıdy. Alaıda bul uıym(symaq)qa múshe elder shynaıy turǵydan ózara odaqtastyq qura ala ma? Kúmánim bar.
Quramyn qaraıyqshy. Brazılııa, Úndistan, Qytaı, Ońtústik Afrıka, Reseı, Iran, BAÁ, Efıopııa, Mysyr. BRIKS minberinde bir jaǵadan bas shyǵarar syńaı tanytsa da, shyndyǵynda bul elderdiń ózara múddeleri de, geosaıası kózqarastary da bir-birine qarama qaıshy. Qytaı men Úndistan ata jaý, Iran men arab elderiniń basy pispeıdi jáne kórinbeıtin qaqtyǵystary kóp degendeı. Ótken jyly Ońtústik Afrıkada BRIKS-tyń sammıti ótti. Sonda Ońtústik Afrıka tarapy Reseı prezıdenti Pýtın sammıtke kelmesin, kelse tutqyndaýǵa májbúrmiz, Gaaganyń sheshiminen attap kete almaımyz degendeı sıgnal jiberdi. Pýtın barmady. BRIKS-tyń betperdesi osy jerde sypyrylyp tústi.
Sondyqtan mundaı uıymǵa múshe bolýdyń qajeti joq. Ár ekinshi basqosýy «irigen-shirigen Batys» dep bastalatyn jıyndary kóp. Álbette, ondaı jıyndarǵa Qazaqstan baryp qatysady, sóz sóıler, bálkim usynystar da aıtyp qalar. Alaıda uıymǵa kirýdiń qajet shamaly.
Kóp uıymǵa kirý - kóptegen mindettemeni moınyńa alý degen sóz. Aýzy kúıgen úrip ishedi degendeı, geosaıası qaqtyǵystar kúsheıgen sátte, UQShU men EAES degen uıymdardyń zııandy ekenin túsine bastadyq. Sondyqtan bizge úlken derjavalarǵa sen jaqsysyń, sende jaqsysyń dep qaqtyǵystaryna aralaspaıtyn joldy izdeý abzalyraq. Bizdiń baǵytymyz geosaıası qaqtyǵystarda beıtaraptyq ustaný, al álemdik saıasatta kópvektorlyqty júrgizý bolýy tıis.
Ashat Kasengali
