Bügın Qazaqstan BRİKS-ke qosylmaidy degen aqparat şyqty. Öte dūrys pozisiia! BRİKS degenımız ne? Ol tıptı tolyqqandy ūiym da emes. Ne tūşymdy jarǧysy joq, ne arnaiy basşylyǧy joq, ne hatşylyǧy joq. Bır ǧana müddesı bar – ol jinalyp alyp, Batysty aiyptau, kübır-kübır jamandau.
«BRİKS bolaşaqta NATO-ǧa qarsy bolady», «Oibai EO-ny qūldyratatyn quatqa ie», «BRİKS degen bolaşaqta älemnıŋ negızgı ūiymy bolady», «BRİKS-tyŋ valiutasy paida bolyp, euro men dollardy tarihtyŋ qoqysyna tastaidy» deitınder bar. Olar BRİKS-ke müşe memleketterdıŋ halqynyŋ sanyn, ekonomikasyn, äskerın, jer kölemın qosady da, «eŋ quatty ūiym» dep sipattaidy. Alaida būl ūiym(symaq)qa müşe elder şynaiy tūrǧydan özara odaqtastyq qūra ala ma? Kümänım bar.
Qūramyn qaraiyqşy. Braziliia, Ündıstan, Qytai, Oŋtüstık Afrika, Resei, İran, BAÄ, Efiopiia, Mysyr. BRİKS mınberınde bır jaǧadan bas şyǧarar syŋai tanytsa da, şyndyǧynda būl elderdıŋ özara müddelerı de, geosaiasi közqarastary da bır-bırıne qarama qaişy. Qytai men Ündıstan ata jau, İran men arab elderınıŋ basy pıspeidı jäne körınbeitın qaqtyǧystary köp degendei. Ötken jyly Oŋtüstık Afrikada BRİKS-tyŋ sammitı öttı. Sonda Oŋtüstık Afrika tarapy Resei prezidentı Putin sammitke kelmesın, kelse tūtqyndauǧa mäjbürmız, Gaaganyŋ şeşımınen attap kete almaimyz degendei signal jıberdı. Putin barmady. BRİKS-tyŋ betperdesı osy jerde sypyrylyp tüstı.
Sondyqtan mūndai ūiymǧa müşe boludyŋ qajetı joq. Är ekınşı basqosuy «ırıgen-şırıgen Batys» dep bastalatyn jiyndary köp. Älbette, ondai jiyndarǧa Qazaqstan baryp qatysady, söz söiler, bälkım ūsynystar da aityp qalar. Alaida ūiymǧa kırudıŋ qajet şamaly.
Köp ūiymǧa kıru - köptegen mındettemenı moinyŋa alu degen söz. Auzy küigen ürıp ışedı degendei, geosaiasi qaqtyǧystar küşeigen sätte, ŪQŞŪ men EAES degen ūiymdardyŋ ziiandy ekenın tüsıne bastadyq. Sondyqtan bızge ülken derjavalarǧa sen jaqsysyŋ, sende jaqsysyŋ dep qaqtyǧystaryna aralaspaityn joldy ızdeu abzalyraq. Bızdıŋ baǧytymyz geosaiasi qaqtyǧystarda beitaraptyq ūstanu, al älemdık saiasatta köpvektorlyqty jürgızu boluy tiıs.
Ashat Kasengali
Ūqsas jaŋalyqtar
