Bauyrjan ata aitqan eken. “Qabırlerdıŋ de ärtürlı taǧdyry bolady eken”, - deptı Zeinep apam. Basynda män bermei bır-ekı jylda äne-mıne belgı qoiylar dep sengen. Uaqyt öte kele basyna eşkımnıŋ kelmeitını tüsınıktı bolǧan. Öitkenı alǧaş jerlegende uaqytşa qoiylǧan qorşau şögıp, aty-jönı jazylǧan temır qisaiyp, jazuy kömeskılene bastaǧan. Qanşa jyldan berı mülde qarausyz qalǧan qabırdıŋ quraiyn oryp, şöbın otap, qūlap qalǧan temırın qaita bekıtıp bırşama retke keltırgen.
Sodan bastap äkesı - B.Momyşūlynyŋ qabırıne barǧan saiyn ǧalymnyŋ eskerusız beiıtıne qaraǧan, kütımge alǧan. 1985 jyldyŋ aqpan aiynan berı ömırden ozǧanyna JETI JYL ötse de, akademik Älkei Marǧūlannyŋ basyna belgı qoiylmai eskerusız qalǧanyn, özınıŋ därmensız, tek äkesınıŋ basyna barǧanda Älekeŋ ataǧa dūǧa oqyǧannan basqa qolynan qaiyr joǧyn, Ükımet kırısıp qamqorlyqqa aluy kerek ekenı turaly ötınış aitqanyn sol kezdegı QR Premer-ministrınıŋ orynbasary Myrzatai Joldasbekovtıŋ qabyldauyna arnaiy jazylyp aitqan - Baqytjan aǧam MOMYŞŪLY. Joldasbekovtıŋ qabyldauynda bolyp tūryp jeke basyna eşteŋe sūramaǧan. Myrzatai aǧanyŋ közı tırı ǧoi sūraŋyzdar. Bırer aidan soŋ-aq ǧalymnyŋ qabırı körer közge özgergen. Qorşauy jöndelıp, eskertkış qoiylǧan. Būl jaily apam özınıŋ “Teŋbıl tırşılıgınde” jazdy. Jūbaiynyŋ auzyna söz salyp, Myrzatai aǧanyŋ “künde kep jatqan joqsyŋ, öz basyŋnyŋ qandai būiymtaiy bar, qysylmai ait” degenıne maly tügel myrzadai marqaiyp şyǧyp jüre bergenıne äiel retınde küiıp-pıskenı de aitylǧan.
Qazaq ǧylymyna ölşeusız üles qosqan kelesı ǧalym, türıktanuşy Edıge Därıǧūlūly Tūrsynnyŋ qabırı SEGIZ JYLDAN BERI qarausyz qurai basyp jatqanyn, uaqytşa qoiylǧan belgıdegı aty-jönı jazylǧan qaŋyltyr temırdıŋ bolar-bolmas bır şegege ılınıp tūrǧanyn, keş te bolsa basy köterılıp belgı qoiylǧanyn Armannyŋ paraqşasynan oqyǧanda Älkei atamyzdyŋ qarausyz qabırı eske tüsken…
Edıge aǧamyzdyŋ qabırınıŋ basyndaǧy sol jalǧyz belgı-jazu jel terbep tüsıp joǧalsa ne bolar edı… Oilaudyŋ özı qorqynyşty. Edıge eŋbekterımen jaqsy tanys şetelden kelgen özge ǧalymdardyŋ Därıǧūlūlynyŋ basyna baryp dūǧa baǧyştamaq nietı baryn bılgen Armandar sonda baryp bır kezde özderı jerleuıne qatysyp, keiınnen mülde at ızın salmaǧan ǧalym qabırın ızdeidı. Jotany qiialai örlep tap-tar jerdegı qurai basqan qabırdı körgende Armannyŋ ne sezıngenın qaidam, keşe arnaiy belgıtas ornatylyp jaqsylap qorşaǧan beiıttı körgende eŋırep jylaǧym keldı. Qolynan keledı-au degen qarjysy barlardyŋ aldyna baryp män-jaidy tüsındırgen qazaqtyŋ jai bır “öz aldyna” jürgen balasynyŋ maŋdaiy tasqa tırelıp, mūrnynyŋ astynan qanşama esık tars etıp jabylǧanda, alla razy bolǧyr Rakhimgali KM-dyŋ meselın qaitarmaǧany qandai jaqsy bolǧan dep bır köŋılım bosasa, suretten jap-jazyq körıngenımen tıp-tık jotany örlei sonşa qiyndyqpen salynǧan qabırdı körıp ıştei egılgenım-ai! Qarap otyrsam ol ǧalymnyŋ eŋbekterımen tanys ta emes ekenmın. Atyn şala-pūla estıppın. Ūiat, ärine. Kez kelgen adamnyŋ basy ketıp qyzyǧatyn bır salasy, taqyryby bolady. Men de - solai, özım qūmarta berılgen närseler bar. Onyŋ eŋ bırınşısı - qazaq ızdeu, öle-ölgenşe adamgerşılık sabaǧyn oqu, adamdyqtan attamau. Armandy sonau Aqan, Bırjandardyŋ änın nasihattap konsert ötkızıp jürgenınen bılem ǧoi, menıŋ qolymnan keletını adam sanyn bıreuge köbeitıp konsertterıne baru ǧana boldy. Estradanyŋ essız esırıkterı jailap jatqanda Aqan, Bırjannyŋ änın qaitsın jastar. Bıraq sol jyldarda Arman ainalasyna adam jinai alǧan edı. Endı, mıne… Isteimın degen adam ısteidı! Niet bolsyn! Ökınıştısı,bızdıŋ baişykeşterde qarjy bolsa, niet joq, qazaqylyqtan jūrdai! Al Arman siiaqtylarda peiıl tüzu, mümkındık joq. Ortada “altyn köpır” bolǧan Rahymǧalidai azamat aǧamdy qūdai bergen eken! Rahaŋnyŋ ūtqan tūsy - “kebınde qalta bolmaitynyn” tereŋ tüsıngendıgınde jäne kıtap deitın kömbenıŋ, iaǧni ata mūra qazynanyŋ “qojaiyny” bola alǧanynda. Kıtapqa jaqyn adamnyŋ oi-tüsınıgı bölek, ruhani bai adamdar basqa bärıbır! Ötırık saiqalsyp (şyǧysta solai söileidı) maqtaǧan ūnamaidy maǧan. Kerek deseŋ şekısıp te qalǧam onymen. Bıraq onyŋ kısılıgınıŋ aldynda basymdy iem. Aruaq atqan qazaqtyŋ oŋǧanyn körmeppın, al aruaǧy razy bolǧan qazaqty perıştelerdıŋ özı qorǧaidy. Ol - aqiqat! Ūltyna qyzmet etken adam eşqaşan joqtauşysyz qalmaidy eken, al qanşa keremet bolsaŋ da, qabırıŋdı şöp basyp, qurai kömıp, eş eskerusız qala beruıŋ bek mümkın… Jalpy, keşegı ǧalymǧa körsetılgen qūrmet pen taǧy da sol alla tıleuın bergır Rahymǧali bergen As adamdy tırı künde baǧalau, eŋbegın közı tırısınde nasihattau keregın, tırınıŋ qadırın tırıde bılgennıŋ jön ekenın üirettı. Özgede şaruam joq, özım osyndai taǧylym alyp qaittym.
Bar bolyŋdar, qazaqtar! Aman jürıŋderşı!
Aigül Bolathaqyzy,
Feisbuk paraqşasynan
