Bıyl Jambyl oblysy «Eńbek» baǵdarlamasy boıynsha elimiz boıynsha eń kóp qarjy aldy. Bul týraly "Aýyl sharýashylyǵyn qarjylaı qoldaý qory" AQ Jambyl oblysy fılıalynyń Nesıe bóliminiń basshysy Baýyrjan Tájibaev málimdedi, dep habarlaıdy adyrna.kz ulttyq portaly.
Baýyrjan Ermekulynyń aıtýynsha, nátıjeli jumyspen qamtýdy jáne jappaı kásipkerlikti damytýdyń 2017-2021 jyldarǵa arnalǵan memlekettik «Eńbek» baǵdarlamasy boıynsha ótken jyly 2 766 612 000 teńge bólingen. Atalǵan qarjy 100 paıyz ıgerilip, 703 adam óz kásibin bastady.
– Al bıyl elimiz boıynsha eń kóp qarjy, ıaǵnı, 3 266 612 000 tenge Jambyl oblysyna tıesili bolyp otyr. Máselen, halqy tyǵyz ornalasqan Túrkistan oblysy 3 mldr 49 mıllıon teńgemen bizden keıin ekinshi orynda tur. Qazan aıynda oblysymyzǵa bólingen qarjyǵa qosymsha taǵy da 2 mlrd. teńge bólinedi. Sonda osy jyly Jambyl oblysyna respýblıkalyq bıýdjetten 5 266 612 000 teńge buıyraıyn otyr. Budan bólek, jyldyń basynda oblystyq bıýdjetten 867 mln. 500 myń teńge bólinip, ony sharýalarǵa úlestirgen bolatynbyz. Negizi jurttyń basym bóligi «Igilik» baǵdarlamasy arqyly 4 mln teńgege deıin qarjy alyp, mal sanyn kóbeıtýde. Bıyl atalǵan baǵdarlama aıasynda 469 azamat jalpy quny 1 mlrd. 600 mln. 725 myń teńgeniń nesıesin aldy. «Kásipkerlik» baǵdarlamasy aýyl sharýashylyǵyna jatpaıtyn STO, naýbaıhana, shashtaraz sekildi kásipti bastaǵan azamattarǵa beriledi. Atap aıtsam, 24 mıllıon teńgege 7 adam óz kásibin ashty. Sondaı-aq, jyldyń basynda «Eginjaı» baǵdarlamasy arqyly 2 adam qarjy alǵanyn aıtyp ótken jón. Al oblys ákimdiginiń bıýdjeti arqyly bólingen 867 mln. 500 myń teńge óz kásibin ashamyn degen 221 adamǵa berildi, – deıdi ol.
Bólim basshysy jyl basynan beri 484 adamǵa 1 732 695 000 teńgeniń nesıesi berilgenin aıtty. Sondaı-aq jalpy quny 290 861 000 teńgeni quraıtyn 82 qaryz alýshylardyń nesıe ótinimderi maquldanǵan. Budan bólek, ol «Sybaǵa» baǵdarlamasy arqyly sıyr men qoı alýǵa bolatynyn eskertti. Atalǵan baǵdarlama boıynsha sıyrǵa 70 mln. teńge, al qoıǵa 12 mln. teńgege deıin qarjy qarastyrylǵan.
– Negizgi talap etti baǵyttaǵy sıyrdy mindetti túrde shet elden alý kerek ári onyń buzaýyn satýǵa ruqsat etiledi. Bul baǵdarlamanyń ıgilin jaıylym jeri bar, bir sózben aıtqanda aıaqtan turǵan sharýalar ǵana kóre alady. Áıtse de, sharýa qojalyqtary shet eldiń sıyry ońtústiktiń aýa raıyna shydamaıdy dep, belsendi bolmaı otyr. Al Qyrǵyzsttannyń sıyryn alýǵa tıym salynǵan. Qazirgi tańda bizge shet elden 497 bas sıyr ákelemin dep 5 sharýa qojalyǵy ótinish tastady. Onyń tórteýiniń ótinishi (397 sıyr) qanaǵattandyrylsa, bir azamattyń (100 sıyr) máselesi qarastyrylyp jatyr. Al qoı sharýashylyǵyn damytamyn degen azamattarǵa jergilikti qoılardy alýǵa ruqsat bar. Sondyqtan da «Sybaǵa» baǵdarlamasy boıynsha 15 666 bas qoı satyp alýǵa 51 sharýashylyq ótinish bildirse, onyń 38-iniń (11 650 qoı) máselesi sheshildi. Sondaı-aq, 5 sharýa qojalyǵynyń ótinishi (1 551 qoı) maquldanyp, bir azamattyń úıiniń qujattary durys bolmaǵandyqtan óz ótinishin qaıtaryp aldy. Al qalǵan 7 sharýa qojalyqtyń ótinishi qarastyrylyp jatyr, – deıdi ol.
Sharýa qojylyqtar shet elge et eksporttaýshy «Merke et» jáne «Ońtústik halal taǵamdary» kompanııalarymen kelisim-shartqa otyryp, óz ónimderin satady. Iaǵnı, kásipkerler malyn bazarǵa shyǵarǵannan qaraǵanda atalǵan kompanııaǵa ónimin ótkizgendi tıimdi dep esepteıdi.
Baýyrjan Tájibaevtiń sózine sensek, "Aýyl sharýashylyǵyn qarjylaı qoldaý qorynan" nesıe alyp, óz kásibińdi bastaý ońaı sekildi. Alaıda kópshilik nasıhat jumystary tómen bolǵan soń ba, áıteýir aýyl sharýashylyǵyna qatysty jańalyqqa senińkiremeıdi. Sondyqtan da kópshiliktiń kókeıinde "Aýyl sharýashylyǵyn qarjylaı qoldaý qorynan" qalaı nesıe alýǵa bolady?» degen suraq turýy múmkin.
– Oblys ákiminiń orynbasary Murathan Shúkeev jáne aýyl sharýashylyq basqaramasynyń basshysy Berik Nyǵymashevpen birge aýdannan bastap ár aýyldy aralap shyqtyq. Sondyqtan da nasıhat jumystary tómen degen pikirińizben kelispeımin. Al «Eńbek» baǵdarlamasy boıynsha qarjy alǵysy keletin azamattar eń birinshiden jumyssyz retinde tirkelip jáne zeınetker bolmaýy kerek. Budan keıin «Atameken» kásipkerler palatasy arqyly «Bıznes bastaýda» oqyp, sertıfıkat alý qajet. Sondaı-aq nesıe alatyn adam kez kelgen úıdi kepildikke qoıa alady. Bizdiń ekinshi deńgeıli bankten artyqshylyǵymyz úıdiń ornalasqan jeri men qaı jyly salynǵany jáne sapasyna nazar aýdarmaımyz. Áıtse de, kepildikke qoıatyn úıdiń qujattary men qora-jaıy durys emes bolsa nemese nesıe tarıhynda másele týyndasa, qarjy berilmeıdi, – deıdi ol.
Bólim basshysy oblysymyzdaǵy aýdandardyń ishinde Baızaq, Jýaly jáne Jambyl aýdandary belsendi ekenin aıtady. Al Taraz, Jańatas, hám Qarataý qalalarynyń turǵyndary atalǵan qordan qarjy ala almaıdy.
Serik JOLDASBAI
