Búgin - 2000 jyly Semeı ıadrolyq polıgonynda sońǵy uńǵyma joıylǵan kún, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly.
1946 jyly ǵalym Iýlıı Harıton alǵashqy keńestik atom bombasyna baılanysty úkimet sheshimimen atom qarýyn óńdeý jáne qurastyrý jónindegi alǵashqy ortalyq ashyldy.
Bir jyldan soń Keńes ıadrolyq polıgony KSRO Mınıstrler keńesiniń sheshimimen 1947 jyldyń 21 tamyzynda Semeı qalasynyń batysyna qaraı 170 shaqyrym qashyqtyqta quryldy. 1948 jyly jazda alǵashqy óndiristik atomdyq reaktor qurylysy aıaqtalyp, 1949 jyldyń 29 tamyzynda Semeı polıgonynda ıadrolyq qarýdyń eń alǵashqy synaǵy ótkizildi.
Keıinnen 1953 jyldyń 12 tamyzynda termoıadrolyq qarý, 1955 jyldyń 22 qarashasynda A.Saharov qurastyrǵan alǵashqy sýtegi bombasy jaryldy.
1946 jyldan 1962 jylǵa deıin synaqtar jer betinde ótkizilse, 1963 jyldan bastap, jer astyna kóshirildi.
Polıgon aýmaǵyndaǵy sońǵy jarylys 1989 jyldyń 19 qazanynda ótkizildi. 1991 jyldyń 29 tamyzynda Prezıdent N.Nazarbaevtyń Jarlyǵymen Semeı polıgony jabyldy.
Joba 2000 jyldyń 29 shildesinde Semeı ıadrolyq polıgonynyń sońǵy uńǵymasy joıylǵan kezde aıaqtaldy.
45 jyl boıy Semeı dalasynda 459 ıadrolyq jarylys, sonyń ishinde aýada 113 jarylys jasaldy. Radıoaktıvtik sáýleden zardap shekken jarty mıllıonnan astam qazaqstandyqtyń densaýlyǵy ıadrolyq qarýlanýdyń qurbandyǵyna shalynǵan.
29 shildede 1949 jyldan 1989 jylǵa deıin Semeı mańynda júrgizilgen bes júzden astam ıadrolyq synaqtardyń qataryna núkte qoıyldy. Osy kúnnen bastap ıadrolyq qarýdy synaý úshin salynǵan Semeı alańynyń ınfraqurylymy tolyǵymen joıyldy.
