Bügın - Ūlttyq arheologiia mektebiniŋ negizin qalauşy, ǧalym, önertanuşy Älkei Marǧūlannyŋ tuǧanyna 120 jyl, dep jazady “Adyrna” ūlttyq portaly.
Älkei Haqanūly Marǧūlan 1904 jyly, 11 mamyrda Pavlodar oblysy Baianauyl audanynda düniege keldı. Bükilodaqtyq geografiia qoǧamynyŋ tolyq müşesi (1933), filologiia ǧylymynyŋ doktory (1945), Qazaqstan ǧylym akademiiasynyŋ akademigı (1958), Qazaq KSR-iniŋ eŋbek siŋırgen ǧylym qairatkeri (1961).
Onyŋ redaksiiasymen Şoqan Uälihanovtyŋ şyǧarmalarynyŋ 5-tomdyq tolyq akademiialyq jinaǧy jaryq kördı. Pedagogika salasynda Älkei Marǧūlan folklor boiynşa zertteulerınıŋ maŋyzy zor. Tūŋǧyş ret halyq pedagogikasynyŋ bırtumalary şoǧyrlanǧan Qazaq halqynyŋ aŋyzdaryn, ertegılerın, jyrlaryn ırgelı zerttedı.
Älkei Haqanūly tarih, arheologiia, etnografiia, ädebiet, öner (qoldanbaly jäne säulet önerı) jäne metallurgiia salasyna qatysty 300-den astam ǧyl.-zert. jūmystar, 100-den astam ensikloped. maqalalar jazdy‚ sonymen qatar qazaqstandyq etnograftardyŋ, arheologtardyŋ, tarihşylardyŋ birneşe buynyn daiarlady.
Marǧūlannyŋ ǧylymi eŋbekteriniŋ birqatary şetel tilderine audaryldy. 1991 jyly Qazaqstan Ūlttyq ǧylym akademiiasynyŋ tarih, arheologiia jäne etnologiia institutyndaǧy arheologiia ortalyǧynyŋ negizinde Marǧūlan atyndaǧy Arheologiia instituty qūryldy. Astana, Pavlodar, Ekıbastūz, Jezqazǧan qalalary men Oŋtüstık Qazaqstan oblysynda, Baianauyl, Ekibastūz audandarynda birneşe köşeler, mektepter Älkei Marǧūlannyŋ esimimen atalady. Pavlodar qalasynda müsini ornatylǧan‚ sondai-aq Pavlodar memlekettık universitetinde Marǧūlan atynda stipendiia taǧaiyndalyp‚ muzei aşylǧan.
100 jyldyq mereitoiy IýNESKO-nyŋ şeşimimen düniejüzılık deŋgeide atalyp ötti (2004). Qazaqstan ǧylym akademiiasynyŋ Uälihanov atynd. (1967), Qazaq KSR-ı Memlekettık syilyqtarynyŋ laureaty. Lenin, Eŋbek Qyzyl Tu, Halyqtar dostyǧy ordenderimen jäne medaldarmen marapattalǧan.
Ūqsas jaŋalyqtar
