İä, änşı de, aqyn da, küişı de, jazuşy da syrttan kelgen qandastarymyzdan şyǧyp jatqany jasyryn emes. Äitkenmen qanşa jerden myqty bolsa da qūjaty bolmaǧannyŋ küiısı ketetını beseneden belgılı. Osy oraida Memleket boiynşa oralmandardyŋ basty mäselesı "oralman märtebesı" bolyp tūr. "Märtebe" dep atynyŋ özı-aq aityp tūrǧandai, märtebelı orynǧa qandastarymyzdyŋ otyruy qiyndap kettı. Sebebı «Oralman märtebesı» bır jylǧa ǧana jaramdy bolyp keldı. Eger atalǧan qūjattyŋ jaramdylyq merzımın ötkızıp alǧan jaǧdaida 6 ai ışınde ǧana ūzartu mümkındıgı bar. Al ol merzım de uystan şyǧyp ketse, ekınşı märte müldem «Oralman märtebesı» berılmeitın edı. Būǧan qosa mamandar sot anyqtamasy men būrynǧy oralman kuälıgın äkeludı mındetsıp, äbden tityqtatatyn. Osy mäsele qandastarymyzdyŋ ışın qan jylatyp jatqan soŋ, ükımet tarapyna talai ret "Adyrna" ūlttyq etnografiialyq bırlestıgı jəne özge de ūiymdar hat joldap, talai ret esıgın qaqqannyŋ arqasynda, Elbasymyz 2019 jyly 16 nauryzda (№ 20-137q-8) tıkelei şeşım qabyldap, olarǧa bır jyldyq qūjattyq jeŋıldık jasauǧa mümkındık tuǧyzdy. Būl "djek-pot" ūtyp alǧanmen bırdei quanyş edı. Alaida üi-üidı aralap, gazet-jurnal, äleumettık jelılerge osy jönınde arnaiy mamandar habarlandyru berse de oralmandar ornynan qozǧalar emes. Ökınışke orai, qamsyz qazaqtyŋ kebın kiıp otyrǧan qandastarymyzdyŋ 80-ı ǧana kelıp, qūjattaryn ūzartuǧa ötınış tapsyrǧan. Bügınge deiın sol 80 adamnyŋ ne bary 34-ı ǧana yqtiiar hat aluǧa sūranys bıldırıptı. Demek, qalǧan 50-ge juyq qandasymyz qūjattyŋ älı maŋyzdy ekenın tüisıne almai otyr. Mıne, mäsele qaida jatyr?!
Rasymen, 1 ai ǧana uaqyt beretın Özbekstanǧa qaraǧanda äldeqaida jeŋıl bızdıŋ saiasatymyz oralmandar üşın taǧy bır ǧajap mümkındık. Ärı Elbasynyŋ şeşımınen keiın, būrynǧy oralman kuälıgın äkelu de, sottan anyqtama sūrap saŋdaluda qajet emes. Bärın bazadan sız oilaǧannan da tez tauyp beredı. Sondai-aq, "Oralman märtebesı" kuälıgın aluǧa ötınıştı kez-kelgen jerden beruge rūqsat etılgen. Demek "ket" dep keudeŋızden itermeidı.
Däl osy mäsele boiynşa şılde aiynyŋ törtınşı jūldyzynda Almatyda «Oralman märtebesın beru nemese ūzartu» memlekettık qyzmetı” atty Almaty qalasy Äleumettık äl-auqat basqarmasy köşı-qon jüielerı bölımı jäne “Adyrna” ūlttyq-etnografiialyq bırlestıgınıŋ ūiymdastyruymen jiyn öttı.
Jiynnyŋ şeşımı boiynşa «Adyrna» ūlttyq etnografiialyq bırlestıgı qandastarǧa beine-rolikter arqyly tüsındıru jūmystaryn jalǧastyru kerektıgın alǧa tartsa, endı bırı oralmandarǧa aqyl-keŋes beretın ortalyq aşu kerek ekenın tılge tiek ettı. "Qazaq" ekenın däleldeitın komissiia da qūrylsyn degen ūsynystar da joq emes.
Qysqasy, berılgen mümkındıktı paidalanyp, tez arada "oralman märtebesın" alyp alyŋyzdar. Uaqyt şekteulı!
Rasymen, 1 ai ǧana uaqyt beretın Özbekstanǧa qaraǧanda äldeqaida jeŋıl bızdıŋ saiasatymyz oralmandar üşın taǧy bır ǧajap mümkındık. Ärı Elbasynyŋ şeşımınen keiın, būrynǧy oralman kuälıgın äkelu de, sottan anyqtama sūrap saŋdaluda qajet emes. Bärın bazadan sız oilaǧannan da tez tauyp beredı. Sondai-aq, "Oralman märtebesı" kuälıgın aluǧa ötınıştı kez-kelgen jerden beruge rūqsat etılgen. Demek "ket" dep keudeŋızden itermeidı.
Däl osy mäsele boiynşa şılde aiynyŋ törtınşı jūldyzynda Almatyda «Oralman märtebesın beru nemese ūzartu» memlekettık qyzmetı” atty Almaty qalasy Äleumettık äl-auqat basqarmasy köşı-qon jüielerı bölımı jäne “Adyrna” ūlttyq-etnografiialyq bırlestıgınıŋ ūiymdastyruymen jiyn öttı.
Jiynnyŋ şeşımı boiynşa «Adyrna» ūlttyq etnografiialyq bırlestıgı qandastarǧa beine-rolikter arqyly tüsındıru jūmystaryn jalǧastyru kerektıgın alǧa tartsa, endı bırı oralmandarǧa aqyl-keŋes beretın ortalyq aşu kerek ekenın tılge tiek ettı. "Qazaq" ekenın däleldeitın komissiia da qūrylsyn degen ūsynystar da joq emes.
Qysqasy, berılgen mümkındıktı paidalanyp, tez arada "oralman märtebesın" alyp alyŋyzdar. Uaqyt şekteulı!
Aqgül AIDARBEKOVA "Adyrna" ūlttyq portaly
