Ábikenniń Astanaǵa oralýy...

789
Adyrna.kz Telegram
Naýryzdyń 19-y kúni, Eýrazııa Ulttyq Ýnıversıtetiniń ǵylymı kitaphanasy zalynda, uly kúıshi hám teatr akteri Ábiken Hasenovtiń ómiri men shyǵarmashylyǵyna arnalǵan "Ábiken Hasenov jáne qazaqtyń kúıshilik álemi" atty alqaly jıyn bolyp ótti, dep habarlaıdy "Adyrna" tilshisi  Erlan Tóleýtaıdyń jelidegi jazbasyna siltep.
Alqaly jıynǵa elimizge belgili ǵylym jáne mádenıet qaıratkerleri sondaı-aq teatr tarlandary men dáýlesker kúıshiler, atap aıtqanda:
Dúısen Qaseıinov, QR Mádenıet mınıstri (2003–2004), Halyqaralyq TURIKSOI uıymynyń Bas hatshysy (2008-2022);
Baqytjan Orazalıev
Eýrazııa ulttyq ýnıversıteti
Ǵylymı kitaphanasynyń dırektory;
Raýshan Nurtaza, Ónertaný ǵylymdarynyń kandıdaty;
Marat Ábsemetov, Astana qalasyndaǵy Sáken Seıfýllın mýzeıiniń dırektory;
Tilektes Meıramov – Qazaqstan Respýblıkasynyń Halyq ártisi, Qalıbek Qýanyshbaev atyndaǵy Akademııalyq teatrdyń akteri;
Aıtqalı Jaıymov – kúıshi, Qazaqstan Eńbek sińirgen qaıratkeri;
Sáýlebek Jámkenov, – qalamger, jýrnalıst;
Qýandyq Qystaqbaı – QR Halyq ártisi, Qalıbek Qýanyshbaev atyndaǵy teatrdyń kórkemdik jetekshisi;
Qalken Qasymov – kúıshi;
Bolathan Táshimov – kúıshi, QR mádenıet qaıratkeri;
Qaırat Aıtbaev – kúıshi, ıýzykatanýshy, Mádenıet salasynyń úzdigi;
Rústem Núrken – kúıshi, mýzykatanýshy, Qazaqstan Respýblıkasynyń Mádenıet qaıratkeri;
Ardabı Máýlit – kúıshi, mýzykatanýshy, PhD doktory;
Rıza Álmuqanova – fılologııa ǵylymdarynyń doktory;
Nesibeldi Ábdirahmanova, «Ábiken» kitabynyń avtory;
Erlan Tóleýtaı, jıyn moderatory t.b. qatysty.
Kelgen qonaqtar áýeli Ábiken Hasenulynyń ómiri men shyǵarmashylyna arnalǵan arnaıy kórmeni tamashalady. Kórmeni Almatydan jetkizgen ári uıymdastyrǵan Muhtar Áýezov atyndaǵy Qazaq Ulttyq drama teatrynyń mýzeı jetekshisi Nargız Tamabekova Ábikenniń árbir qujaty men fotosýretterin jıynǵa qatysýshylarǵa táptishteı tanystyrdy.
Munan soń, "Ábiken" kitabynyń tusaýy kesildi.
Jıynda moderator bolǵan Erlan Tóleýtaı alqaly otyrystan keıin Facebook jelisindegi paraqshasynda:
"... Odan ári jalǵasa túsken alqaly jıynnyń alǵashqy sózi Qazaqstannyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri, professor Dúısen Qaseıinovke berildi. Dúısen Qorabaıuly atalǵan jıynǵa arnaıy baıandama daıyndap ákelgen eken. Aǵanyń túrik, orys tilderinde jasaǵan baıandamalary men aıtqan sózderin túrli bas qosý jıyndarda alystan-jaqynnan tyńdap júrýshi edik, memlekettik tilde jasaǵan bul jolǵy baıandamasyn dál janynda otyryp tyńdaýdyń sáti tústi.
Álemdik hám qazaqtyq mýzyka óneriniń tereń bilgiri Dúısen Qorabaıuly, kúıshi Ábiken jaıly oılaryn ortaǵa sala kelip, qazirgi kúı óneriniń kókeıkesti máselelerine de toqtaldy. Mýzyka professorynyń bul jıynǵa arnaıy kelip qatysýy alqaly bas qosýdyń mártebesin kóterdi. Jıyn ústinde Dúısen Qorabaıulynyń Qaraǵandy shaharynan kele jatqanyn, onda Táttimbet atyndaǵy mýzyka kolledjiniń stýdentterine kúıshi Sembek Aıdosuly atyndaǵy stıpendııa taǵaıyndap qaıtqanyn estip, kádimgideı marqaıyp qaldyq. (Sembek Aıdosuly – halyq kúıshisi. 1931 jylǵy Shet óńirinde bolǵan "Kúıshiler qyrǵyny" kezinde GPÝ jendetteri Jambyl oblysyndaǵy Han taýynda qýyp jetip, atyp óltirgen).
Sondaı aıtýly is-sharanyń biri 2015 jyly Astana qalasynda ótti. Ol ICTMD halyqaralyq dástúrli mýzyka jáne bı keńesiniń 43-shi Dúnıejúzilik forýmy. Forýmdy ózim basshylyq etken TÚRKSOI Halyqaralyq uıymy, Qazaq ulttyq óner ýnıversıteti, Bilim jáne ǵylym, Mádenıet mınıstrlikterimen birlesip uıymdastyrdyq.
ICTMD – 1947 jyly IýNESKO janynan qurylǵan Dástúrli mýzyka men bı jónindegi halyqaralyq keńes. Dástúrli mýzykamyzdy, sol salada qyzmet jasap júrgen ǵalymdardy ICTMD halyqaralyq uıymyna jaqyndatýdyń osylaısha jolyn saldyq deı alamyz. Dástúrli mýzykany qorǵamasa, memlekettik tipti halyqaralyq ICTMD syndy uıymdar arqyly saqtap qalmasaq jahandaný degen ajdahaǵa jutylyp ketetindeı.
Álbette, dástúrli mýzykany saqtap, qorǵaý úshin ár halyqtyń óz ishinen shyqqan jankeshti ǵalymdar men ónertanýshylardyń kómegine júginemiz. Sol sebepti biz uıymdastyrǵan memlekettik jáne halyqaralyq deńgeıdegi is-sharalarda otandyq ǵalymdardyń nazaryn dástúrli ónerge buryp, osy saladaǵy kókeıtesti máselelerdi kóterýine jaǵdaı jasap kelemiz.
Búgingi Ábiken Hasenovke arnalǵan shara aıaqsyz qalmaýy kerek. Osydan birneshe jyl buryn jazýshy Tólen Ábdiktiń «Kórshi» atty ǵajap áńgimesin oqyp edim. Áńgime Ábiken kúıshiniń «Qońyr» kúıi jaıynda. Ábikenniń talantyn tanyǵan klassıkke alǵys aıtamyz. Biraq, Ábikendi ádebı orta, ónertanýshy, kúıshiler ǵana tanıtyndaı kórinedi. Jańaǵy «Kórshi» áńgimesin pesaǵa aınaldyrsa, nemese kıno týyndy jasasa qalaı bolar edi? Ol nasıhat. Qoryta aıtqanda Ábiken murasyn taný arqyly óz mádenıtimizge boılaımyz, Ábikenniń ómirbaıanyn bilý arqyly talaı syryn ishine bógip jatqan zulmat zamannyń keıpin tanımyz.
Qadirli dostar! Búgingi kún men úshin este qalarlyq oqıǵa der edim. Sebebi, konservatorııa rektory bop turǵan kezimde dástúrli ónerpazdardy oqý ordasyna shaqyryp jas jetkinshekterge aılap sabaq berýin qamtamassyz etken edim. Olardyń ishinde Maǵaýııa Hamzın, General Asqarov, Tólegen Mombekov, Rysbaı Ǵabdıev syndy óner tarlandary bar edi. Ónerdiń óz deńgeıinde jalǵasýy úshin has ónerpazdy kórgennen artyq qandaı joly bar?" - dep jazdy.
Pikirler