Búgin elordadaǵy QR Ulttyq mýzeıinde «Otbasy hrestomatııasy» qoǵamdyq qorynyń áıgili avtorlary – Sanjar Kerimbaı men Ádilbek Nəbıdiń birlesken avtorlyǵymen jazylǵan «Ózbekáli jáne mádenı maıdan» tarıhı-reprezentaııalyq kitabynyń tanystyrylymy bolyp ótti.
Belgili jýrnalıst Zeıin Álipbek júrgizgen saltanatty is-sharaǵa Ózbekəli Jənibek áýleti músheleri, kózin kórgen zamandastary men serikteri, QR Parlamenti depýtattary men máslıhatshylar, memlekettik vedomstvalar basshylary men qyzmetkerleri, óner maıtalmandary jáne basqa da tanymal tulǵalar, bilim-ǵylym, BAQ jáne mádenıet salasy ókilderi qatysty.
Kitap lentasyn QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty Qazybek Isa, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy memlekettik basqarý akademııasy Basqarý ınstıtýtynyń dırektory Zulpyhar Ǵaıypov, «Qazaqstan máslıhattary depýtattarynyń birlestigi» RQB tóraǵasy Tóleýbek Muqashev, Ulttyq akademııalyq kitaphana dırektory Ǵazıza Qudaıbergen, Ózbekáliniń shákirtteri, QazSSR eńbek sińirgen ártisteri – Muhtarhan Manapuly men Toıǵan Izim, Ózbekáliniń balasy – Nıetjan Ózbekáliuly qıyp sóz sóıledi.
Sonymen qatar Senat spıkeri Máýlen Áshimbaev, Túrkistan oblysy ákiminiń orynbasary Beısen Tájibaev, Túrkistan oblystyq máslıhatynyń tóraǵasy Nuraly Ábishov, Otyrar aýdany ákimi Sáken Sultanhanovtyń quttyqtaý hattary oqyldy. Bul rette Astana qalasy ákiminiń orynbasary Eset Baıken sóz alyp, qala ákimi Jeńis Qasymbektiń quttyqtaýyn jetkizdi.
Jıyn barysynda Ózbekáliniń elden kelgen aǵaıyny Kerimqul Pirimqululynyń avtorlarǵa shapan jaýyp, mereılerin asyrǵanyn da atap ótken jón.
Ózbekáliniń kózin kórgen zamandasy, «Qazaqstan máslıhattary depýtattarynyń birlestigi» RQB tóraǵasy Tóleýbek Muqashev óz sózinde avtorlar tarapynan tamasha jumys jasalǵanyn aıryqsha atady.
«Aıtýly tulǵa jaıly estelikter men oqıǵalar, mədenıet salasyndaǵy is-qımyly tereń zerttep zerdelengen. Memleket qurý men ulttyq ıdeologııa jasaýdaǵy róli de keńinen taldanyp, adamı bolmysyna ekzıstenııalyq taldaý jasalǵan. Biz bilgen Ózaǵań da osy kitapta sıpattalǵandaı qaıratty da isker jan bolatyn. Jaı isker emes, rýhanı isker basshylar qatarynan edi» dep estelik aıtty RQB tóraǵasy.
Budan bólek Tóleýbek Muqashev Senat spıkeri Máýlen Áshimbaevtyń quttyqtaý hatyn jarııalady. Onda «Ózbekáli aǵamyz qaı qyzmette júrse de, ultymyzdyń tarıhyn, tóltýma mádenıetin, salt-dástúrin, tilin jańǵyrtýǵa jáne qorǵaýǵa zor eńbek sińirdi. Alash rýhy qalyqtaǵan Torǵaı óńirin qaıta túletýge kúsh saldy. Alash arystaryn aqtaý isine tikeleı aralasty. Kóne jádigerlerimizdi jınaqtaý arqyly ultymyzdyń mádenı áleýetin jarqyrata kórsetýge súbeli úles qosty. Kitap memleket qaıratkeriniń osy atalǵan jáne ózge de eńbekterin jan-jaqty zerdeleý arqyly Ózbekáli Jánibekovtiń azamattyq-saıası tulǵasyn jaqsy asha bilgen. Bul jınaq jalpy oqyrman, onyń ishinde óskeleń urpaq úshin úlgili baǵdar bolady dep senemiz» delingen.
Óz kezeginde Ózbekáli Jánibekov atyndaǵy mádenıetti, tarıhty jáne etnografııany qoldaý qoǵamdyq qorynyń ókili, Ózbekáliniń balasy Nıetjan Ózbekáliuly kitaptyń jaryq kórýinen týyndaǵan búkilqazaqstandyq qoǵamdyq rezonansqa ún qosýǵa ázirligin baıandady.
«Ákemizdiń elge sińirgen eńbegi men esteliginiń baspa arqyly qaıta jańǵyryp jatqany otbasymyzdy qanattandyrdy. Osynshama kóz maıyn taýysa izdenip eńbek etken jazýshylarǵa alǵystan basqa aıtarymyz joq. Óz dáýiriniń ult úshin kúresiniń jarqyn sımvoly bolǵan ákem jańa zamannyń da ıdeologııalyq-tálimdik qajettiligine jaraǵaly tur» dedi Nıetjan Ózbekáliuly.
Taǵylymdy ǵumyry kitapqa negiz bolǵan Ózbekáli Jánibek – qazaq tarıhy men mádenıetin jańǵyrtýǵa, ulttyń baı murasyn keleshek urpaqqa jetkizýge orasan eńbek sińirgen memleket jáne qoǵam qaıratkeri. Keńestik-kommýnıstik júıege qaramastan ol – Alash zııalylaryn aqtaý isi, Naýryzdyń qaıta toılanýy, Taıqazannyń elge qaıtarylýy, Qoja Ahmet Iassaýı kesenesiniń qalpyna keltirilýi sııaqty asa mańyzdy isterge bastamashy bolǵan. Qazaq tilin damytý baǵdarlamasynyń memlekettik tujyrymdamasyn jasaýǵa qatysty. Eldegi kóptegen mýzeıler men teatrlar, mádenıet oryndary osy qaıratkerdiń arqasynda ashyldy.
Avtorlar Atyraý, Qostanaı, Arqalyq, Astana, Semeı, Shymkent, Pavlodar aımaq-óńirlerine ekspedıııa jasap, Ózbekáliniń kózin kórgen, onymen qyzmettes bolǵan kisilermen jolyǵyp suhbattasty. Ózbekáli jaıly buryn-cońdy beımálim bolyp kelgen estelikter tapty. Budan bólek 1960-1990 jyldar aralyǵyndaǵy Qazaqstannyń saıası atmosferasyna dál sıpattama berdi. Torǵaı oblysynyń qalaı ashylǵany, onyń keıin qandaı saıası sebeppen jabylǵany jaıly saraptama da jasaldy.
Kitap jańalyǵy – Keńestik kezeńdegi qazaq halqynyń eldik sanasy men bostandyqqa umtylystary týraly jańa kózqaras qalyptastyrady. Sonymen qatar baıandalǵan oqıǵalardyń tanymdyq-patrıottyq turǵyda mańyzy asa zor.
Osyny basa aıtqan Sanjar Kerimbaı men Ádilbek Nəbı biraýyzdan «Beısen jáne bolmys» atty kitap eń kóp oqylǵan jáne suranysta bolǵan kitap edi. Bul da sol qatardan bolady dep úmittenemiz. Bizdiń josparymyzda Ózaǵań taqyrybyn jalǵastyryp, biregeı ult qaıratkerleri – Temirbek Júrgenovpen qatar Ilııas Omarov týraly da týyndy jazý bar. Óıtkeni olardyń barlyǵy da bir murat men sabaqtastyqta áreket etken azamattar. Al bul bastamasy ǵana» dep tujyrdy.
Kitap tanystyrylymyn respýblıkalyq deńgeıde uıymdastyrýdy úılestirýshi, Ózbekáliniń aýyldasy, mádenıettanýshy-fılosof Abylaıhan Qalnazarov «Ózbekáli Jánibek menedjmenti men lıderlik standarty Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy memlekettik basqarý akademııasy men QR Memlekettik qyzmet isteri jónindegi agenttiktiń nazaryna alynýy kerek» deı otyryp, bul kitapta Ózbekálideı tulǵa mysalynda qazirgi Qazaqstan qoǵamynyń suranysyndaǵy qaıratker sheneýnik portretiniń tujyrymdalyp, moraldyq-iskerı kelbetiniń modeldelgenin atap ótti.
Aıta keteıik, atalmysh kitaptyń tusaýkeseri 25 qarashada Almaty qalasynda dúrildep ótken bolatyn. Odan beride – Shymkent, Túrkistan qalalary men Ózbekáliniń týǵan jeri – Otyrar aýdanyndaǵy Sháýildirde tanystyrylymdary boldy. Tipten avtorlarǵa sol sapar barysynda Qoja Ahmet Iassaýı kesenesi janynda aqboz at mingizilip, shapan jabylyp úlgerdi. Osy is-sharalardyń resmı kýlımınaııasy retinde kezek elordamyzǵa da kelip jetti. Bul sharanyń ótýine Ózbekáli Jánibekov atyndaǵy mádenıetti, tarıhty jáne etnografııany qoldaý qoǵamdyq qorymen qatar «Alqa» ádebı-mádenı klýby men «Mádenıet fabrıkasy» baspasy atsalysty.
Taǵy bir aıta keterlik jaıt, Ulttyq mýzeı ujymy Ózaǵańnyń jeke tutynǵan zattarynan jádigerler kórmesin uıymdastyrsa, «Saryarqa» halyq mýzyka ansambli án-kúı jaǵyn súıemeldedi.
