Otan aldyndaǵy boryshyn óteý - bar azamatqa mindet. Alaıda ásire dinshilderdiń áskerge barýǵa asa nıeti joq ekenin jıi ańǵaramyz. Osydan “nege?” degen suraq týyndaıtyny sózsiz. Álde dinde oǵan tyıym salynǵan ba? Jalpy ár dinniń óz dástúrleri men zańdary bar, olar adam men memlekettiń arasyndaǵy araqatynasty anyqtaıdy.
Ásire dinshilder nege áskerge barýdan qashady? Munyń birneshe sebepteri bar:
- 1 - sebep. Dinderdiń negizgi qaǵıdalarynyń biri - yntymaq pen birlik ıdeıasy. Sondyqtan dinde bir eldiń múddelerin ekinshi elge zııanynyn tıgize otyryp qorǵaýǵa ruqsat etilmeıdi. Osyny esepke alǵan dinshilder adamdarǵa ǵana kómektesý kerek degendi ustanyp, áskerden bas tartady.
- 2 -sebep. Ásire dinshilderdiń áskerı qyzmetten bas tartýynyń eń keń taraǵan sebebi - adamdardy óltirmeý. Keıbireýiniń oıynsha, soǵys alańyndaǵy áskerılerdiń qyzmeti osyǵan baǵyttalǵan. Mine, osy dúnıe ǵalymdar men dinı qyzmetkerler arasynda áli kúnge deıin daý týdyryp keledi.
- 3 - sebep. Dinshilder úshin áskerı qyzmet senim men mádenıettiń negizgi qaǵıdalaryn buzý retindeqarastyrylady. Dálirek, bul beıbitshilik pen zorlyq-zombylyq arasyndaǵy qarama-qaıshylyqty kórsetedi.
- 4 - sebep.Qazaqstanda áskerı qurylymdar men qyzmette dinı salttardy oryndaýǵa jáne ony nasıhattaýǵa tolyqtaı tyıym salynady.
Din isteri jáne azamattyq qoǵam mınıstrligi "Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine dinı qyzmet jáne dinı birlestikter máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly" zań jobasyn ázirledi. Shynynda da, bul joba memlekettik qyzmetshilerdiń din salasyndaǵy minez-qulqyn birshama retteýdi kózdeıdi.
Bul rette, 2015 jyly Memleket basshysy bekitken QR memlekettik qyzmetshileriniń Ádep kodeksinde din salasyndaǵy minez-qulyqqa baılanysty birqatar shekteýler bar ekenin atap ótken jón. Atap aıtqanda, memlekettik qyzmetshiler qyzmettik jaǵdaıyn jáne onymen baılanysty múmkindikterdi qoǵamdyq jáne dinı birlestikterdiń múddesi úshin paıdalanbaýǵa; ujymda ózderiniń dinı senimderin ashyq kórsetpeýi; baǵynyshty qyzmetshilerdi qoǵamdyq jáne dinı birlestikterdiń qyzmetine qatysýǵa májbúrlemeýge tıis.
"Dinı qyzmet jáne dinı birlestikter týraly" Zańnyń 7-babyna sáıkes memlekettik organdar men uıymdardyń aýmaǵynda jáne ǵımarattarynda ǵıbadat qyzmetterin, dinı rásimderdi, jınalystardy ótkizýge, sondaı-aq mıssıonerlik qyzmetti júzege asyrýǵa jol berilmeıdi. Biraq jumystan bos ýaqytynda memlekettik qyzmetshi dinı rásimderge qatysýǵa quqyly. Aıtylǵan jáne atalǵan shekteýlerdi esepke ala otyryp, ásire dinshilder úshin áskerge barmaq bylaı tursyn, memlekettik qyzmette júrý qıyndyq týdyratynyn baıqaýǵa bolady.
Keıbir Eýropa elderinde (Franııa, Germanııa) memlekettik qyzmetshilerge, sonyń ishinde memlekettik mektepterdegi oqytýshylarǵa dinı kıimderge jáne dinı kózqarastaryn kórsetýge zań júzinde tyıym salynady. Bul ózgeristerdiń maqsaty - memlekettik basqarý júıesiniń zaıyrly sıpatyn saqtaý jáne nyǵaıtý.
- 5 - sebep.Ásker - jas jigitterdiń fızıkalyq túrde shynyǵatyn ortasy. Tártip qatal, talap kóp. Osyndaı mańyzdy ortaǵa dinshilderdiń kelip, barlyq erejeni buzyp, dinı saıasatty júzege asyrýy úlken qaýip týǵyzady. Sondyqtan áskerge baratyndar qatań baqylaýdan ótedi.
- 6 - sebep. Keıbir dinshil toptar úkimetti halyqaralyq qaqtyǵystarǵa qatysqany úshin synap jatady, osydan óz eliniń áskerine degen senimsizdik týyndaıdy. Onyń áseri olardyń Qarýly Kúshterde qyzmet etkisi kelmeıtindigin túsindiredi.
Dinde áskerde qyzmet etýge tyıym salynbaıdy, biraq belgili bir erejeler men shekteýler bar. Olar áskerı qyzmet atqara alady, biraq sonymen birge belgili rýhanı jáne etıkalyq qaǵıdalardy saqtaýy kerek. Mysaly, dinde beıbit turǵyndarǵa shabýyl jasaýǵa, soǵys qımyldarynda janýarlar men ósimdikterdi paıdalanýǵa, balalar men áıelderdiń quqyqtaryn buzýǵa tyıym salady.
Búgin de kóptegen azamattar óz qalaýy boıynsha áskerge bara alady. Bul dinı zańdardy buzý degendi bildirmeıdi. Áskerı qyzmet -eldiń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jáne terrorızmmen kúresýdiń mańyzdy júıesi. Osy logıkaǵa súıene otyryp, ár azamat óz eline jáne halqyna kómektesý úshin áskerge baryp, boryshyn ótep, ári qaraı qyzmet etýge quqyly degen tujyrym jasaýǵa bolady.
