Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev «Egemen Qazaqstan» gazetine bergen suhbatynda elimizdiń barlyq salasyna jan-jaqty toqtaldy. Memlekettiń barometri – onda ómir súrip jatqan halyq desek, demek, halyqtyń ál-aýqaty jaqsy bolýy shart. Prezıdent suhbatynda túıtkildi áleýmettik máselelerdiń túıinin keńinen tarqatqan. Máselen, áleýmettik salada qordalanyp qalǵan máselelerdiń birtindep sheshile bastaǵanyn atap ótti.
«Aýyldarda densaýlyq saqtaý nysandarysalynyp jatyr. Áleýmettik turǵydan osaltoptaǵy azamattarǵa keshendi túrde qoldaý kórsetýúshin Áleýmettik kodeks qabyldandy. Zııandy eńbekjaǵdaıynda jumys isteıtin azamattar úshin arnaıytólemaqy engizildi. Tabıǵatty qorǵaýǵa jaýaptymekemelerdiń qyzmetkerlerine olardyń ómiri men densaýlyǵyna tónetin qaýip-qaterge qatystyústemeaqy tólenetin boldy. Medıına qyzmetkerleriniń, mektepte, kolledjde jánebalabaqshada jumys isteıtin pedagogterdińjalaqysy ósti. Ulttyq qordan balalarǵa qarjyberý máselesin retteıtin zań kúshine endi. Negizgiekonomıkalyq kórsetkishterdi, onyń ishindeınflıaııa deńgeıin eskere otyryp eń tómengijalaqyny anyqtaıtyn ádisteme qabyldandy», – dedi Prezıdent.
Jáne bul jumystyń bári bıyl da jalǵasatynyn atap ótti. Sondaı-aq, alǵa qoıǵan maqsatqa jetý úshin tııanaqty, ári josparly áreket jasap, úzdiksiz alǵa umtyla beretinimizdi de tilge tıek etti.
Prezıdent suhbatynda Qańtar oqıǵasyna da toqtalypty. Sál sheginis jasaıyn. Bárimizge málim, azamattardyń bılikke ózin tolǵandyratyn másele týraly ashyq aıtýǵa tolyqtaı múmkindigi bar. Sebebi, Memleket basshysy memlekettik organdardan «Halyq únine qulaq asatyn memleket» tujyrymdamasyna sáıkes qoǵamnyń pikirimen sanasyp otyrýdy únemi talap etip keledi. Degenmen, kózqarasymdy bildirýdiń jóni osy eken dep, jappaı kóshege shyǵyp ketý quptalmasa kerek-ti. Elimizde beıbit jınalystardy retteıtin demokratııalyq sıpattaǵy zań bar. Endi jýyrdapetıııalardy tapsyrý jáne qaraý tártibin retteıtin zań qabyldanbaq.
Memleket basshysy qasiretti Qańtar oqıǵasyna jyldar boıy qordalanǵan áleýmettik-ekonomıkalyq problemalar, jalpy toqyraýdyń bılik pen qoǵamdy azdyryp-tozdyrýy sebep bolǵanyn jasyrǵan joq.
«Bir nárseni anyq bilýge tıispiz. Beıbit sherýge tyıym salynbaıdy, al jappaı tártipsizdiktiń kez kelgen túrine qatań tosqaýyl qoıylady. Elimizde zań men tártip qana ústemdik qurýǵa tıis. Bul – men úshin myzǵymas qaǵıda. Demokratııanyń besigi sanalatyn batys elderine qarańyzdar, eshkim de kóshede jappaı tártipsizdik jasaǵan, memlekettik organdarǵa shabýyldaǵan adamnyń mańdaıynan sıpap, óbektep otyrmaıdy.
Polıııa jappaı tártipsizdikti uıymdastyrýshylardy, ıaǵnı bıliktiń zańdy talaptaryna qarsy shyǵýǵa úndegen, qarý-jaraq ákelip taratqan, jaǵdaıdy ýshyqtyryp, adamdardy kúsh qoldanýǵa, mańaıdaǵynyń bárin qıratýǵa, órtep-talqandaýǵa azǵyrǵan adamdardy anyqtap, áshkereledi. Al tártipsizdikke kezdeısoq qatysqan, bilmestikpen arandap qalǵan adamdardyń buzaqylarǵa qatysy joq. Olarǵa meniń bastamammen raqymshylyq jasaldy. Buǵan deıin sottalǵan 1205 adamnyń 1095-i osy raqymshylyqqa ilikti. Al jappaı tártipsizdikti uıymdastyrǵandar men lańkestik áreketi, memleketke satqyndyǵy, bılikti kúshpen basyp alýǵa tyrysqany jáne basqa da aýyr qylmys jasaǵany úshin sottalǵandar jazasyn tolyǵymen óteıtin bolady», – dedi Q.Toqaev.
Keıingi kezde qoǵamda zorlyq-zombylyq pen qatygezdik beleń alyp bara jatqany jasyryp-jabar jaıt emes. Áıelder men balalardyń turmysta teperish kórip júrgen oqıǵalarynan aqparat betterinen habardar bolyp otyrmyz. Prezıdent osyndaı qylmystardy boldyrmaý úshin memleket tarapynan ne istelip jatqanyn da aıtty. Memleket basshysy áıelder men balalarǵa jasalǵan zorlyq-zombylyqqa qatysty qylmystardy tergeýmen áıel tergeýshiler aınalysatyn bolady dedi. Sondaı-aq ishki ister organdarynda áıelderdi zorlyq-zombylyqtan qorǵaýmen shuǵyldanatyn mamandardyń shtaty qalpyna keltirilip, olardyń quzyreti kúsheıtiletinin qadap aıtty.
«1 shildeden bastap polıııa jábirlenýshiniń shaǵymyn emes, qylmystyń anyqtalýyn negizge alyp, qylmystyq isti tirkeýge kóshti. Iaǵnı mundaı qylmystarǵa qatysty is qozǵaý úshin zorlyq-zombylyqtan japa shekken adamnyń aryzy qajet emes. Turmystyq zorlyq-zombylyq jasaǵandarǵa ákimshilik jáne qylmystyq jaýapkershilik edáýir kúsheıtildi. Jábirlenýshi qaıta-qaıta qysymǵa ushyramaýy úshin budan bylaı mundaı iske qatysty taraptarǵa ekinshi ret tatýlasý múmkindigi berilmeıtin boldy.
Sondaı-aq Májilistiń bir top depýtaty halyqqa Joldaýymnyń aıasynda turmystyq zorlyq-zombylyqqa qarsy kúrestiń jańa ári tıimdi sharalaryn qarastyratyn zań jobasyn ázirlep jatyr», – dedi Q. Toqaev.
Prezıdent elimizde «zań men tártip» qaǵıdatynyń ornyǵa túskenin qalaıtynyn, sondyqtan turmystyq zorlyq-zombylyqqa qatysty jazany qataıtýdy tolyq qoldaıtynyn aıtty.
«Qoǵamda ozbyrlyq pen zorlyq-zombylyqtyń kez kelgen túrine múldem tózbeıtin túsinik qalyptaspasa, zańǵa engizilgen ózgeristerden asa qaıyr bolmaıdy. Jurt zorlyq-zombylyq jasaǵandarǵa jazany qataıtýdy talap ete tura, qylmys álemindegi shytyrman oqıǵalarǵa tańdaı qaǵyp, fılmderdiń zańdy belden basatyn keıipkerlerin ǵana emes, tipti shynaıy ómirdegi kánigi qylmyskerlerdiń ózin pir tutyp jatady. Bul jaǵdaı bir-birine múlde kereǵar jáne óte oǵash kórinedi. Solaı emes pe?! Biz qoǵamdy ishinen iritetin, adamgershilikke jat qylyqtardy aqtaýdy kózdeıtin kez kelgen áreketke jáne quqyqtyq nıgılızmge tutas el bolyp tosqaýyl qoıýymyz kerek», – dedi Memleket basshysy.
Iá, biz jalpy adamzatqa ortaq qundylyqtardyń aıaqasty bolýyn qatań aıyptap, onymen birlese kúresýimiz kerek.
Foto: egemen.kz
