Ötken aptadaǧy Putinnıŋ Qazaqstanǧa saparynda prezident Toqaevtyŋ aty-jönınen jaŋylysuyn reseilık blogerlerdıŋ özı synap, kelekege ainaldyrdy. Türlı memder jariialandy. Qazaqstan prezidentınıŋ kezdesude qazaqşa söilegenınen keibıreuler ılık ızdese, keibır blogerler ony Putinge berılgen qarymta retınde sipattady.
Putinnıŋ Qazaqstanǧa sapary ekı el saiasatkerlerı, belsendılerı, blogerlerı jäne belsendılerı arasynda ülken talqyǧa tüstı. Onyŋ ışınde Resei basşysynyŋ Qazaqstan prezidentınıŋ aty-jönın dūrys atai almauy aldyŋǧy qatarǧa şyqty. Jäne kezdesu soŋyndaǧy qortyndy baspasöz mäslihatynda prezident Toqaevtyŋ bır auyz aqazaqşa söilegenı de el nazaryna erekşe ılıktı. Äsırese, öz üilerınde jürgendei jaibaraqat otyrǧan Resei delegasiiasynyŋ sol kezde typyrlap qūlaqqap ızdegen videosyn Qazaqstan men Reseide ǧana emes, Ukrainadaǧy adamdar da keŋınen taratyp jıberdı. Putin men Toqaev äŋgımesı ekı el arasyndaǧy ekonomika, geosaiasi ahual, sauda, önerkäsıp taqyryptarynda örbıdı.«JAN ŪŞYRǦAN JYLANDAI»
9 qaraşa künı Astana qalasyna jetken Resei prezidentı Putin men onyŋ ökılderı köpşılık aldynda qyzyq jaitpen este qaldy. Söz tızgının alyp, qonaqtar aldynda baiandamasyn bastaǧan Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev qazaq tılınde amandasyp, kelgen resei delegattaryna qazaq tılınde alǧys bıldırdı. Resei delegasiiasynyŋ mūndai kedergıge tap bolamyz dep oilamaǧany anyq. Qazaq sözın estıgen reseilıkter bırden qūlaqqaptaryna jügırdı. Arada az ötkende Qazaqstan prezidentı orys tılıne oiysqanda baryp, olar öz-özıne kelgendei boldy. Video üzındısın basqalarmen qatar Ukraina 365 Telegram arnasy jariialady. Sol sät zalda otyrǧan Resei syrtqy ıster ministrı Lavrov, Putinnıŋ baspasöz hatşysy Peskov jäne Kreml basşysynyŋ syrtqy saiasat jönındegı kömekşısı Uşakov ılespe audarma üşın typyrlap, qūlaqqap ızdei jöneldı. Artynşa Putin de solai ısteuge mäjbür boldy. Bogdan Amosov: «Qazaqstan prezidentı Toqaev Putinmen kezdesude qazaqşa söilei bastaǧanda Resei delegasiiasy ordaly jylandai ysqyryp, ysyldap, jan tappai kettı».TÜLKI MEN TYRNA
Būl jaǧdaidy ekıjaqty qatynaspen salǧastyryp, astar ızdegender de joq emes. Andrei Nikulin: «Toqaevtyŋ qarymta qaitarǧany diplomatiialyq hattama aiasynda kütpegen jerden Putinge qazaqşa söilep bastaǧanynan belgılı boldy. Būl jaǧdaidyŋ qanşalyqty tosyn bolǧanyn zalda qūlaqqap ızdegen märtebelı meimandardyŋ jan ūşyrǧan äreketterınen baiqauǧa bolady. Tura ertegıdei aumaidy. Tülkı men tyrna bır-bırıne qonaqqa qalai bardy)) Mıne, saǧan qūman, mıne saǧan tabaq)». Vera Afanaseva: «Toqaev ne dedı?» Ol «Būl aqymaqtar menı tüsınbei tūrǧanda, senderge olar turaly äzıl aityp bereiın,-» dedı. Toqaevtyŋ Putinmen baspasözge ortaq mälımdeme jasaǧanda qazaqşa söilegenı jäne bükıl reseilık delegasiiany essız qaldyrǧany turaly bärı jarysa ärı mysqyldai jaza bastady. (Qazaqstan) Jaqsy körşı bolmaityny anyq». Konstantin Kalachev: «Resei men Qazaqstan qaşan naǧyz odaqtas bolady?» «Vladimir Vladimirovich Putin (nemese onyŋ «syŋary») Qazaqstan prezidentı Qasym-Jomart Kemelūly Toqaevtyŋ äkesınıŋ atyn dūrys aitqan künı». Äzırge olar tek serıktester».«TAZDYŊ ŞEKESINE JASALǦAN ÄDEMI ŞERTPE»
İvan Iаkovina: «Putin Qazaqstan prezidentınıŋ äkesınıŋ atyn taǧy şatastyrdy. Al ol bolsa, mız baqpaǧan qalpy Putinge qazaqşa söilep bastady. Putin jäne onyŋ barlyq qyzmetkerlerı qūlaqqap ızdep, jan-jaǧyna jaltaqtai kettı. Moiyndau kerek: Qasym-Jomart Kemelūly tazdyŋ şekesıne ädemı şertpe jasady». Anatolii Nesmiian: «Toqaev Putinnıŋ dörekılıgın ūmyta qoimas. Toqaev – mol diplomatiialyq täjıribesı bar myqty saiasatker. Al onyŋ jeke basyna aşyq tıl tigızgen, atyn ädeiı būrmalaǧan Putinnıŋ dörekılıgın ūmyta saluy ekıtalai. Sondyqtan ol diplomatiiany qalai jasau kerektıgın bıledı jäne tıkelei nūqsan keltırmeitındei jolmen sytyludy da qatyrdy. Astanada Putinmen kezdesude poker Toqaev kenetten qazaq tılınde söilep, esesınıŋ bır bölıgın qaitaryp, qonaqtardy audarma qūlaqqaptaryn ızdeuge mäjbür ettı. Bır qyzyǧy, qazaq tılıne ūqsas türık tılınde söileitın Peskovtyŋ da qūlaqqap ızdei bastaǧany taŋǧaldyrady. Mūny ol bälkım köbıne orysşa balaǧat söileitın ärıptesterınen erekşelenbes üşın jasaǧan şyǧar».«TÄUELSIZ TIL SAIаSATY»
Arkadii Dubnov: «Putin dostas TMD astanalaryna barǧan kezde mūndai jaǧdaidy būryn-soŋdy kezdestırmegen. Ondaǧy basşylar oǧan ärqaşan tek orys tılınde söileitın, Ülken aǧanyŋ tılımen aitqanda, būl dästür būzylmaityn bolyp körınetın. Söitse, basqaşa da boaldy eken... Būl «qazaqşa kırıspe» Putin men onyŋ delegasiiasy müşelerın sonşalyqty taŋǧaldyrdy, olar üstel üstındegı qūlaqqapty ızdeuge asyqty. Toqaev olardy audarma arqyly onyŋ sözın tyŋdauǧa mäjbürledı. Būl özı teŋdesı joq oqiǧa boldy. Mäskeude ülken yqylaspen qarsy alǧan TMD elderınde orys tılın zertteu ūiymyn qūru turaly bastama kötergen Qazaqstan prezidentı Qazaqstannyŋ täuelsız tıl saiasatyn jürgızuge niettı ekenın bırden aŋǧartty».«KREMLDEGI NAUQAS»
Būl – Putinnıŋ Toqaevty ataǧandaǧy şamamen törtınşı ret qatelesuı. «Köbı Qazaqstan prezidentı Qasym-Jomart Toqaevty taǧy da qate ataǧanyna, negızı «Kemelovich» bola tūra, «Kelemovich» ataǧanyn synauda. Dese de, «Vasilich» (Vladimir Putin – avt.) taiaudaǧy jyldary älemdegı eŋ kürdelı ärı ūzaq esımderdıŋ bırın atap, qūttyqtau joldaǧany belgılı boldy. 2016 jyly Kreml saitynda «Tailand korolı Maha Vajiralongkorn Bodintrathepavarangkundy taqqa otyruymen qūttyqtady» dep habarlandy. Alaida, auyzşa qūttyqtaǧan videosy eş jerden tabylmaǧan» dep jazdy Podosokorskii telegram arnasy. «Pal Vasilich» bügın özınıŋ komfortty zonasynan şyqty – ol endı Qazaqstan prezidentı Qasym-Jomart Kemelūly Toqaevtyŋ esımın qaita-qaita qaitalap jattauy kerek. Spoiler – «Jim-jimychtan» däuırınen berı ol älı Toqaevtyŋ esımın aityp üirenbegen» dep jazdy Dabl Iаt. Sergei Abaşin: «Nemeneee, taǧy ma? Jemeleevich, İşemelevich, qazırgı Kelemich. Endı taǧy ne dep atar eken?» Atalǧan blogerlerdıŋ synauynan bölek Sergei Smirnov telegram arnasynda Putinge arnap «mem» de jariialanyp ülgerıptı. «Takaevtyŋ esımın putin jattai almasyn dep Pentagon oilap tapqan» delıngen fotoda.
Eşkin Krot: «Kremldegı nauqas» köpşılık aldynda Qazaqstan prezidentınıŋ atyn törtınşı ret dūrys atai almai otyr. 2022 jyldyŋ qaŋtarynda ol oǧan «Kemel Jomartūly Toqaev» degen at berdı. Sol jyldyŋ mausym aiynda ol Toqaevtyŋ atyn tez ataǧany sonşalyq, tyŋdap ülgeru mümkın bolmady. Al 2022 jyldyŋ tamyz aiynda ol Toqaev Qasym Jomartūly Kemelūly dedı... Degenmen, taŋǧalatyn dünie emes: «bunkerdegı geostrateg» eşqaşan qatelıkterınen sabaq aludy üirenbeidı – bır batqan bylyǧyna qaita-qaita bata berudı jön köredı.
«LADİMLADİMİCh PUKİN»
Putindı «bıraz jerge aparyp tastaǧan» blogerler endı Toqaevtyŋ būǧan nege köne beretının söz qyldy. Andrei Nikulin: «Taǧy şatasty. Dälırek aitsaq, atyn ūmytyp qalǧandai keiıp tanytty». Farida Kurbangaleeva: «Putin taǧy da Qazaqstan prezidentı Toqaevtyŋ esımın dūrys aita almady. Astanaǧa barǧanynda «Qasym-Jomart Kemelūlynyŋ» ornyna aldymen tüsınıksız bırdeŋenı aitty. Toqaev būǧan qaitıp şydap jür? Ötken jazda Sankt-Peterburg ekonomikalyq forumynda Putin ony «Kemej İşemilevich» dep atady. Al 2022 jyldyŋ qaŋtarynda ŪQŞŪ elderı basşylarynyŋ kezdesuınde – «Kemel Jomartūly» dedı. Şynymen Toqaevtyŋ būǧan qalai şydaityny taŋǧaldyrady. Ladimladimich Pukin qalai jasasa, oǧan da solai jauap beru kerek..Dina Litpin
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
