Kez kelgen ulttyń bolashaǵyn qalyptastyrýda bilim mańyzdy ról atqarady, al Qazaqstan odan tys qalmaıdy. 1991 jyly táýelsizdik alǵannan beri elimiz bilim berý júıesin damytýda orasan zor tabystarǵa qol jetkizdi. Bilim sapasyn arttyrý úshin birqatar aýqymdy bilim berý reformalaryn júrgizdi. Osy reformalar aıasynda elimizde oqytýdyń zamanaýı ádisteri engizilip, synı turǵydan oılaý men praktıkalyq daǵdylardy damytýǵa kóńil bólindi.
Qazaqstannyń bilim berý júıesi dástúrli bilim berý mekemelerin de, zamanaýı ıfrlyq platformalardy da qamtıdy. Tehnologııanyń damýy men ıfrlyq revolıýııa bilim salasyna qosqan jańalyq boldy. Qazaqstan onlaın platformalardy paıdalanýdy qolǵa alyp, bilim men daǵdylardy alýdyń biregeı múmkindikterine ıe boldy. Degenmen, ıfrly bilim alý qazaq tilinde qalaı júzege asýda?
Bul týraly álemdik deńgeıdegi bilimdi qoljetimdi etip, qazaq tiline aýdarǵan Education Development Fund Kazakhstan qoǵamdyq qorynyń atqarýshy dırektory Sarybekova Ásem Jandarbekqyzymen suhbattastyq.
- Qazaq tiline túrli saladaǵy sabaqtardy aýdaryp júrsizder. Qosymsha jaıynda tolyq aıtyp berseńiz.
- Kez kelgen adamǵa kez kelen jerde álemdik deńgeıdegi bilimdi qoljetimdi etý Khan Academy platformasynyń negizgi mıssııasy. Khan Academy bilim berý platformasy álemniń 190 memleketinde qoldanylyp, 60 -tan astam tilge aýdarylyp jatyr. Negizin qalaýshysy - Garvard túlegi Salman Han. 2008 jyly YouTube jelisine matematıka taqyryptaryn túsindirýmen bastaǵan bolatyn. 2012 jyly alǵash ret platformany ózge tilderge aýdarýǵa resmı kelisim berdi. Al Qazaqstanda alǵash ret bul joba 2019 jyly júzege asa bastady. Bul joba qarapaıym stýdentter birigip, eriktilik negizde bastalǵan bolatyn.
- Jobanyń negizgi maqsaty qandaı?
- Negizgi maqsat - bıologııa, fızıka jáne matematıka pánderin tolyq qazaq tiline aýdaryp shyǵyp, qoljetimdi etý. «Bilimdige dúnıe jaryq, bilimsizdiń kúni kárip» degendeı bilimdi urpaq tárbıelesek, elemizdiń bolashaǵy jarqyn bolary sózsiz. Árıne, orys jáne qazaq tilderinde túrli salada sabaq beretin platformalar jeterlik. Al biz qazaq tilinde damytyp, elimizdegi balalarǵa sapaly bilimmen qatar ózdiginen bilim alýǵa qushtarlyǵyn arttyrǵymyz keledi. Sol úshin de elimizdegi úzdik mamandardy biriktirip, sapaly ónim jasaýdamyz.
- Ujymda qansha adam bar? Olardyń bilim deńgeıine nazar aýdarasyzdar ma?
Osy ýaqytqa deıin jobany júzege asyrý úshin 500-ge jýyq erikti jumys jasady. Árıne joba óte aýqymdy. Sondyqtan sabaqtardy aýdaratyn mamandar bilimdi, óz isteriniń maıtalmandary.
- 2021 jyldan bastap, resmı qoǵamdyq qor retinde qurylypsyzdar. Búginge deıin nátıje qandaı?
- Aǵylshyn tilindegi platformada 12 myńnan astam vıdeo sabaq, 80 myńǵa jýyq praktıkalyq jattyǵýlar jáne 4 myńǵa jýyq maqala bar. Qazirge deıin biz 1200 den astam vıdeony qazaq tiline aýdaryp ózimizdiń jelige júktep úlgerdik. Vıdeolardyń qatarynda matematıka, fızıka, bıologııa jáne kompıýterlik baǵdarlamalaý syndy pánder bar.
Iá, biz 2021 jyldan bastap resmı qoǵamdyq qor retinde jumys jasaı bastadyq. Bir jyl ishinde biz 147 oqýshyǵa matematıka páninen onlaın olımpıada jáne 187 muǵalimge arnalǵan forým ótkizdik. Bul bilim júıesin jaqsartýǵa kóp kómegin tıgizip keledi. Óz betimen oqımyn degen oqýshy úshin de paıdaly.
- Alǵa qoıǵan josparlaryńyz bólisseńizder.
- Vıdeo sabaqtarmen qatar bizdiń qosymsha da qazaq tilinde jumys jasaýdy bastady. Degenmen, jobany úlken deńgeıge jetkizý úshin qazir qarjylyq qoldaý qajet. Sol arqyly qazaq tilinde bilimniń kez kelgen salasyn damytyp, oqýshylardyń álemdik ǵylymı ortada tabysty qatysýy úshin qajetti zamanaýı bilim men daǵdylardy bergimiz keledi.
-Suhbattasqanyńyzǵa rahmet!
