Keshe Almatyda qart jaýynger, Ekinshi dúnıejúzilik soǵys ardagerimen 28 panfılovshylar parkinde sóılesip qaldym.
Qazaq. Qaptaǵan adam. Qalyń sherý. Kóbi kektengen kózben ótkenge qaraıdy. Qoldaryna atalarynyń, soǵysta baıaǵyda qaza bolyp, súıegi qýrap qalǵan jaqyndarynyń sýretterin ustap alǵan. "Fashıst, fashıster qurysyn!" dep daýryqty atamyz. Ústi-basy tolǵan orden, madaq, sólkebaı. Áńgimege tarttym.
– Ata, Merekeńiz qutty bolsyn!
– Rahmet!
– Búgin adam byltyrǵydan az eken. Byltyr 100 myń adam qatysyp edi sherýge.
– Jastar bilmeıdi. Myna kúndi bizder - soǵysqa qatysýshylar qanymyzben qorǵadyq. Táýelsizdik bizdiń arqamyzda keldi.
– Qalaı? Táýelsizdikti biz orystardan ázer aldyq qoı.
– Orystardan! (Atamyzdyń daýsy dirildep, qatqyl shyqty. Óshkin kózderimen maǵan yzbarlana qarady). Sender ne bilesińder?! Orystardyń, jalpy Reseıdiń túk jazyǵy joq. Bizdi adam qylǵan solar. Abaı atań da aıtqan solaı dep.
– Ol kisi ne depti?
– Orystan úırenińder, oqyńdar, qańǵyryp júrmeńder degen. Sen ony da oqymaǵansyń ǵoı, ııa?!
– Oqyǵam. Biraq dál solaı aıtpaǵan sekildi.
– Qaıtalap oqy. Orystar bolmaǵanda, biz áli de taý-tasta kóship-qonyp júrer ek.
– Qoıyńyz. Qalaı?
– Qalaıy nesi? Mal baǵyp.
– Qaı elde soǵystyńyz?
– Polshada.
– Qalaı jeńdińizder?
– Bári uly Stalınniń arqasy.
– Ol ne istedi?
– Eger onyń kóregendigi bolmasa, myna biz osy jerde turmas edik.
– Ol ne kóregendik istedi?
– Qoryqpady. Soǵysty. Biz soǵysta ólýden emes, Stalınniń aldynda uıatty bolmas úshin qan keshtik.
– Stalın de Gıtler sekildi tıran ǵoı...
– Ne deısiń?! Úı, nadan! Men seni adam eken desem. Stalın - qazaqtardyń qamqorshysy. Eger Stalın jaýyz bolsa, onyń sýretin kóterip nege shyǵady myna halyq? Ol tıran emes, naǵyz kóregen basshy. Búgingi Nazarbaevyń da, Pýtıniń de, ana Trampyń da onyń aldynda túk emes, jaı qýyrshaqtar. Mine, kórdiń be, eger Stalın bolmasa, osyndaı baqytty kún bolar ma edi? Olar moıyndaǵannan, oǵan taǵzym etip, portretine minájat qylyp júr. Qazaqstan men Reseıdi Stalınniń rýhy - aıbaty qorǵap tur. Áıtpese, baıaǵyda jaýlarymyz tunshyqtyrar edi.
– Ol qazaqtardy qynadaı qyrdy ǵoı?
– Kimdi qyrdy? Qazaqtar ózderi qyryldy. Ashtan. Balyq jeýdi bilmedi. Nadandyq. Al jaýlardy aıamaǵany durys boldy. Qazir de jaýlar kóp. Biriń Amerıkashyl, biriń dindar bop... Amerıka - osy senderge ne jaqsylyq istedi? Qazaqtyń bolashaǵy joq...
Atam osyny aıtty da, taıaǵyn tyqyldatyp, meni ıtere júrip ketti.
Stalın - tiri! Stalın ólgen joq! Almatyda 2018 jyly 100 myńnan asa adam, 2019 jyly on myńdaǵan adam "Máńgilik polk" sherýine qatysty. Stalın - tiri!..
Arman DÚISENHAN
