29 qyrküiek künı Almaty oblysy Kegen audanynda öŋır turizmın damytu baǧytynda aqparattyq press-tur ūiymdastyryldy. Negızgı maqsat – aimaqtyŋ turizmdık äleuetın arttyru, jaŋa serpın beru. Bır top BAQ ökılderın Kegen audanynyŋ jaŋa äkımı Nūrbaqyt Teŋızbaev pen äkımdık qyzmetkerlerı qarsy alyp, öŋır tırşılıgımen tanystyrdy. Būl şaraǧa «Adyrna» tılşısı de qatysty.
Aita keteiık, Nūrbaqyt Teŋızbaev – grek-rim küresınıŋ paluany, jastar arasynda älem chempiony. Kegen audanynyŋ äkımı lauyzymyna biyl tamyz aiynda taǧaiyndalǧan. Būǧan deiın būl qyzmette Talǧat Eskendırūly otyrdy.
Tabiǧatymen talailardy tamsandyrǧan Kegen audanynda şeşılmegen mäsele joq emes. Säikesınşe, elı üşın qyzmet etem degen paluan-äkımnıŋ jospary köp. Bır top BAQ ökılderın jinap, tüiıtkıldı mäselelerınınıŋ tüiınımen bırtındep bölıstı.
JAUYR BOLǦAN JOL MÄSELESI QAŞAN ŞEŞILEDI?
Solardyŋ alǧaşqysy – aita-aita jauyr bolǧan jol mäselesı. Kegende ornalasqan Qaiyŋdy men Kölsai kölın közben köru üşın keletın turisterdıŋ sany jyl saiyn artyp keledı. Alaida, mūnda keluşıler jetem degenşe, janyn şüberekke tüiıp otyratyndaryn jasyrmaidy. Būǧan deiın jol jöndegen merdıger kompaniia jūmysyn sapasyz oryndap, bölıngen aqşany alyp, joq bolǧan.
QazAvtoJol mekemesı Almaty oblystyq filialy direktorynyŋ orynbasary Jasūlan Kelımbetūlynyŋ aituynşa, qazır jolda ortaşa jöndeu jūmystary jürgızılude. Qysqa deiın bülıngen joldy jamap qoimaq. Al kelesı köktemnen bastap, kürdelı jöndeu jūmystaryn jürgızedı.
«Joldyŋ barlyǧyn jöndeu üşın belgılı bır uaqyt kerek. Jergılıktı halyqtan sūraitynym – şydam. Degenmen, jūmysta barynşa jedeldetudemız», - dedı Jasūlan Kelımbetūly.
Al biyl būl mäselenı şeşu üşın audan äkımı qandai qadamdarǧa barmaq?
«Audanymyzda 775 şaqyrymdyq jol bar. Ol respublikalyq jäne audandyq, oblystyq bolyp bölınedı.
Jol mäselesı köpten tuyndap keledı. Mūny men jaqsy bılemın. Kelgelı berı halyqtyŋ är-berı qatynauy üşın, turizmdı damytu maqsatynda osy jol mäselesın qolǧa alyp jatyrmyz. Qazır osy QazAvtoJol mekeme basşylarymen kelıssözder jürgızıp, bolaşaqta sapaly jol üşın äreket etudemız. Qazır oiylǧan, tesılgen joldarǧa jöndeu jūmystaryn jasap jatyr. Sonymen qatar, bız qazır qystaǧy merzımde joldy aşyq ūstau üşın talapty küşeittıa. Mamandar kelıp, öz jūmystaryn atqaruda», - dedı audan äkımı Nūrbaqyt Teŋızbaev.
JŪMYSSYZDARǦA JAŊA MÜMKINDIK
Jol jöndeu jūmystarymen tanys bolǧannan keiın, BAQ ökılderı Kegen audany Tasaşy auylynda salynyp jatqan “Kegen Miasprom” JŞS - et kombinatymen tanysty. Kombinattyŋ qūrylysy 2021 jyly bastalǧan. Qazırgı taŋda jūmystyŋ 85%-y aiaqtaldy. 2023 jyldyŋ jeltoqsan aiynda ıske qosylmaq.
2,5 mln. teŋgenı qūraityn joba aiaqtaluǧa taiap qalǧanymen, kombinatqa qyzmetkerler tapşy. Būl turaly Bazis kompaniiasynyŋ vise-prezidentı Toqtar Baimoldaev aityp berdı.
«Kegen miasprom» JŞS-da täulıgıne 50 ırı qara, 150 ūsaq mal, 10 jylqy soiylady. Jylyna 2500 tonnadan astam et, 330 tonnadan astam şūjyq, 70 tonnaǧa juyq konservı öndırılmek. Mūnda mal bordaqylau, mal soiylatyn alaŋdar, kärız-tazartu jüiesı, sanitarlyq aimaq bolady. Zauyt biyl jeltoqsanda qoldanysqa berıledı dep josparlanyp otyr.
Joba jüzege assa, 50 adam tūraqty jūmyspen qamtylmaq. Bügıngı künı tehnolog, medtehnik, mal bordaqylau mamany, agranom, osy auyl şaruaşylyǧyna qajettı mamandar joq. Tıptı, kombinatqa direktor qajet. Olardy arnaiy oqytamyz dep oilap otyrmyz. Būl mäselenı jūmyspen qamtu ortalyǧy da qarauda. Jūmys kerek degenge esıgımız aşyq”, - dedı Toqtar Baimoldaev.
Jaiylymdyq jerı mol būl öŋırde qorasy qoiǧa, şarasy maiǧa toly mal soiyp, et asumen ainalysyp jürgen şaruaşylyqtar köp. Et kombinaty osyndai öŋırge jaqyn şaruaşylyqtardyŋ ırılı -ūsaqty maldaryn almaq. Degenmen, täulıgıne 250-ge juyq mal soiudy josparlap otyrǧan kombinatqa otar-otar qoiyn, tabyn-tabyn siyryn beretınder künde qaidan tabylsyn?! Qostanai men Arqalyqtaǧy qaŋyraǧan et kombinatynyŋ küiın keşpei me?
Būl jönınde Toqtar Baimoldaevtan sūraǧanymyzda, mūndai qauıptıŋ bar ekenın jasyrmaidy. Alaida, paida üşın emes, halyqqa kömek retınde salynyp jatqan jobanyŋ bererı mol bolmaq deidı.
Kegen audanyndaǧy taǧy bır öndırıs orny - 2017 jyly qūrylǧan «Talas» öndırıstık kooperativı. Mūnda künıne 1 tonna süt öndırıledı. Kompaniia ökılı Aibol Bolatūly öndırıstıŋ bas-aiaǧymen tanystyryp öttı.
“Būl jerde 117 bas siyr bar. 1 siyr künıne 20 l süt beredı. Al barlyǧy künıne 1 tonna süt beredı. 3 künde molokovoz kelıp, 3 tonna süttı alyp ketedı. Chehiiadan asyl tūqymdy «Semental» süttı siyrynyŋ 80 basyn äkeldık. 2022 jyly «Alatau» süt baǧytyndaǧy ırı qara malyn alyp, siyrdyŋ jalpy sanyn 164-ke jettı. 400 basqa deiın äkelgımız keledı, degenmen, azyq bazasy jetpeidı.
Siyrdy sauatyn tehnikalardy Türkiiadan äkeldık. 18 adamdy jūmyspen qamtyp otyrmyz”, - dedı Aibol Bolatūly.
QAZAQSTANDAǦY İSLANDİIа
BAQ qyzmetkerlerı aralaǧan kezektı meken - Bestöbe su qoimasy. Tabiǧatynyŋ sūlulyǧynan köz sürınetın mekende kezektı jüzege asyp jatqan joba - "Great Steppe Heritage" forel şaruaşylyǧy. Maqsaty – Qazaqstanǧa eŋ alǧaşqy Norvegiia tehnologiiasyna beiımdegen balyq şaruaşylyǧyn öndıru käsıbın alyp kelu.
Jobanyŋ quattylyǧy jylyna 500 tonna forel ösıruge jetkılıktı bolady dep josparlanǧan. Şaruaşylyqtyŋ jer kölemı de auqymdy – 13 gektar. Bügınde qūrylystyŋ 90%- y aiaqtalǧan. Būl jer balyq öndırıp qana qoimai, tabiǧaty İslandiiadan asyp tüzetın turistık orynǧa da ainalmaq.
Kegen auylynda 20 tūrǧyn üidıŋ qūrylysy aiaqtaldy. Būl turaly press-tur barysynda belgılı boldy. Tılşıler Kegen auylynda salynyp jatqan tūrǧyn üilerdıŋ qūrylys barysymen tanysty. Audandyq qūrylys bölımınıŋ basşysy Darhan Mausymbaevtyŋ aituynşa, auylda 2018 jyldan berı biyl 81-şı üi salynyp jatyr. Onyŋ bırqatary halyq igılıgıne berılıp, qazırgı taŋda 20 üidıŋ qūrylysy aiaqtalǧan.
«20 tūrǧyn üidıŋ qūrylysyn aiaqtauǧa 265 mln teŋge, injenerlık-kommunikasiialyq jelılerın tartuǧa 110 mln teŋge bölıngen. Qazan aiynda paidalanuǧa berudı josparlap otyrmyz», - dedı Darhan Mausymbaev.
Būdan bölek, eldı mekende 30 üidıŋ qūrylysy bastaldy. Ol üşın 1 mlrd teŋgeden astam qarjy qarastyrylǧan. Atalǧan 50 üi äleumettık osal toptan şyqqan otbasylarǧa berılmek.
«Sonymen qatar kezekte tūrǧan adamdarǧa üi salu üşın 50 jer uchaskesı bölındı. Qazır ol jerge injenerlık jelılerı tartylyp, asfalt töselude», - dedı bölım basşysy.
Aita keteiık, audanda üi kezegınde 482 adam tūr.
Bolaşaq - bılımdı ūrpaqtyŋ qolynda. Al olardyŋ bılım alar mekenınıŋ hälı qandai? BAQ ökılderı Kegen audanynyŋ mektepterımen de tanysyp şyqty. Audandaǧy üş mekteptıŋ ekeuıne jöndeu jūmystary jürgızılude. Oqu jyly bastalsa da, jöndep jantalasqan mektepter eskı bolǧandyqtan biyl kürdelı jöndeuden ötıp, oqu jylynyŋ aldaǧy toqsanynda saqadai sai bolyp daiyn tūrmaq. Qalpyna keltıru jūmystarynyŋ - 68 % -y oryndalǧan.
Sondai-aq, Kegen audany Qarqara auylynan sport zalymen bırıktırılgen mädeniet üiınıŋ qūrylysy da aiaqtalyp qaldy.
Jastardy öner men bılımge tärbielemek öŋırdıŋ tūrmys-tırşılıgımen tanysqan BAQ qyzmetkerlerıne audan äkımı Nūrbaqyt Teŋızbaev alda mäselelerdıŋ barlyǧyn bırtındep şeşıletınıne uäde berıp, alǧysyn bıldırdı.
“Kegen audanynda ülken mäseleler bar. Ol su mäselesı, jer mäselesı, internet mäselerı. Bızde oblys äkımınıŋ qoldauy öte joǧary, sondyqtan kezeŋ-kezeŋımen şeşıledı dep jūmystardy atqaryp jatyrmyz. Josparlaǧan jūmystarymyz sapaly boluyn qadaǧalaudamyz. Men Kegen audany Almaty oblysynyŋ ekınşı ortalyǧy bolǧanyn qalaimyn
Bügın kelgen audanyna BAQ qyzmetkerlerı jinalyp, press-tur ötkızıldı. Taŋnan keşke deiın jasalyp jatqan jospardaǧy jūmystarmen tanysyp, osyndai ülken ıs şaraǧa at salysyp jatyr. Būl bızdıŋ kemşılıgımız ben alda jasalatyn jūmystarǧa at salysyp, qarapaiym halyqqa jūmystarymyzdy keŋ kölemde jetkızu maqsatynda ūiymdastyrylǧan press-tur. Kelgen BAQ qyzmetkerlerıne alǧysymyzdy bıldıremız”, dep qorytyndylady audan äkımı Nūrbaqyt Teŋızbaev.
Dana Nūrmūhanbet
“Adyrna” ūlttyq portaly
