Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev halyqqa Joldaýyna oraı ózi bastaǵan «Jańa Qazaqstan» qurylys jobasy boıynsha jumystyń qorytyndysyn shyǵardy. Bul týraly sheteldik sarapshy E.Petrobon baǵa bergen.
1 qyrkúıekte Prezıdent ult jaǵdaıy týraly sóz sóılep, «Jańa Qazaqstan» dep atalatyn 2022 jylǵy qańtar oqıǵasynan keıin bastaǵan jumysyn qorytyndylady.
Memleket basshysy «Ádiletti Qazaqstannyń ekonomıkalyq baǵyty» atty bıylǵy halyqqa Joldaýynda Astananyń taıaý jyldardaǵy áleýmettik-ekonomıkalyq qaıta qurýlarymen qatar júretin mindetterdi tizip, bul mindetterdi tıimdi sheshý úshin qandaı strategııalardy qoldanýǵa bolatynyn túsindirdi.
Jańa úlgi qajet
Sońǵy úsh jylda Qazaqstan muǵalimderdiń jalaqysyn eki esege arttyrý, dárigerlerdiń jalaqysyn arttyrý, Balalarǵa arnalǵan ulttyq qordy qurý jáne óńirlerdegi aýrýhanalar jelisin keńeıtý sııaqty mańyzdy maqsattarǵa qol jetkizdi. 2020-nan 2023 jylǵa deıin aýyldyq jerlerde 300-den astam medıınalyq nysan salyndy. “Astanada qýatty ekonomıkalyq betburys úshin barlyq múmkindikter bar”, degen bolatyn Qazaqstan Prezıdenti. Alaıda, bul ózgeris «abstraktyly nátıjelerge emes, azamattardyń ómirin naqty jaqsartýǵa baǵyttalǵan jańa ekonomıkalyq modeldi» qabyldaǵanda ǵana bolýy múmkin.
Qazaqstan Prezıdentiniń aıtýynsha, jańa Qazaqstannyń ekonomıkalyq modelin qalyptastyrý úshin úsh qaǵıda bar: «ádildik, ınklıýzıvtilik jáne pragmatızm». Bul Toqaevtyń jaqyn bolashaqqa arnalǵan kún tártibiniń basty maqsaty: «ekonomıkalyq ózin-ózi qamtamasyz etýge kepildik berýge qabiletti qýatty ındýstrııalyq bazany qalyptastyrý».
Astananyń aldaǵy is-sharalar josparynda Qazaqstan Prezıdenti belgilegen ósý kórsetkishterine sáıkes, jylyna 6-7%-ǵa teń – aýyr mashına jasaý, ulttyq ekonomıkanyń strategııalyq sektorlaryn damytý men nyǵaıtýdy jedeldetýge erekshe nazar aýdarylady.
Otandyq jáne sheteldik ınvestorlardy tartý maqsatynda salyqtyq demalystar men jekeshelendirý naýqany josparlanýda.
ıfrlyq jáne turaqty memleket
Memleketter men olardyń jergilikti bıliginiń ıfrlyq ıkemdiliginiń negizgi kórsetkishi bolyp tabylatyn BUU-nyń elektrondyq úkimetti damytý ındeksinde Qazaqstan birinshi orynda turǵanyn eske salyp, Toqaev úkimetke 2026 jylǵa qaraı IT qyzmetteri eksportynyń kólemin 1 mıllıard dollarǵa deıin arttyrýdy tapsyrǵanyn habarlady.
BUU EGDI reıtınginde jıyrma segizinshi orynda turǵan Qazaqstan (Belgııa men Vengrııa sııaqty elderden ozyp, Shveıarııadan keıin) aqparattyq jáne qarjylyq tehnologııalar alyby bolýdy maqsat etip otyr. Sondyqtan da Prezıdent Toqaev halyqqa Joldaýynda postkeńestik keńistiktegi eń ıfrly elde áriptestik ornatýǵa múddeli osy saladaǵy kez kelgen transulttyq korporaııalarǵa esik ashyq bolatynyn túsindirdi.
Biraq bul sońy emes. Klımattyń ózgerýimen kúresý, sondaı-aq energetıkalyq qaýipsizdikti (jáne ártaraptandyrý) izdestirý maqsatynda Qazaqstan Prezıdenti atom elektr stanııasyn salý múmkindigi týraly azamattardan saýalnama alý úshin referendým ótkizýdi usyndy. Astana geoekonomıkalyq jáne energetıkalyq silkinister dáýirinde qajetti ózin-ózi qamtamasyz etýge qabiletti energııa kózi, degenmen, kóp adam úshin Semeı qorqynyshpen sınonım boldy.
Ortalyq Azııanyń lokomotıvi
Qazaqstannyń energetıkalyq sektordy túpkilikti ıadrolyq qarýlandyrýdy qoldaý úshin áleýeti, tájirıbesi jáne tabıǵı resýrstary bar – álemdegi ekinshi iri ýran qory, álemdegi barlanǵan barlyq ken oryndarynyń (qazirgi ýaqytta) 13%-yna teń – elde orta jáne uzaq merzimdi perspektıvada JIÓ joǵary ósimi (ortasha jasy 29,5 jas) jáne onyń geografııalyq ornalasýy ony Eýrazııanyń ortalyǵyna aınaldyrady.
Tabıǵı resýrstardy paıdalanýǵa, jańartylatyn energııa kózderin keńeıtýge, ishki kólik ınfraqurylymyn kapıllıarızaııalaýǵa, ınternet pen fınteh alpaýyttaryn tartýǵa salynǵan ınvestıııalar Astanaǵa Ortalyq Azııanyń ekonomıkalyq qýaty retindegi mártebesin máńgilikke qaldyrýǵa múmkindik berýi kerek. COVID-19 pandemııasy men Ýkraınadaǵy soǵys jedeldetilgen jahandyq qun tizbeginiń qazirgi qaıta jazylýy shyǵys-batys pen soltústik-ońtústikti baılanystyratyn negizgi saýda joldarynyń toǵysynda Qazaqstannyń óziniń paıdasyna jumys isteıtinin umytpaıyq.
E.Petrobon, «Il Giornale» gazeti
