Jurnalist, eldegı oqiǧalarǧa ün qosyp otyratyn azamat Saltanat Äşırbai äskerdegı azǧyndyqty jäne halyqtyŋ ruhani toqyrauǧa ūşyrauyn taldap, QR Prezidentı Qasym-Jomart Toqaevqa hat jazdy. Avtor öz hatynda ūlttyŋ joiylu qaupın ǧylymi eŋbekterge süiene otyryp taldap, Prezidentten qorǧanys salasyndaǧy bylyq pen şylyqty şeşuın sūrady, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.
Äleumettık jelıde «Ruhani degradasiia» nemese Qazaq nege azǧyndanyp barady?" atty jazba jariialandy. Şyndyqty serık etken jankeştı jurnalist ūlttyŋ taǧdyryna alaŋdauşylyq tanytady. Azǧyndanǧan qoǧamnyŋ soŋy tūtas ūlttyŋ joiyluyna äselıp soǧaryn eskertedı.
- Äskerdegı aituǧa auyz barmaityn azǧyndyqtyŋ saldary jas soldattyŋ ölımıne äkeldı. Soŋǧy jyldary äskeri salada suisidtıŋ tym örşıp bara jatqany Ükımettegı şeneunıkterdı oilandyrmai ma?Bızdıŋ memleket pen bilıkke azǧyndar kerek pe? Qazaqstandyq äskeri sala qaşan modernizasiialanady? Qorǧaidy degen Qorǧanys salasy ūldarymyzdy qorlap jatyr. Älde degradasiiaǧa ūşyraǧan ūlt Ükımet üşın tiımdı me? Nege men osyndai azǧyn qoǧamda ömır süruım kerek?
Jazbasynyŋ jalǧasynda avtor "Qazaqtyŋ qazırgı trgediiasyna" bas auyrtady.
- «Qazaqtyŋ tragediiasy» qaşan bastaldy? Aryǧa barmai, 1986 jyly jeltoqsan oqiǧasy kezınde qanşama qazaq jastary jeltoqsannyŋ yzǧarynda qaza tauyp, türmede ömırı qiylǧan qazaq jastarynyŋ qanynyŋ aqysyn kım ötedı? Qazaq qyzdarynyŋ şaştaryn jūlyp, mūzǧa sorǧalatqan köz jasyn sūraǧan jan bar ma? Soŋǧy bolǧan Qandy qaŋtardyŋ qasıretı men qyrşynsyz qiylǧan qazaqtardyŋ qūnyn bız kımnen sūraimyz? Qazaq qoǧamynyŋ tragediiadan qaşan közı aşylady?Orystyŋ jazuşysy M.İ. Veller «Ūlttyŋ degradasiiaǧa ūşyrauyn» bırneşe türge bölıp, sonyŋ ışıne bır jynystylar arasyndaǧy bailanys, qylmys, protest pen degenerasiianyŋ ūlttardyŋ «öluıne» alyp keledı degen.Bız täuelsız memleket boldyq dep maqtanamyz. Erkındık aldyq, beibıt elde ömır süremız dep arqany keŋge sozyp jıbergen joqpyz ba? Erkındık degenımız azǧyndyq pa?Äskeri salany modernizasiia jasaimyz dep doktrina jasaumen şekteldı me? Iаǧni, aisbergtıŋ üstın ǧana sipap ötıp, tüp-tūqiiandaǧy mäselelerge nazar salyndy ma? Qorǧanys salasyndaǧy sybailas jemqorlyqtyŋ taǧy da oryn alǧanyn bügın oqydyq.Men ana retınde, adam retınde būl azǧyndyqty toqtatuyn Sızden sūraimyn, Prezident myrza!Bız qalai denı sau degradasiiaǧa ūşyramaǧan ūlt bolamyz, egerde kün saiyn suisid jaily aqparat alyp, azǧyndardyŋ köbeiuıne köz jūmyp qarap otyrsaq?!Erteŋ menıŋ ūlym men qyzymnyŋ sau jüretınıne kım kepıl bere alady? Qūrmettı Prezident myrza, bızdıŋ bolaşaǧymyzdyŋ būlyŋǧyr bolmauyna Sız garant bola alasyz ba? Älde bızde äskeri salany modernizasiialau doktrina jazumen şektele me? Bız qarapaiym halyq referendumǧa qatysyp, ar-ojdanymyz taptalmaǧan, ädıl qoǧamda dūrys ömır süru üşın dauys berdık... Alaida bügıngıdei azǧyndyqtyŋ aldyn almasa, bız ümıtımız, közımızdıŋ nūry bolǧan ūldarymyzdan beibıt künde aiyryla beremız... Toqsan auyz sözdıŋ tobyqtai nüktesın Toqaev myrza, Sız qoiyŋyz... - dep jazdy avtor.
Avtordyŋ jazbasyna pıkır bıldırgender oily oi aityp, kelelı pıkır bıldırgen. Mäselege qatysty:
"Kültegın jazuynda, eldı teksızder bilese halyq azǧyndyqqa, teksızdıkke ūrynatyndyǧy, tektıler bilık qūrsa eldıŋ güldenetını qaşalyp jazylǧan. Būl azǧyndyqtyŋ basy ǧana, sebebı tektıler bilıkke kelmek tügılı maŋaiynda joq. Eldı dym körmegender bileude.Aqşanyŋ astynda, bıraq auzy mailanbaǧandar... Qūldy qanşa jerden Oksford, Kembridjdermen tärbielegenıŋmen ädepsız, körgensızdıgı bır auyz sözı men qylbyŋ qylyǧy bıldırer. Momyşūly aitqandai, aman qalu üşın qūrttaǧan etıŋdı jarasymen qosa kesıp alyp tastauyŋ kerek aiyǧyp ketuıŋ üşın, bolmasa älgı jara bütkıl deneŋe jaiylady. Myna ändükterden masqarizmdı toqtatu üşın estı ıs äreket jasamaq tırlıkterın körıp tūrǧanym joq""Bızge ūlttyq memleket retınde saqtalyp qaluymyz üşın dekolonizasiialyq baǧytqa köşuımız kerek , otarşyldyq kezeŋderdegı kırıptarlyqty därıptegender men syrtqy distruktivtı dıni uaǧyzdardy şektep , ejelgı ūrpaq tärbiesın boilaryna sıŋıru arqyly , bes myŋ jylǧy tarihymyzdy qazaq bolmysy retınde därıpteuge köşuımız kerek , qazaqtyŋ azǧyndyq degradasiiaǧa ūşyrauy Arap, İran , Päkıstan , Batys , Resei ,Şyǧys körşılerdıŋ ideologiialyq intervensiiasyna qatty soqqy beretın qataŋ tärtıp engızgen jön , ışımızden nemqūrailylyq pen masyldyqqa, alaiaqtyq pen jemqorlyqqa boi ūrǧan ortanyŋ yqpalyn älsıretu arqyly ,ǧylym men bılım , Otan süigıştıkke bet būrǧanymyz jön!""Būl tek jariialanǧan bır jaǧdai, soŋǧy jyldary qanşama jas jıgıttıŋ mürdesı keldı äskerden? Barlyǧy osyndai türlı aiuandyqtyŋ, qorlyq, zorlyq, bopsalaudyŋ kesırınen bolǧan. 2022 jyldyŋ özınde on şaqty sarbaz öldı. Bızdıŋ qoǧam bolsa, qazırgı balalar “dūrys” jıgıtşe tärbielenbegen dep jyǧylǧanǧa jūdyryq bop jür älı de" dep jazdy oqyrman qauym.
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
