“Qazaqstan Keńestik mentalıtetti ózgertý kerek”: Djeıms Robınson Qazaqstanǵa kelip, oqyrmandarymen kezdesti

3261
Adyrna.kz Telegram

Astanada áıgili bestseller - «Memleketter nege damymaı qalady?» kitaby tanystyryldy. Oǵan kitap avtorynyń biri - Djeıms Robınson qatysty, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly. 

Qazaqstandyq aýdarmashylar tanymal bestseller «Memleketter nege damymaı qalady» romanyn qazaq tiline aýdarǵan bolatyn.  Ádebı shyǵarmanyń avtorlary - amerıkandyq ekonomıster Daron Asemoglý men Djeıms Robınson. Olar Astanaǵa kelip, Ulttyq kitaphanada ótken tusaýkeserde oqyrmandarymen kezdesti.

Bestseller – sońǵy kezdegi eń iri saıası jáne ekonomıkalyq enıklopedııalardyń birine aınalyp úlgerdi. 

“Bul kitap árbir memlekettik qyzmetkerge arnalǵan anyqtamalyq dep aıtýǵa bolady. Bul eki amerıkandyq avtordyń memleketter nelikten sátsizdikke ushyraıtyny týraly jyldar boıy júrgizgen zertteýleriniń nátıjesi. Bul jumystyń maqsaty – halyqtyń saıası saýattylyǵyn arttyrý”,- dedi «Mazmýndama» qoǵamdyq qorynyń jumys menedjeri Teńiz Seıilhan. 

Aıta keteıik, Daron Adjemogly men Djeıms Robınsonnyń «Memleketter nege damymaı qalady?» kitaby - Semıýel Hantıngton, Djared Daımond nemese Frensıss Fýkýıama eńbekterimen salystyrýǵa bolatyn, sońǵy ýaqyttaǵy eń iri saıası-ekonomıkalyq bestsellerdiń biri. Avtorlar tarıhshylardy, ekonomıster men fılosoftardy ǵasyrlar boıy alańdatqan suraqqa jaýap izdeıdi. «Álemdik teńsizdiktiń sebebi nede, nege álemniń baılyǵy jer betindegi elder men aımaqtarǵa birkelki bólinbeıdi?» degen suraqtardy tarqata otyryp, saıasat pen ekonomıkany zerdeleı kele jaýap berilgen. Adamzat balasy ómir súrgen barlyq ýaqyt pen keńistikti qamtýy bul kitapty saıası-ekonomıkalyq oıdyń naǵyz enıklopedııasyna aınaldyrady.

Tengrinews.kz tilshisi brıtandyq ekonomıst ári zertteýshi, professor Djeıms Robınsonmen áńgimelesken bolatyn. Suhbat barysynda Qazaqstannyń ekonomıkasy týraly da sóz qozǵaldy. Onda Robınson Qazaqstandaǵy adamdarǵa ınvestıııa kóp bólinetinin aıta ketedi. 

“Bilesiz be, Sıngapýrdyń tabıǵı resýrstary joq.  Eger tabıǵı resýrstardy adamdarǵa, júıege ınvestıııalaı alsańyz jaqsy. Biraq qoǵamdaǵy naǵyz baılyqtyń qaınar kózi – adamdar. Tabıǵı resýrstar emes. Kásipkerlik baılyqty týdyrady. Shákirtaqy alýǵa, ýnıversıtetterdi damytýǵa, stýdentterdi shetelge jiberýge kóp ınvestıııa salasyzdar. 

Bálkim, bul Qazaqstannyń jahandanýynyń bir bóligi bolsa kerek. Bul mundaǵy adamdardy álemnen jáne basqa da isterdi isteý tásilderinen kóbirek habardar etedi. Sondyqtan, meniń oıymsha, Qazaqstanda adamdarǵa turaqty ınvestıııa bar jáne bul óte mańyzdy”,- dedi ekonomıst.

Sondaı-aq, tilshi Robınsonnan “Qazaqstannyń ekonomıkalyq modeline taldaý jasadyńyz ba? Onyń bolashaǵy bar ma?” dep surady. 

“Úlken másele - bul jerde «statıkalyq» muranyń bir túri bar ekenin usynamyn. Keńestik kezeńde, odan keıin de memlekettiń qoǵamdaǵy róli zor boldy jáne solaı bolyp qala beredi. Qoǵamdaǵy memlekettiń róline baılanysty táýelsiz serpindi jeke sektordy damytý óte qıyn. Biz muny burynǵy KSRO elderiniń barlyǵynda kóremiz. Bul e avtonomdy jáne ár túrli jeke sektordy qurý óte qıyn.

Qazaqstanda naǵyz zamanaýı naryqtyq ekonomıkany qurý úshin kúres júrip jatqan sııaqty. Bul ınstıtýıonaldyq ınfraqurylymdy qajet etedi. Memleket bul ınfraqurylymdy qurý qajet ekenin túsinýi kerek. Al bul qıyn, óıtkeni bul bılikten bas tartý degen sóz. Bul keńestik mentalıtet – bárin baqylaý. Biraq bul mentalıtetti ózgertý kerek”,- dedi ol.

Pikirler