Ázerbaıjan halqy baýyrlas qazaq halqynan kómek surap, úndeý joldady, dep habarlaıdy “Adyrna” ulttyq portaly Dalanews.kz saıtyna silteme jasap.
Qurmetti qazaq aǵaıyndar!
Biz túrli elderdegi ondaǵan pikirles eriktilerdiń kómegimen eldiń birneshe qalalarynan, túrli jastaǵy jáne áleýmettik mártebedegi Ázirbaıjannyń qarapaıym azamattarynan quralǵan bastamashyl toppyz.
Sońǵy birneshe aptada biz óz Otanymyzdy Franııa Senaty músheleriniń bizge qarsy engizgisi keletin ekonomıkalyq sankııalarynan qutqarýǵa tyrysýdamyz.
Atalǵan máseleni kótere otyryp, bıylǵy jyly Eýropada sankııalar engizý máselesi tek Ázirbaıjanǵa ǵana emes, Qazaqstanǵa da qatysty talqylanǵanyn baıqap otyrmyz. Aqpan aıynda Ulybrıtanııa Parlamentinde tipti osy másele boıynsha tyńdaýlar ótti.
Qatysýshylardyń biri brıtandyq Syrtqy ister mınıstrine júginip, sankııalar aıasynda:
«Másele tek Reseı týraly emes. Qazaqstan men Ázirbaıjan sııaqty ıýrısdıkııalar Pýtınniń qoldaýyna, onyń bastamalaryna qatysady. (Ulybrıtanııa SIM basshysy) Osy ıýrısdıkııalardyń ókilderine qarsy sankııalar engizý úshin qandaı da bir áreket iske asyrylyp jatyr ma?», – dep málimdedi.
Sonymen qatar, Chatham House brıtandyq taldaý ortalyǵy Qazaqstan týraly bylaı dep jazdy: «Sankııalardyń eki túri qoldanylýy múmkin: EO adam quqyqtary salasyndaǵy jahandyq Sankııalar jáne EO-nyń jahandyq sybaılas jemqorlyqqa qarsy sankııalary».
Reseı mysalynda kórip otyrǵanymyzdaı, elge qarsy sankııalar engizý tek iri magnattar men sheneýnikterge ǵana emes, qarapaıym adamdarǵa da keri áser etedi.
Bizdiń sizderge júginýimizdiń taǵy bir sebebi – sankııalardyń jalpy qaýpi
Taǵy bir sebep – biz shynymen de jaqyn týysqan halyqtarmyz, biraq ókinishke qaraı, bul týraly sırek eske alamyz. Qazaq sózderin estigende birazyn jaqsy túsinemiz.
Bizdiń halyqtyq ádet-ǵuryptarymyz ben dástúrlerimiz uqsas, ejelgi ata-babalarymyz ortaq. Biz is júzinde kórshimiz: teńiz jolynda bizdi tek 300 shaqyrym ǵana bólip jatyr.
Ótken jyldyń qarasha aıynda túrki memleketteriniń sammıtinde Qazaqstan Prezıdenti «Ortaq tamyry men ortaq tarıhy bar elderimizdiń birligin nyǵaıtýdy» atap ótti.
Ol «Barlyq túrki halyqtary shyǵý tarıhymen jáne birlesken múddelerimen baılanysty. Bizdiń aramyzda árqashan kelisim men ózara qoldaý boldy» degen edi.
Biz bul sózderdiń shynaıylyǵyna senemiz, sondyqtan biz sizderden qoldaý suraımyz.
Eger tarıhty eske túsirsek, sońǵy qazaq hany Kenesarynyń mysaly bizge úlgi bolýy múmkin.
Syrttan ósip kele jatqan saıası jáne ekonomıkalyq qysymǵa qarsy turý úshin ol barlyq úsh júzdiń qazaqtaryn biriktirip qana qoımaı, týysqan túrki halyqtarynyń qoldaýyn ıelendi.
Onyń jeke áskerinde bashqurttar kóp boldy jáne Kenesary hıvındiktermen (ózbektermen jáne túrikmendermen) odaqtastyq qarym-qatynasta boldy. Al Alataý qyrǵyzdarymen ol ortaq jaýlarǵa qarsy birlesip áreket etti.
Endi biz de dál osylaı jasaýǵa tyrysyp jatyrmyz. Sońǵy birneshe aptada álemniń ár tarapyndaǵy ázirbaıjandardy qatarymyzǵa qostyq.
Bizdiń bastamamyzdy qoldaý úshin Máskeýde, Astanada, Bishkekte dıaspora akııalary ótti: bizdi ırandyq ázirbaıjandardyń ondaǵan jedelhat-arnalary qoldady. Endi biz jalpy túrki eliniń ózara kómegi men qoldaýyna senim artamyz. Jáne alǵashqylardyń biri bolyp biz ózderińizge júginip otyrmyz,
Sonymen, bizge sizderden qandaı kómek kerek?
15 qarashada Franııa Senatynda antıázirbaıjan rezolıýııasy boıynsha daýys berý taǵaıyndaldy. Parlamentshiler óz úkimetterin Ázirbaıjandy «soǵys qylmystary» úshin halyqaralyq aıyptaýǵa ıtermeleıtini anyq.
Dál eki jyl buryn, ekinshi Qarabaq soǵysy kezinde Ázirbaıjannyń 80-nen astam qalasy men aýyldary zymyranmen atyldy. 93 beıbit turǵyn qaza tapty, onyń ishinde 27 áıel men 12 bala – olardyń ishinde 10 aılyq, bir jastaǵy jáne alty jastaǵy qyzdar qaza tapty.
Kúni búginge deıin Franııa parlamenti de, Eýropanyń basqa elderiniń parlamentteri de atalǵan ólim faktilerine eshqandaı reakııa tanytpady.
Alaıda franýzdar bizdi «jappaı qylmys» úshin aıyptaýdy talap etip otyr. Biz bul tásildi birjaqty jáne kemsitýshilik dep sanaımyz. Franııa Ońtústik Kavkazdaǵy qaqtyǵystyń tek bir jaǵyn ǵana qoldaıdy da, ekinshi jaǵynan bizdiń sezimderimiz ben múddelerimizdi eleýsiz qaldyra otyryp, barlyq jaǵynan basyp tastaýǵa tyrysady.
Bul rette franýz parlamenti Úkimetten Armenııaǵa zamanaýı qarý-jaraq jetkizýdi talap etip otyr. Olar Erevandaǵy saıası kúshterdiń beıbit kelisimge kelýge ázir otyrǵanyn esepke alǵysy joq.
Osylaısha, Franýz parlamentshileri kelissóz proesine kıligip, beıbitshilikke jetý múmkindigine nuqsan keltirýde.
Sonymen qatar, Senat óz úkimetinen búkil Eýroodaq aýqymynda Ázirbaıjannan munaı men gaz satyp alýdan bas tartýdy talap etedi. Al bizde memlekettik bıýdjettiń jartysyna jýyǵy energııa tasymaldaýshylardy satýdan túsken tabysqa negizdelgen. Sankııalar engizilgen jaǵdaıda bıýdjet qyzmetkerleriniń jalaqysy, zeınetaqysy, az qamtylǵan otbasylar men stýdentterge kómek azaıatyny málim.
Biz buǵan jol bermeýge tyrysyp, 11 qazanda Mesopinions.com atty jalpy Franýz petıııa saıtynda ázirbaıjan halqynyń atynan Senat pen Franııa halqyna úndeý jarııaladyq. Onda biz antıázirbaıjan rezolıýııasynyń jobasymen kelispeıtinimizdi dáleldi túrde bildirip, onyń elimizdiń jáne búkil Ońtústik Kavkazdyń qarapaıym azamattary úshin keri áserin túsindirdik.
Tek alǵashqy 18 kúnde petıııany qoldaýǵa 55.000-nan astam adam daýys berdi.
Bizdiń paıdamyzǵa ondaǵan blogerler men qaýymdastyqtar áleýmettik jelilerde sóz sóılep, halyqaralyq jáne franýz saıttarynda maqalalar jarııalandy.
Biz 15 qarashaǵa deıin, ıaǵnı, Senattaǵy daýys berý kúnine deıin petıııa úshin daýys sanyn 100.000-ǵa deıin jetkizýge jáne messedjderimizdi álemdik BAQ-ta barynsha taratýǵa tyrysamyz.
Eger Senat músheleri áli de kóptegen adamdar men buqaralyq aqparat quraldarynyń rezonansyn elemeıtin bolsa jáne olardyń birjaqty ustanymdary men Ázirbaıjanǵa qarsy sankııalar salý josparlarynan bas tartpasa, Franııa azamattyq qoǵam men buqaralyq aqparat quraldarynyń demokratııa úshin mańyzdylyǵy týraly aıtý quqyǵynan moraldik turǵysynan aıyrylady.
Eger biz Senattyń ustanymyna ishinara áser ete alsaq, bul barlyq túrki halyqtary úshin syrttan qysym jasaýǵa qarsy turýdyń eń qundy tájirıbesine aınalady.
Sonymen qatar, eger 15 qarashada biz jeńilsek, joǵaryda aıtqanymyzdaı, alty aı nemese bir jyl aralyǵynda sizder de osyndaı jaǵdaıǵa tap bolýlaryńyz múmkin.
Joǵaryda aıtylǵandardyń barlyǵyn eskere otyryp, biz sizderden qoldaý suraımyz:
Bul úndeýdi áleýmettik jelilerdegi paraqshalaryńyzǵa taratyńyz!
Bizdiń ótinishimizge daýys berińiz!
Ótinishtiń astyna óz pikirlerińizdi qaldyryńyz – qazaq, orys nemese kez kelgen basqa tilde. Bul árqaısyńyzdyń eki-úsh mınýtyńyzdy alady.
Osylaısha, biz Eýropaǵa jalpy túrki birligin kórsetemiz jáne alǵash ret ózara kómek kórsetýdiń tıimdi mehanızmin ornatamyz, erteń munyń paıdasy bárimizge qajet.
Osy silteme boıynsha siz daýys berýge qalaı tez jáne ońaı qatysýǵa bolatyny týraly nusqaýlyqpen tanysa alasyz.
Petıııa men baýyrlas qazaq halqyna úndeýdi jasaǵandar:
1) Ələkbərova Kubra, 52 j. – Gıandja
2) Əliyeva Aynur, 29 j – Gıandja
3) Mirzəyev Vəzir, 29 j – Lenkoran
4) Əmirsultanov Əmirsultan, 42 j. – Sýmgaıt
5) Nəzürova Rübabə, 58 j – Baký
6) Əliyeva Ülfət, 29 j – Baký
7) Tağıyev Süleyman, 31 j. – Sabırabad
8) Rəsulova Fatimə, 23 j. – Baký
9) Ağayeva Seyidnurə, 36 j – Sabırabad
10) Abdullayeva Afət, 61 j. – Baký.
