Elımızdıŋ baitaq dalasynda emes, syrtta jürgen talai qandasymyz eŋbegı men aqylyna senıp, közge tüsıp qazaqtyŋ abyroiyn asyryp jürgenı qanşama. Būl jazbama, älemnıŋ ekınşı ekonomikalyq derjavasy sanalatyn alyp Qytai flotynyŋ eŋ aibarly «Liaonin» teŋız kemesın qazaqtyŋ qaraköz qyzy Jadyra Qabylqyzynyŋ basqaratyny türtkı boldy.
Qytaidyŋ Şyŋjaŋ ölkesınde düniege kelıp, Chanji kolledjınıŋ ekonomika jäne menedjment mamandyǧyn aiaqtaǧan Jadyra, 2015 jyly äskerge şaqyrylǧan eken.
Osy künderı qūramynda 2 myŋǧa juyq adamy, onyŋ 520 ofiser, 50-ge juyq ūşaq pen tıkūşaqqa aerodromy bar äskeri kemenıŋ ūşy-qiyry joq mūhitta erkın jüzuı qandasymyz Jadyra Qabylqyzynyŋ äskeri şeberlıgıne tiısılı. Bırde Jadyranyŋ qytai tılşılerıne bergen sūqbatynda, «menıŋ jasymdaǧy näzıkjandylar kölık tızgındeidı, al men alyp teŋızde keme jürgızıp, dülei dauylmen taitalasamyn» degenı, Jadyradai syrttaǧy qandastyrymyz üşın kökıregımızdı tek qūrmet pen maqtanyş sezımı kerneidı.
Rasynda, keşegı 1-qyrküiektegı Prezidenttıŋ qazaq jūrtyna joldaǧan Joldauynda, şeteldegı qandastardy köşıru, migrasiiaǧa qatysty tübegeilı özgerıster kerek ekenın basty nazarǧa aldy. Öz sözınde, qandastardyŋ köşıp keluıne jäne ışkı migrasiiaǧa qatysty saiasat tübegeilı özgeretının, osy oraida, demografiialyq jäne ekonomikalyq ürdısterdı eskeru kerektıgın jetkızgen bolatyn.
Qūdai auyzǧa salǧandai, käsıbı aldynda, dästürı men qazaqi ruhy bütın syrttaǧy qazaqty, iaǧni qandastarymyzdy elge myqtap tartu, öte özektı mäsele ekenın qadap aityluda. Sebebı, Jaziradai Moŋǧoliiada B737NG äue kölıgın basqaratyn İzinis Eirveiz kompaniiasy äue qozǧalysynyŋ ūşqyşy Bek Bazylhanūlynyŋ, Fransiianyŋ körıktı astanasy Parijdegı Eifel mūnarasynda eŋbek etetın Aisūlu Tölektıŋ, nemese Şveisariiada tūryp, Google-da jūmys ısteitın Aman Ötemūratovtardyŋ ūlttyq potensialdary öte joǧary.
Däl osy ideiamen qandastardyŋ maŋyzdylyǧyn Prezident Joldauynda, «taǧy da qaitalap aitamyn. Elımızde eŋbekqor adam, käsıbi maman eŋ syily adam boluǧa tiıs. Osyndai azamattar memleketımızdı damytady» deuı beker emes.
Qazır elımızdıŋ soŋǧy esebı boiynşa, 19 mln. 666 myŋnan asyp otyr. Jyl basynan tamyzǧa deiın elge kelgender sany 9595 adamdy qūraǧan. Ärine, būl san öte az. Qandastarmen tolyqqan qazaq sany 71 paiyzdy ǧana qūrap otyr. Sözsız, tiıstı äkımşılık şaralarynyŋ pärmenı kerek.
Osy uaqytqa deiın memleket şet eldegı aǧaiynmen bes ret Jalpyqazaq Qūryltaiyn ötkızdı. Köşı-qonnyŋ kelelı mäselelerı talqylanyp, tüiıtkıldı qareketter qolǧa alyndy. Äsırese, soŋǧy bes jyldyqta «Nūrly köş» baǧdarlamasynyŋ kelesı damu kezeŋı rettelıp, arnaiy «Otandastar qory» qūryldy. Ombydan bastap, Stambul, Kiev, Bışkek, Taşkent, Berlinge deiın mädeni-ıskerlık ortalyqtary aşyldy. Älbette, osy bastamalar jalǧasyn tauyp Qytai men İran, Auǧanstan men Eurodaqta aşyla berse qūba-qūb bolar edı.
Aitpaqşy, aspan asty Qytai elınde, «Ülken Qytai» ūlttyq ideiasy bar. Būl ärbır syrttaǧy qytailyqtyŋ jadynynda saqtalǧan ideia, älemdık deŋgeide özınıŋ ekonomikalyq-äleumettık nätijesın eselep berude. Mäselen, Qytai ükımetı şet elge bılımmen, ne eŋbek migrasiiasymen qonys audarǧan azamattaryna erekşe amanat taǧady. Barǧan elıne sudai sıŋıp, tastai batsa da, ūly Otanyna aqşalai, ne sauda kelısımderımen, jaŋa Qytai kvartaldaryn damytuymen bolsyn öz ülesın qosyp tūruyna baǧyttaidy. Barlyq qytailyq osy ideia negızınde ömır süredı. Būny baiqau qiyn emes, ataqty Djeki Channyŋ kinolaryn saralap körseŋız de jetkılıktı.
Söz soŋyna aitarym, osy künderı elımızdıŋ «Jaŋa Qazaqstan» ūlttyq ideiasynyŋ künı tuyp kele jatyr. Saiasi arnanyŋ jylǧasy osy baǧytta aǧuda. Osy rette, tılegımız ben nietımız bır beiresmi sany 5-7 milliondyq syrttaǧy qandastardy elge tartyp, damu jolynda bırge qimyldauy - elımızdıŋ anaǧūrlym memlekettık belesterge aiaq basuy bolmaq.
Prezidenttıŋ de Joldaudaǧy qandastar mäselesıne airyqşa basymdyq beruı qarqyndy memlekettık jüielı qadamdardyŋ bırı retınde baǧalanuy osynda.
Maqsat Jaqau,
Facebook paraqşasynan
Ūqsas jaŋalyqtar
