«ULTTYQ QUNDYLYQTAR – ULT QORǴANY» BAIQAÝYNA KELIP TÚSKEN MAQALALAR
...Úrjar aýylynyń qaq ortasynda aıaǵyna saptama etik, basyna pushpaq tymaq kıgen eńsegeı boıly qazaq kózime ottaı basyldy. «Dáý de bolsa, ótkende Astanada shý asaýlardyń arynyn basqan Táttimbet Kápuly aǵamyz osy bolar» dep, kóligine minip ketkeli jatqan jerinde baryp sálem berdim. Dál ózi eken. Osylaısha, «Joly bolar jigittiń jeńgesi shyǵar aldynan» dep, júzdesýdi ishteı armandap júrgen aǵamyzben kútpegen jerden kezdestik. Búrkitshiler saıysynyń qat-qabat sharýalarymen shapqylap, asyǵyp júr eken. «Bir-eki saǵattan keıin kezdesip, keńirek otyryp sóıleseıik, baýyrym» dedi de, kóligine minip júrip ketti. Aıtqanyndaı, saptama etigin sartyldata basyp eki saǵattan keıin qasymyzdan tabyldy.
Bir jylda 48 taı úırettim
Áńgimeshil ekeni birden baıqaldy. Jylqy jaıyndaǵy taqyrypqa oıyspas buryn, áýeli sonaý Mońǵolııa jerinde, qazaqylyqtyń qaımaǵy buzylmaǵan Baıanólgeı aımaǵynda ótken balalyq bula kúnderin saǵyna eske aldy.
-Attyń jalynda, túıeniń qomynda ósken qazaqpyz ǵoı. Jaılaýǵa shyqqanda, jaılaýdan etekke túskende túıeniń ústinde kebejede otyratynbyz. Jýas túıeniń qos qaptalyna tórt-besten kishkentaı balalardy otyrǵyzyp qoıady. Qandaı ǵajap, mamyrajaı zaman edi! Jaılaýǵa shyǵyp bara jatqanda aldyńnan bir úı kezdesse, sol úıdiń adamdary aıranyn alyp shyǵatyn. Qazaqtyń kóshi qandaı! Júktiń eń ústin saryala syrmaqtarmen basyp, sán-saltanatpen kóshetin edi qazaq ol kezde. Qazaqtyń baılyǵy ǵoı, bul - syrmaq. Ol ýaqta qazirgideı qaly kilemder joq. Jylqy balasyna qarshadaı kúnimizden úıir boldyq. Ákem júırik ustaıdy. Bir-bir saıdyń basynda bir-eki shaldan jatady. Ózderi solaı bólinip alǵan. Qur jatpaıdy, attardy synaıdy. Alty-jeti jastaǵy kezim. Túıe júninen toqylǵan kúpi ishigim, basymda seńseń eltiri tymaǵym bar. Qoınyma qarma nan tyǵyp beredi. «Sýdy daladan taýyp ishesiń. Ákeńnen qalma» deıdi apam jaryqtyq. Sodan shaldyń kózine túspeı, bildirmeı sońynan erip otyramyn. Qarańǵy túsip, sháınekke mosy ilinip, shaı endi qaınady-aý degen kezde sap etip shyǵa kelemin. «Oı, álgi jyndyń kepti» deıdi ákemniń janyndaǵylar. Kún - qarańǵy, qaıta qýyp jiberetin emes. «Beri kel» deıdi eriksiz. «Qaldyryp ketip edim úıge. Saıtandaı bop sapıyp qaı ýaqta kelip alǵan?!» dep ákem bir ursyp alady. Óstip júrip óstik qoı. Shaldardyń áńgimesin qulaqqa quıyp erjettik. Qazaqılyq, atqumarlyq sol ákemizden beri qaraı jalǵasyp kele jatyr ǵoı, - dep bastady áńgimesin Táttimbet Kápuly.
Ákesinen bir eli qalmaıtyn tentek uldyń atqa degen qumarlyǵy, asaý úıretýge degen qushtarlyǵy áýelde qozy-laqqa shalma tastaýdan bastalypty.
-Basqany bilmeımin, jylqyny ózim erekshe jaqsy kóremin. Ákem jaryqtyq ta jylqy dese, ishken asyn jerge qoıatyn. Bir jylqy ketip bara jatsa, áı, aldyndaǵy tamaǵyn da ishpeıtin. Sondaı atqumar adam boldy. Apam Sarlyqtyń, biz Qodas deımiz ǵoı, sonyń qylynan shalma arqan esip beredi. Áýeli qozy-laqqa shalma tastap úırendik. Odan aýylda buzaý toqtatpaıtyn boldyq. Qolymyz sodan mashyqtandy ǵoı. Sóıtip, birtindep jylqyǵa kóshtik. Altynshyny bitirip, jetinshige baratyn jyly bir jazda 48 taı úırettim. Ala jazdaı bıebaýdyń basynda taımen arpalystym. Kúnine bir taı úıretem. Kúzde sabaqqa barǵanda ustazymyz: «Jazda ne istediń?» dep suraǵanynda: «48 taı úırettim» dep jazǵanym esimde. Quryq tımegen asaýdy qulaqtan basý - jigittiń jigitiniń ǵana qolynan keletin dúnıe. Ózim súıtip oılaımyn. Byltyr Astanada asaý úıretýden ótken respýblıkalyq týrnırde Qorǵaljyńnan ákelingen ylǵı qazaqy, júgen-quryq tımegen, minis kórmegen jylqylardy úırettik. Jurttyń bári «Mynalar nege kishkentaı?» dep suraıdy. Tazaqandy jylqy móńkýshi me edi?! Ne nárse shyqsa da, sol kishkentaılardan shyqpaı pa? «Jaman aıǵyr jatyryna shabar» degen sózdi qazaq beker aıtpasa kerek. Taı shyqty, boldy, urǵashysy bolsyn, erkegi bolsyn, saýyrlap, úıirden qýyp shyǵady qazaqtyń aıǵyry. Tazaqandy jylqylarda ondaı bolmaıdy eken. Oǵan kózim jetti. Óz balasyna da shaba beredi. Sondyqtan Abaı atamnyń «Adamnan esti janýar» degen sózi tektiligin joǵaltpaǵan qazaqy jylqylarǵa qarata aıtylsa kerek, - dedi de:
Elik bas, teris ezý, eleń qulaq,
Ór keýde, bóken tanaý, qulan sıraq.
Tik baqaı, qysqa bitken berik beldi,
Tuıaǵy kerqulanǵa biter tuıaq.
Qus topshy, barys súbe, jylan baýyr,
Bota kóz, kúdir jota, bıik saýyr.
Keń qursaq, jibek sińir, silbisi keń,
Arshyn tós, búrkit qabaq, minezi aýyr.
Jez baqaı, tesik ókpe, alma moıyn,
Keń saǵaqty, serke san, jelkesi oıdym.
Bileýlenip bulshyq et bólek bitken,
Arasy alshaq jatyr qalǵabaıdyń.
Tar myqyndy, tartyq jon, taltaq butty,
Jaraǵany súmbideı sulý syrtty.
Shashalyǵy sińirli, tik tilersek,
Myńnan bireý shyǵady mundaı jylqy, - dep óleńdete jóneldi. Munyń sońyn ala taǵy bir-eki shýmaq oqydy. Ákesi Káp Qumarulynyń jazǵan óleńi eken.
Táttimbet Kápulyn eń alǵash Astanada tuńǵysh ret ótken respýblıkalyq at úıretý týrnırindegi sýretterinen kórgenbiz. Júgen-quryq tımegen, bas bilmeıtin tarpańdardy qulaǵynan basyp tuqyrtyp, tyrp etkizbegen jigit aǵasynyń qajyr-qaıratyna qaıran qalǵanbyz. Bir qyzyǵy, sol saıysta ózi de asaýlardy úıretýge yqylas tanytyp, uıymdastyrýshylarǵa emeýrin bildiripti. «Inim Dáýletkereı men Ramazan Sáttibaev ekeýi: «Eı, Táttimbet, jasyń bolsa 45-ke keldi. Uıat qoı mynaýyń» degen soń raıymnan qaıttym. Áıtpese qorqyp turǵan men joq. Ámbe álgiler taqymǵa da tolmaıdy eken» deıdi 46 jasqa kelse de, qaıraty qaıtpaǵan aǵamyz mıyǵynan kúlip.
Bul kisiniń taǵy bir ereksheligi, ádettegideı Naýryz nemese ózge de merekeler, ártúrli konertter, qoıylymdar kezinde ǵana emes, ulttyq kıimderdi únemi kıip júredi. Ásirese, qys mezgilinde saptama etigi men pushpaq tymaǵyn, qasqyr ishigin ústinen tastamaıdy.
- Uly dala eliniń urpaǵymyz deımiz. Uly dalanyń qazaǵy qandaı boldy? Uly dala qazaǵynyń kıgen shapanynyń bir jaq óńiri jerge tósenish, bir jaq óńiri jamylǵy rólin atqarǵan. Jaýgershilik zamanda soıylmen kóbine tize men shyntaqtan soǵatyn bolǵan. Saptama etik bir jaǵy, soqqydan qorǵaǵan. Ekinshiden, tizeńe deıin jaýyp turady, jyly ustaıdy. Qazaqtyń kóbi tizeden ketedi ǵoı. Men saptama etigimdi máshınemen júrgende de kıe beremin. Úırenip alǵam. Jaı aıaq kıim kısem, jel soǵady. Mektepke de kıip baramyn. Dene tárbıesinen sabaq beremin ǵoı. Mektepke kirgennen keıin krossovkamdy kıip alamyn. Kóp balalar tańdana, tamsana qaraıdy, - deıdi ulttyq kıimimen kópge úlgi bop júrgen keıipkerimiz.
Týmaǵan qulynǵa quda túsken
Táttimbet Kápulynyń atqa degen aıryqsha qumarlyǵy ákesinen darysa kerek. Aqyndyǵymen, atbegiligimen, ustazdyǵymen tanylǵan ákesiniń atqumarlyǵy, jylqyjandylyǵy sonsha, tipti, týmaǵan bıeniń ishindegi qulynǵa saýda jasaǵan kezderi de bolypty.
-1982 jyly bolǵan oqıǵa edi bul. 12-13 jastaǵy shaǵym. Baıkól degen kóldiń teriskeı jaǵynda otyramyz. Sol kóldiń jaǵasynda, kıiz úıde dúnıege kelgenbiz ǵoı bárimiz. Osy jyly bir úlken báıge ótetin bolyp, ákem Kúreńtóbel jorǵa atyn jaratyp, jarysqa ázirlenip júrdi. Jarysqa dál bir kún qalǵanda tańerteń tursa, bireýler jorǵa attyń aıaǵyna shege qaǵyp ketipti. Muny kórgen ákem kóziniń jasynyń kól qylyp, qatty qamyqty. Kúreń attyń noqtasyn sheship, qoıa berdi de, ózi úıde jatyp aldy. Qula atty da bosatyp jiberdi. Sóıtip, birde-bir báıgeni jibermeıtin ákem jarysqa bara almaı qaldy. Eldiń bári toıǵa ketip jatty. Sodan ákem bir kúni taýǵa shyǵyp ketti. 15 kúndeı úıge kelmedi. Apam jaryqtyq: «ákeleriń kelmedi ǵoı» dep qoıady. Bir kúni keldi. Qasynda kók atqa mingen, qos qaptalyna sýyr teńdegen, moınyna myltyq asynǵan Hamıthan degen kisi bar. Shesheme: «Tamaǵyńdy qamda» dedi. Dastarqan jaıyldy. Bir ýaqytta ákem ana kisige myń jarym teńge berdi. Sóıtsem, áli týmaǵan bıeniń ishindegi qulynǵa saýda jasap kelgen eken ǵoı ákem jaryqtyq. Sol bıe kelesi jyly qulyndady. Sol qulyn keıin talaı alamannyń aldyn bermegen ataqty Kókjorǵa at (aty – Taıqyzyl – A.Q) boldy.
Sol kezde el arasyna ańyz bop taraǵan bul oqıǵa týraly:
Áke, sen Qojanasyr ekensiń ǵoı,
Quda túsetin qulynǵa týmaǵan áli, - dep jazǵan Dáýletkereıdiń óleńi bar.
Sol Kókjorǵa attyń bizdiń áýlet Mońǵolııadan Qazaqstanǵa kóshken kezdegi kózinen aqqan jasyn kórseńiz ǵoı. Maldyń bárin sonda qaldyrýǵa týra keldi ǵoı. Sony keıde eske túsirgende ózimiz de kózimizge jas alamyz, - dep tebirene eske alǵan Táttimbet aǵamyz ákesiniń jaratqan júırikteri - Alaıaq attyń 31, Kók ala jorǵanyń 32 ret báıgeden kelgenin, osy eki attyń basyn týǵan inisi Dáýletkereıdiń Mońǵolııadan atamekenge arnaıy alyp kelgenin aıtty. Eki júırik attyń bas súıekteri qazir Astanada tur. Ushaqqa salǵan kezde ondaǵylar: «mynadaı tovardy birinshi ret kórip turmyz» dep qatty tańǵalyp, bastaryn shaıqaǵan kórinedi. Mine, jylqyǵa degen, ata-baba dástúrine degen qurmet osyndaı bolsa kerek. «Osy júırikter jaıynda «Ákemniń tulparlary» degen atpen kitap jazsam ba degen oıym bar» deıdi Táttimbet Kápuly.
Aýdan ortalyǵyndaǵy dámhanalardyń birinde birer saǵat áńgimeleskennen keıin «Kókózekke júr. Dastarqanymyzdan dám tat» dep úıine shaqyrdy. Kóz baılanǵan kez. Óńkıgen «Djıppen» qalyń qarǵa oranǵan alqapty qaq jarǵan asfalt jolmen yzǵytyp kelemiz.
Baǵanaǵy dastarqan basyndaǵy jylqy jaıyndaǵy áńgime kólikte jalǵasty. Keıipkerim áńgimeniń maıyn tamyzyp keledi. Jylqy týraly áńgime adamdy jalyqtyrmaı ma, álde aıtýshy sheber me? «Jánibek án salady, Aqseleý tamsanady» degendeı, tamsana tyńdaımyn.
...On jasqa kelgen atta oımaqtaı min bolmaıdy. On jas jylqynyń naǵyz babyna keletin shaǵy. Biz qunanynda, dóneninde báıgege qosyp jatamyz. Taı men qunandy jarystyramyz. «Attyǵa erip jaıaýdyń tańy aıyrylypty» degendeı, sodan keıin tolyq jetilmegen jylqy qoltyǵyn da sozady, ókpesin de óshiredi. Jýan attyń aty – jýan at. «Bestisinde belin shesh» dep qazaq beker aıtpaıdy. Bestisinde qazaq jylqyny jarysqa qospaıdy. «Bestiniń betinen saqta» deıdi. Muny nege aıtady? Bes jas - jylqynyń músheli. Múshelinde zoryqtyrýǵa, qınaýǵa bolmaıdy.
...Júırik atty baptaýǵa eki-eki jarym aıdaı ýaqyt qajet. Áýeli etin qatyrasyń. Meıizdeı bop qatqan jylqy eshqashan arymaıdy. Albaryndy jylqylar tez aryqtaıdy. Taǵy bir eskerer dúnıe - semiz jylqyny arqandaýǵa bolmaıdy. Mundaı jylqy qozǵalmaı turǵannan keıin búıirdegi qazyny denege jınap, topqazy bop qalady. Qazy ústige qaraı jınalǵannan keıin tynys alýy qıyndap, jylqy shaba almaıdy. Qazaqtyń «Óı, seniń atyń topqazy bop tur. Shappa» dep jatatyny sondyqtan.
...Qysta júırik atty toıyndyrǵan lázim. Jilik maıyn aǵartý qajet. Jilik maıy úzdikken jylqy shappaıdy. Qystaı demalyp turǵany jón. Arasynda minip qoıý kerek, biraq shappaısyń. Ara-tura arpa berip qoıasyń. Odan keıin sulymen qaıyrasyń. Suly atqa kóp kúsh bermeıdi, syrtyn ǵana sulýlaıdy, júrektiń maıyn alady. Júrekte maı bolsa, jylqy shappaıdy.
Tulpardyń toǵyz túri
Ákesiniń qasynda kóp júrip, aqylyn kóp tyńdap, jylqynyń qyry men syryna ábden qanyqqan Táttimbet Kápuly aıaǵyna jem túsken attardy ózi emdeıdi eken. Attyń aıaǵynan ǵana emes, quıryǵynyń ushynan da, tańdaıynan da qandy ózi alady. Aıaǵyna jem túsken jylqynyń belgisi jem túsken aıaǵyn kósip nemese jıi-jıi súrine beretin kórinedi. Jylqynyń talaq degen de aýrýy bar. - Qazaq sıyrǵa ashýlanǵan kezde «qarasan kelgir», jylqyǵa «talaǵyń túskir» dep qarǵap jatady. Talaq bolǵan jylqynyń kókbaýyry isinip ketedi. Biz shanshysań, aman qalady. Men shanshı alamyn. Ákemniń úıretkenderi ǵoı, - deıdi atbegi.
Jastaıynan san alamanda báıgege shapqan keıipkerimiz naǵyz júırik atta syn bolmaıtynyn, olpy-solpy keletinin aıtady.
Ákesi Káp Qumaruly «Yrǵaıly jartas» atty kitabynda:
Oıdy qystap, qyr kúzep,
Saqtanǵan jel ótinen.
Qysyr súti boı túzep,
Arda emip jetilgen –
Sút júırikter kelipti.
Jaz jiberip, kúz minip,
Apaı tósti jaılaǵan.
Jilik maıy úzdigip,
Aryp jony taımaǵan –
Et júırik te kelipti.
Qysqa moıyn, arshyn tós,
Kúdirge shapsa maırylmas.
Ári myqty, ári mes,
Alty aı minse arymas –
Muz búırek te kelipti.
Qyl saǵaqty sandalger,
Sylań aıaq, kerim sal.
Shamasy bar áýdemjer,
Suńǵaq moıyn, názik bel –
Ushqyryń da kelipti.
Saba qursaq, salma tós,
Jazyq saýyr, tartyq bel,
Keń mańdaıly, keshkil bas,
Jelip ketse jetpes jel –
Kúdiriń de kelipti.
Serke sandy, qoı búırek,
Kúdir jota kúreńshe,
Ári jýas hám júrdek –
Tyqyrshymas mingenshe –
Sandalyń da kelipti.
Qyzdyra almas áýdemjer,
Qulja moıyn tóńirek,
Qazan saýyr, qaqpan bel,
Jelip ketse jetpes jel –
Shombalyń da kelipti, - dep júırik atty 9 topqa bóledi.
Jorǵa bolatyn jylqy jeti kúnge deıin aıaqtanbaıdy
1986 jyly jazda Mońǵolııanyń Baıanólgeı aımaǵynda qatty jańbyr jaýyp, sý tasypty. Jańbyr basylǵannan keıin jurt aǵysy qatty Qobda ózeniniń aralynda qalyp qoıǵan jylqylardy aıdap kelý úshin Haýannyń Faızollasy degen sýda balyqsha júzetin jigitti jumsaıdy. Aralǵa jetken Faızolla jylqylardy bir-birlep sýǵa qaraı aıdaıdy. Sýǵa aldymen túsken saqa bıeler qulyndaryn qorǵashtap, ıeginiń astyna alyp, ózderi ózenniń aǵys jaǵyna shyǵyp, jaǵaǵa shyǵyp jatady. Bir mezette sýǵa túsken qýlyq bıeniń qulynyn aǵys aǵyzyp ala jóneledi. Osy kezde tortóbel aıǵyr kómekke umtylady. Aǵyp bara jatqan qulyndy qýyp jetip, tanaýymen jantalasa jaǵaǵa qaraı ıteredi. Jarqabaqqa jaqyn kelgenimen, ózenniń tereń ıirimi jaǵaǵa shyǵýǵa boı bermeıdi. Osy kezde adam aıtsa sengisiz oqıǵa oryn alady. Tortóbel aıǵyr qulyndy jelkesinen tistep alyp jaǵaǵa laqtyrady. Sóıtip, ózinen taraǵan qulyndy aman alyp qalady.
-Bul – shyn bolǵan oqıǵa. Baıanólgeı aımaǵyndaǵy Qobda ózeniniń Shejik degen jerinde bolǵan. Ondaǵy jurt áli kúnge deıin ańyz qylyp aıtady. Muny nege aıtyp otyrmyn? Búgingi kúni biz óz urpaǵymyzǵa osy jylqy qurly, mal ekesh mal qurly meıirim tanyta almaı, dárethanaǵa tastap, kóliktiń terezesinen laqtyryp jatqan joqpyz ba? Qulyny úshin janyn qııýǵa deıin barǵan aıǵyrdyń áreketi alıment tólemeı qashyp-pysyp júrgen ákelerge úlgi emes pe? Osynyń bárin oılasań, myna jalpaq jalǵanǵa syımaı ketesiń. «Ish qazandaı qaınaıdy, kúreserge dármen joq», - dep keshegi taqym toltyryp at minip, aýyz toltyryp sóz aıtýdy mártebe sanaǵan qazaqtyń búgingi urpaǵynyń usaqtalyp, qatygezdenip ketkenin qynjyla jetkizdi.
Birde bir úıir jylqy joǵalypty desedi. Ile-shala qýǵynshylar da joǵalǵan jylqynyń sońynan izge túsedi. Olardyń arasynda bir jaýyrynshy bolǵan eken. Jaýyrynǵa qarap otyryp aıtypty deıdi: «Bular toqtamaıdy. Ishinde men sekildi bir jaýyrynshy-baqsysy bar. Bir aqyl aıtaıyn. «Tegis attaryńnan túsip, attaryńdy teris taǵalap, teris erttep minińder» deıdi. Serikteri aıtqanyn buljytpaı oryndaıdy. Sonda jylqyny aıdap bara jatqan jigitterdiń ishindegi jaýyrynshy: «Qaıtyp ketti bular. Bir qysyrdyń taıyn soıyp, osy jerde damyldaıyq» deıdi jaýyrynyna kóz salyp, kóńili jaılanǵandaı bolyp. Alaıda bul qýanyshy uzaqqa sozylmaıdy. Qysyrdyń taıyn endi jegeli jatqanda qýǵynshylar ústinen kep túsedi. Sonda qýǵynshylardyń attaryn teris taǵalap, ertoqymdaryn teris erttep mingeni álgi jaýyrynshyǵa teris túsken eken. Qaıtyp ketti dep oılaǵan.
Osy áńgimeni aıtyp bergen Táttimbet aǵamyz: «Qazir jaýyrynǵa, aıǵa, kúnge qarap boljaıtyn mundaı adamdar joq deýge bolatyn shyǵar. Qazaq mal sharýashylyǵymen bite qaınasyp ósti ǵoı. Óle jatqan qazaǵyń kúnniń jaýatynyn, aýa-raıynyń buzylatynyn, aı men kúnniń qoralanyp, qulaqtanǵanyn jaqsy bilgen. «Aı qoralansa, aıyryńdy saıla, kún qoralansa, kúregińdi saıla deıdi qazaq. Kún qoralansa, kún sýytady, aı qoralansa, kún jylynady. Qar jaýady. Qazir ınternet degen báleni taýyp aldyq qoı. Burynǵy ájelerimiz qaıda, atalarymyz qaıda? Bárin aıtyp otyratyn. Ol kisiler de azaıyp ketti. «Esik aldynda tóbeń bolsa, erttep qoıǵan atpen teń, aýylyńda qartyń bolsa, jazyp qoıǵan hatpen teń» degen zamannan ketip baramyz ǵoı. Mápelep ósirgen áke-shesin qarttar úıine aparyp tastaıdy. Anda aparyp tastaıdy, mynda aparyp tastaıdy. Qarap tursań, sonyń bári sheneýnikter, oqyǵan-toqyǵan azamattar, - dep quny kete bastaǵan qundylyqtarymyzǵa qatysty da oıyn bildirdi.
Attyń syryna qanyq azamat ózi de júırik jaratady. Jaqynda qomaqty qarjyǵa jartylaı tazaqandy jorǵa satyp ákelipti. Jorǵa demekshi, jorǵanyń da jurt bilmeıtin qyry men syry kóp eken.
-Jorǵa – óte sezimtal, kirpııaz janýar. Iesiniń aıalap, mápelep mingenin qalaıdy. Jorǵa óz ıesiniń minez kórsetip, tizginin bir silkigeniniń ózin úsh jylǵa deıin umytpaıdy desedi. Myqty jorǵa bolatyn jylqy týǵan kezde úsh-tórt, keıde jeti kúnge deıin aıaqtanbaıdy. Keıbireýler muny jamandyqqa joryp, «kem týǵan eken» dep bilmestikpen baýyzdap tastap jatady. Qatty jorǵa bolatyn jylqy jeti kúnge deıin eki adym ala almaı, enesin qasqyr sekildi aldyńǵy eki aıaǵymen turyp emedi eken. Aıaqtary maımaqtaý keledi. Máselen, ákem týmaı jatyp quda túsken qulyn týǵan kezde úsh kúnge deıin aıaqtanbaı, artqy eki aıaǵyn kótere almady. Jorǵa degenińiz - jylqynyń kemtary. Eki jylqynyń biri jorǵa bola bermeıdi. Sırek kezdesedi, - deıdi ózi de taıpaltyp jorǵa mingendi jaqsy kóretin keıipkerimiz.
P.S. Táttimbet Kápuly Úrjar aýdanynyń Kókózek aýylynda turady. Sondaǵy orta mektepte deneshynyqtyrý páninen sabaq beredi. Júırik at qana jaratpaıdy, búrkit te ustaıdy. Teri ıleıdi, at taǵalaıdy, qamshy, ómildirik, quıysqan, júgen óredi. Tańdy tańǵa uryp qıssa-dastan aıtatyn óneri de bar. Jaqynda oblys tarıhynda tuńǵysh ret Úrjar aýdanynda ótken búrkitshiler saıysyn uıymdastyrýǵa da uıytqy bolǵanyn bireý bilse, bireý bilmes. Uly Muhańnyń Álkeı Marǵulanǵa qarata aıtqan «Bir ózi bir akademııa» degen áıgili sózi eriksiz eske túsedi. Ataqty jazýshynyń bul sózin bir boıyna san ónerdi syıdyrǵan Táttimbet Kápuly sekildi azamattarǵa aıtsa da, jarasatyn sekildi.
Azamat Qasym
