Qazaq dalasynda tuńǵysh mektepti saldyrǵan Ybyraı emes, Jáńgir han - Rıza Álmuqan

3864
Adyrna.kz Telegram

Jýrnalıst, zertteýshi ǵalym Rıza Álmuqan óziniń feısbýk paraqshasynda qazaq dalasyndaǵy tuńǵysh ulttyq mektepti salǵan Ybyraı Altynsarın degen pikirge toqtaý qoıdy, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly. Jýrnalıst qolda bar derekterge súıene otyryp: 

"Tarıhı ádildik qaıda?
Qazaq dalasyndaǵy tuńǵysh mektepti, bip emes, bipnesheýin Jáńgip han saldyrdy ǵoı!
Qaı máselede de durysyn aıta almaıtyndaı ne májbúrlik týdy basymyzǵa?!
Jáńgir han saldyrǵan mektepter týraly jazamyn dep edim, ýaqytym bolmaı júr. Biraq endi jazbasam..." - dep pikir bildirdi. 

Ǵalymnyń tarıhı hronıka súıenip usynǵan derekterin qoldaǵandar da bar.

 - Rıza apaı, durys aıtasyz. Alǵashqy mektepti 1841 jyldyń 6 jeltoqsanynda Jáńgir han ashqan. Mektepke arıfmetıka, geografııa, orys tili pánderinen K.Oldekopty, dinı oqytýǵa S.Ámınevti taǵaıyndaǵan. Mektep týraly qujattar bar. Han Ordasy mýzeı-qoryǵynyń qyzmetkerleri qujattar negizinde kitap shyǵarýǵa derekterdi tolyqtyryp daıyndaýda, - dedi jeli qoldanýshylary.

Esterińizge sala keteıik, zertteýshi-ǵalym Búrkit Nurasyl óziniń "Qazaq dalasyndaǵy bilim ordasy. Jáńgir mektebi" atty maqalasynda "Qazaq dalasyndaǵy tuńǵysh bilim ordasy ıaǵnı alǵashqy ýchılıe Bókeı ordasynda paıda boldy. Halyq arasynda «Jáńgir mektebi» degen ataýmen belgili bolǵan bul bilim ordasy 1841 jyly Bókeı ordasynyń hany Jáńgirdiń bastamasymen ashyldy. Sondaı-aq, mektepti ustap turý shyǵyndary men muǵalimderdiń jalaqylaryn han Jáńgir óz qaltasynan tólep otyrǵan. Zertteýshilerdiń aıtýynsha, mekteptiń alǵashqy ustazy da ózi bolypty. Shákirtterinen synaqty ózi qabyldap, barlyq oqý proesin qadaǵalaýynda ustaıdy. Jáńgir mektebiniń  alǵashqy uztazy dep esepteletin tatar Sadrıddın Amınov shyn máninde Jáńgir hannyń mektep isi boıynsha kómekshisi qyzmetin atqarǵan" dep jazǵany málim.

"Adyrna" ulttyq portaly

 

Pikirler