Premer-ministr Oljas Bektenov Memleket basşysynyŋ «Jasandy intellekt däuırındegı Qazaqstan: özektı mäseleler jäne ony tübegeilı sifrlyq özgerıster arqyly şeşu» atty halyqqa Joldauynda berılgen ekonomikaǧa investisiia tartu jönındegı tapsyrmalaryn jüzege asyru mäselelerı boiynşa keŋes ötkızdı. Onda ministrlıkter men äkımdıkterdıŋ öŋırlerdegı investisiia kölemın jäne investisiialyq jobalardy ıske qosu qarqynyn üdete tüsu jūmystarynyŋ tiımdılıgın arttyruǧa nazar audaryldy.
Premer-ministrdıŋ orynbasary – ūlttyq ekonomika ministrı Serık Jūmanǧarin men syrtqy ıster ministrınıŋ orynbasary Älıbek Quantyrovtyŋ, oblys äkımderınıŋ, sondai-aq QR Bas prokurorynyŋ bırınşı orynbasary Jandos Ömırälievtıŋ baiandamalary tyŋdaldy.
Premer-ministr Oljas Bektenov Memleket basşysynyŋ 2029 jylǧa deiın el ekonomikasyna $150 mlrd şeteldık investisiia tartu turaly qoiǧan mındetıne nazar audardy.
QR ŪEM derekterı boiynşa biylǧy 9 aida negızgı kapitalǧa salynǧan investisiianyŋ (NKİ) jalpy kölemı 13,8 trln teŋgenı qūraǧan, būl 2024 jyldyŋ säikes kezeŋımen salystyrǧanda 13,5%-ǧa artyq. Eŋ ülken ösım energetika, öŋdeu önerkäsıbı, auyl şaruaşylyǧy jäne kölık salalarynda tırkeldı. Qarajattyŋ negızgı kölemı jyljymaityn mülık, kölık jäne tau-ken salasyna qūiylǧan. Öŋırler arasynda Astana qalasy, Türkıstan oblysy negızgı kapitalǧa investisiia tartu boiynşa josparly körsetkışterge qol jetkızude köş bastap tūr. Al Qaraǧandy, Atyrau, Ūlytau, Abai, taǧy basqa da oblystar belgılengen mejeden artta qalyp otyr.
2025 jylǧy qazandaǧy jaǧdai boiynşa Bıryŋǧai ūlttyq puldyŋ şeŋberınde elımızde 185 investisiialyq joba jüzege asyrylǧan, jyl soŋyna deiın taǧy 268-ın (2024 jyly – 230 investisiialyq joba) ıske qosu josparlanuda.
Jalpy tıkelei şeteldık investisiialar (TŞİ) kölemı $10,1 mlrd-ty qūrady. Öŋdeu önerkäsıbı, qarjy sektory, kölık, bailanys jäne energetika salalaryna qarajat belsendı tartyluda. Soltüstık Qazaqstan, Aqmola jäne Türkıstan oblystary, sondai-aq Astana qalasy TŞİ boiynşa maqsatty körsetkışke qol jetkızude köş bastasa, onyŋ qatarynda Pavlodar, Qaraǧandy, Atyrau, Aqtöbe, Almaty, Şyǧys Qazaqstan jäne Abai oblystary bar.
Premer-ministr NKİ tartu jönındegı jyldyq jospar 52,7%-ǧa oryndalǧanyn, al TŞİ boiynşa būl jartysynan az ekenın atap öttı.
Oljas Bektenov qarqynnyŋ bäseŋdeuı köbınese memlekettık organdar tarapynan jobalardy jüzege asyru merzımderın keşıktıru, basy artyq biurokratiialyq räsımder türındegı kemşılıktermen bailanysty ekenın basa aitty.
Atyrau oblysynda negızgı kapitalǧa investisiialar jönındegı jospardyŋ oryndaluy 42,8%-dy qūrady. Ūlytau oblysynda ırı kompaniialarǧa täueldılık saqtaluda – NKİ boiynşa 61,5%-dy qūrap otyr. Onda orta käsıporyndarmen jūmysty küşeitu tapsyryldy. Abai oblysynda körsetkış NKİ boiynşa 70,4% jäne TŞİ boiynşa – 26,2%. Jabdyqtardy jetkızıp berudegı keşıktırıluge bailanysty mys balqytu zauyty, künbaǧys maiyn tazartu sehy siiaqty bırqatar önerkäsıptık jobany jüzege asyruda tüitkıldı mäseleler tuyndauda.
«Äkımder men ministrler investisiia tartu mäselelerımen kün saiyn tıkelei ainalysuy tiıs. Būl eŋ maŋyzdy mäsele. İnvestisiia bolmasa, ekonomikada eşqandai damu bolmaidy. Artta qalǧan öŋırlerdıŋ äkımderıne investisiialar boiynşa nysanaly körsetkışterge qol jetkızbegenı üşın öz orynbasarlaryn tärtıptık jauapkerşılıkke tartudy tapsyramyn», — dep atap öttı Oljas Bektenov.
Jiyn barysynda investorlardy süiemeldeu jüiesınıŋ tiımdılıgın arttyru şaralary da qaraldy. Irı investisiialyq jobalardy uaqtyly ıske qosu üşın infraqūrylym salu mäselelerıne köŋıl bölındı.
Sondai-aq investorlar qūqyqtaryn qorǧau mäselelerı talqylandy. İnvestisiialyq ştab pen QR Bas prokuraturasynyŋ bırlesken jūmysy aiasynda jergılıktı jerlerde äkımşılık kedergıler jedel joiyluda.
Tızılımge engızılgen investorlarǧa qatysty «prokurorlyq süzgını» engızu 380 zaŋsyz tekseru men 450 äkımşılık öndırıstıŋ jäne ekı 200-ge juyq şekteu şarasynyŋ jolyn kesuge mümkındık berdı. El ekonomikasyna qosqan ülesı şamamen 19 trln teŋgenı qūraityn 1800 investorǧa kömek körsetıldı.
Keŋes qorytyndysy boiynşa Premer-ministr memlekettık organdar basşylary men äkımderge investisiia tartu, investorlar üşın qolaily jaǧdai jasau jūmystaryn jandandyrudy, sondai-aq jobalardyŋ jüzege asyryluyn qadaǧalaudy küşeitudı tapsyrdy.
