İrandyq, Pakıstandyq, Auǧandyq, İraqtyq, Siriialyq, Egipettık, Tunistık, Aljirlık, Liviialyq, Marokkolyq, Livandyq halyqtar tügeldei tarihta arab emes bolatyn, qazır tolyq, ne jartylai arab bolyp kettı.
Tarihtaǧy daŋqy men joǧary örkenietıne qaramastan, būlar qazır basynan baǧy taiǧan, sorlaǧan meşeu elder. Olar arab boludyŋ jaman ekenın tolyq däleldedı.
Türkiia Atatürıktıŋ arqasynda arap boludan qūtylyp, örkeniettı el qūra aldy. Bıraq arab etuge jantalas älı jalǧasuda.
Qazaq, Özbek, Qyrǧyz, Tatar, Äzerbaijan, Ūiǧyr ūlttary ejelgı Ǧūn, Saq, Türık ūrpaqtary bolyp, arabpen üş qainasa sorpasy qosylmaityn mülde bölek tekten edı. 300 jyldyq orys otarşyldyǧy sebebınen olardyŋ arab boluy bırşama keşıktı.Al täuelsız elder qūrylǧan kezde oraidy paidalanyp lap qoiǧan jaldamaly jankeştı U aǧyzşylar arabqa ainaldyru prosessın şūǧyl bastap kep jıberdı. Olar ūlttyq qūndylyqtar men jalpy adamzattyq qūndylyqtardy tügel jamandyqqa balap, arabi qūndylyqtardy tūs-tūstan tyqpalap, arabqūldyqty ätuarlap, orystandyru prosessınıŋ ornyn arabizasiiaǧa tez almastyrǧysy kelıp jınıktı. Täuelsızdıktı saiasi tūrǧyda orystan alǧanymyz ras. Bıraq mädeni tūrǧydaǧy, ruhai tūrǧydaǧy täuelsızdıktı arabtan alu kerek, ekonomikalyq tūrǧydaǧy täuelsızdıktı qytaidan alu kerek! Äitpese ūrpaǧymyz süiıner ırgelı bıregei el qūra almaimyz.
İSLAMMEN ARAP BOLYP JOQ BOLYP KETKEN ÖRKENİETTER ..
Eŋ ejelgı örkeniettıŋ besıgı bolǧan İrandyq parsylyr arab emes edı. İslammen tanysqaly arabqa ainaldy. Pakistandyqtar, Auǧandyqtar - Arab emes edı, bıraq olar da arabqa ainaldy. İraktyqtar - Arap emes, eskı Şumerlerdıŋ, Assiriialyqtardyŋ, Vavilondyqtardyŋ ūrpaǧy. Olar da arabqa ainaldy. Siriialyqtar da arapqa ainaldy. Türkiia Mustafa Kemal Atatürıktıŋ arqasynda arap boludan qūtylǧan edı, bıraq tap qazır arapqa ainaluda. Tunis Arap emes, ejelgı Karfagen ataqty qolbasşy Ganibaldyŋ ūrpaqtary. Qazın olar da Arapqa ainaldy. Aljirlıkter, Liviialyqtar, Marokkandyqtar - Arap emes Tuareg nemese Berberlıkter bolatyn…Arapqa ainalyp şyǧa keldı. Livan - Arap emes, tarihtegı eŋ myqty teŋızşı bolǧan Finikiialyqtardyŋ ūrpaqtary. Arap bolyp assimiliasiiaǧa ūşyrady. Bosniialyqtar - Arap emes, islamdy qabyldaǧan Serbtar, arabqa ainaldy. Qazaqtardyŋ ejelgı atalary Kök Türıkter, saqtar, ǧūnda būlar arab emes edı. Arabqa ainalu prosessı bastalyp kettı.Mamyrbek Erqaliev