QR Májilisiniń jalpy otyrysynda tómengi palata spıkeri Nurlan Nyǵmatýlın jyl saıyn áleýmettik zertteýler men konsaltıngtik qyzmetke bólinetin qarajatty tekserýdi surady, dep habarlaıdy Sputnik Qazaqstan.
Májilistiń jalpy otyrysynda «2018-2020 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjet týraly Qazaqstan Respýblıkasynyń zańyna ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasyn talqylaý barysynda Nurlan Nyǵmatýlın áleýmettik zertteýlerge qyrýar qarjy jumsap otyrǵan bilim jáne ǵylym mınıstrligin synǵa aldy.
«Erlan Kenjeǵalıuly (bilim mınıstri – avtor eskertp.), jaýapty apatty mektepterden bastaǵan ekensiz. Men sizderdiń bul baǵytta qalaı jumys istep jatqanyńyzdy aıtaıyn.
Qazaqstanda búginde 45 apatty mektep jumys isteýin jalǵastyrýda, 127 mektep áli úsh aýysymdyq.
Bul bir.
Ekinshisi, bizge, shynymen de, osy áleýmettik zertteýler men konsaltıngtik qyzmetterdiń basyn ashyp alý kerek.
Qarańyzdar, 2018 jylǵa arnalǵan bıýdjette áleýmettik zertteýler júrgizýge 17 memlekettik organmen 7,2 mlrd teńge qarastyrylǵan.
Búgingi naqtylanǵan bıýdjette taǵy sol áleýmettik zertteýlerge qosymsha 3,3 mlrd teńge kózdelip otyr.
Biz, árıne, mundaı zertteýlerdi ótkizýge qarsy emespiz, múmkin bul qajet te shyǵar. Jańa siz óz argýmentterińizdi keltirýge tyrystyńyz.
Biraq, osy tusta keıbir kórsetkishter men faktilerge nazar aýdarǵym keledi.
Máselen, bıýdjette múgedekterdi kútip-baǵatyn adamdarǵa tólenetin járdemaqyǵa respýblıkalyq bıýdjette 2,7 mlrd teńge qarastyrylǵan. Ishki ister mınıstrligine ótken sý tasqynyna baılanysty bıýdjetti naqtylaý kezinde 1,6 mlrd teńge bólinip jatyr.
Qalaı sonda, áleýmettik zertteýler salasynda, sý tasqynyna qaraǵanda, shuǵyl tótenshe jaǵdaı qalyptasty ma?», — dedi ashýǵa mingen spıker.
Nyǵmatýlın bilim mınıstrligine ótken jyly dál osy áleýmettik zertteýlerge bólingen somany mysalǵa keltirdi.
«Jańa depýtat Jumadildaeva atap ótti, áleýmettik zertteýlerge bólingen 460 mln teńgege qosymsha 800 mln teńge alýdy josparlap otyrsyzdar. Sonda jalpy bıylǵy jylǵa 1,3 mlrd teńge bólinbek.
Áriptester, qarańyzdar. Bul qalaı jasalady? Ótken jyldyń bıýdjetin alaıyq. Dál osy mınıstrlikte áleýmettik zertteýlerge dál osyndaı 1,3 mlrd teńge qarastyrylǵan. Aldymen 770 mln teńge bólinipti, naqtylaý kezinde taǵy 540 mln teńge qosylǵan.
Sonda sizder jyl saıyn áleýmettik zertteýlerge mıllıard teńge jumsaýdy josparǵa aınaldyryp aldyńyzdar ma?
Árıne, eger osy zertteýlerdi kórip, baǵalap, qoldansaq jaqsy ǵoı. Ókinishke qaraı, ol da joq. Máselen, mynadaı zertteý «ekspertno-analıtıcheskoe soprovojdenıe realızaıı nekotoryh mer gosýdarstvennoı kommýnıkatıvnoı polıtıkı v ýslovııah proessa modernızaıı v ramkah sovremennogo Kazahstana».
Bul zertteý bilim júıesindegi qandaı problemany sheshpek sonda? Taǵy úlken suraq. Biraq osy zertteý jumysyna qyrýar qarjy surap otyrsyzdar.
Mundaı mysaldardy bilim mınıstrliginen ǵana emes, jiti teksersek, basqa da memlekettik organdardan tabýǵa bolady», — dedi Nyǵmatýlın.
Sonymen qatar, Májilis tóraǵasy, osy oraıda, Esep komıtetine ótinish aıtty.
«Kelesi joly parlamentke respýblıkalyq bıýdjet boıynsha esep berýge kelgende, áleýmettik zertteýler men konsaltıngtik qyzmetterge bólinetin bıýdjet qarajatyn tekserýdi ótinemiz.
Bul soma jyldan jylǵa ósip otyrǵanyn kórip otyrmyz. Nazar aýdarýdy talap etemiz.
Eger osyndaı bassyzdyq bolsa, memlekettik organdardyń basshylarynan jaýabyn suraıyq.
Ár jyl saıyn osyndaı zertteýlerge mıllıardtaǵan qarjy qurtý josparǵa aınaldy ma?», — dedi ol.
