باياناۋىلدان شىققان تۇڭعىش IT مامانى، تەحنيكالىق عىلىمدار PhD دوكتورى، «قازاقستاننىڭ قارجىلىق دامۋىنا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن» مەدالىنىڭ يەگەرى – اقپارات سالاسىنىڭ وزا شاپقان ارعىماعى ەربول وماروۆپەن باياناۋىل باسىندا وتكەن اسا ماڭىزدى شارادا تانىسقانمىن.
بىلۋىمشە، ەرتىس-بايان وڭىرىندە دۇبىرلەپ ءوتىپ جاتقان ماڭىزدى شاراعا سەبەپشى بولعان «ولجاباي باتىر» كىتابىنىڭ مىڭ داناسىن الماتىدان وسى جىگىت جەتكىزىپ بەرىپتى. سىرت كوزگە سوزگە ساراڭ كورىنگەن جەرلەسىممەن ارتىنشا كولىك ىشىندە شۇيىركەلەسۋدىڭ ءساتى ءتۇسىپ، تاعى ءبىر قىرىن بايقاپ قالدىم. بەينەقوڭىراۋ ارقىلى وتباسىمەن ەرەكشە ىلتيپاتپەن اڭگىمەلەستى. الدىڭعى ورىندىقتا وتىرعان باعدات دوسىمىز: «وتباسىمەن تەلەفون ارقىلى سويلەسۋىنىڭ ءوزى – ادەمى سىيلاستىق ۇلگىسى!» - دەپ قالدى. بالا-شاعاسىمەن تەلەفونمەن كىم سويلەسپەي جاتىر دەيسىز، بىراق وسى ءبىر قارىم-قاتىناستىڭ وزىنشە ونەگەلى ەكەنىن اڭعارماي قالۋ مۇمكىن ەمەس-ءتى. قاتالدىق پەن نەمقۇرايدىلىق جايلاعان مىنا قوعامدا مۇنداي جىلىلىق كونەنىڭ زاتىنداي سيرەپ كەتتى ەمەس پە.
اڭگىمە اراسىندا باعدات دۇيسەنوۆ ەربولدى جاقىنىراق تانىستىردى، تانىستىرعاندا دا: «بۇل – باياناۋىلدان شىققان تۇڭعىش IT مامانى!» - دەپ ناقىشتادى. ءيا، ءداۋىر ءباسىن اسپانداتىپ تۇرعان اقپارات سالاسىنىڭ مامانى دەگەن بۇگىندە اسا تاڭسىق بولماعانىمەن، «تۇڭعىش» دەگەن سوزگە ەرىكسىز ءمان بەردىم. اقبەتتاۋ باۋىرىندا تۋىپ، الماتىدا اقپارات اسقارلارىن باعىندىرىپ جۇرگەن ازاماتتىڭ ءومىر جولىنا ءۇڭىلدىم.
ءبىزدىڭ كەيىپكەرىمىزدىڭ بۇگىندە پەرنەتاقتانىڭ پاتشاسىنا اينالعان ساۋساقتارىنىڭ ءىزى تەك كومپيۋتەرلەردە قالعان دەپ ويلاماڭىز. ولار الدىمەن پاۆلوداردىڭ تراكتور زاۋىتىندا، جاڭاتىلەك اۋىلىنىڭ ماشينا-كولىك شەبەرحاناسىندا قارا مايعا بويالعان. ودان سوڭ يەسىنىڭ وڭ سامايىندا ساپ تۇزەپ، وتان الدىندا انت بەرۋ ءراسىمىن جاساعان. وسى انتتىڭ قاسيەتى مە ەكەن، كىم بىلگەن، اسكەردەگى بوزبالا العاش رەت وسى جەردە كومپيۋتەرمەن تابىستى. 1994 جىلى باياناۋىل اۋداندىق بايلانىس تورابىندا ەلەكتر مونتەرى بولىپ ەڭبەك ەتىپ، سول جىلى كووپەراتيۆ كوللەدجىنە وقۋعا ءتۇستى.
1995 جىلى باياناۋىل اۋدانىندا اۋدان اكىمشىلىگى، سالىق مەكەمەسى، بانكتەر كومپيۋتەردى كەڭىنەن قولدانا باستادى. وسى تۇستا ەربول زامانداسىمىزدىڭ ءبىلىم-بىلىگى سۇرانىسقا يە بولدى. سول جىلى «حالىق بانك» اق-نىڭ اۋداندىق فيليالىنا قابىلدانىپ، رەۆيزور جانە باعدارلاماشى بولىپ 4 جىل تەر توكتى.
1999 جىلى اقسۋ قالاسىنا بانكتىڭ باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋ سەكتورىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قىزمەتىنە، 2001 جىلى «قازپوشتا» اق پاۆلودار وبلىستىق فيليالىنىڭ وپەراتسيالىق قىزمەت سەكتورى مەڭگەرۋشىسى قىزمەتىنە اۋىستى، 2002 جىلى باستاپ اقپاراتتىق تەحنولوگيالار بولىمشەسىنىڭ باسشىسى بولدى.
2008 جىلى «قازپوشتا» اق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى لاۋازىمىنا قابىلدانىپ، ءبىر جىلدان سوڭ ديرەكتور بولدى، 2009 جىلى اقپاراتتىق تەحنولوگيالار دەپارتامەنتىنە ديرەكتور بولىپ تاعايىندالدى.
2014 جىل ەربول اقبەتۇلىنىڭ جاڭا بەلەسكە ورلەۋ كەزەڭى بولدى، ول «وتباسى بانك» اق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى بولىپ تاعايىندالدى. 2018 جىلى مۆا – بيزنەستى ىسكەرلىك اكىمشىلەندىرۋ كۋرسىن ءبىتىرىپ، ەكونوميكانى تسيفرلاندىرۋ تاقىرىبىنا دوكتورلىق ديسسەرتاتسياسىن جازۋعا كىرىستى.
- بانك قىزمەتىنىڭ زاماناۋي دامۋى – مەملەكەت پەن بيزنەستىڭ، IT سالاسىنىڭ ساپالى سينەرگياسىنىڭ ناتيجەسى، بۇل سالادا باعدات ءمۋسيننىڭ ۇلەسى شەكسىز. ونىڭ قازاقستاندا تسيفورلاندىرۋ سالاسىن ورگە باستىرۋعا كۇش سالۋى ارقاسىندا بۇگىندە مەملەكەت كورسەتەتىن قىزمەتتەر مەن بانك سەرۆيسىنە قولجەتىمدىلىك ساپاسى جوعارى دەڭگەيدە. مەملەكەتتىك قىزمەتتەردىڭ جەتىلۋى «وتباسى بانككە» دە سەرپىن بەردى. بانكتىڭ IT-كومانداسىنىڭ جەمىستى ەڭبەگى ناتيجەسىندە 2022 جىلى «وتباسىبانكتىڭ» 70 مەملەكەتتىك قىزمەتتى قولدانۋعا قول جەتكىزۋى ونىڭ جۇمىس قارقىنى مەن جەدەلدىگىن ارتتىردى، - دەيدى ەربول اقبەتۇلى.
سانداردى سويلەتسەك، 2022 جىلدىڭ وزىندە-اق «وتباسى بانك» كليەنتتەرىنىڭ 40 پايىزى بانك قىزمەتىن ونلاين تۇردە پايدالانعان. ءدال وسى جىلى «وتباسى بانك» ۆيدەوبانكى تمد ەلدەرى كولل-ورتالىقتارىنىڭ اراسىندا وتكەن «تەحنولوگيالار ۇزدىگى» بايقاۋىندا «حرۋستالنايا گارنيتۋرا» اتالىمىن جەڭىپ الدى. بۇل جەڭىس ەربول جانە ونىمەن ارىپتەس ازاماتتاردىڭ ەرەن ەڭبەگىنىڭ ءبىر كورسەتكىشى ەكەنى ءسوزسىز. جالپى، ۆيدەوبانك جۇمىسىن «وتباسى بانك» ءىت-كومانداسى پاندەميا كەزىندە، ادامداردىڭ قارىم-قاتىناسى شەكتەۋلى كەزەڭدە قولعا العان. ال قازىر بۇل قىزمەت ءتىپتى سۋردوبانكينگ قىزمەتىمەن تولىقتىرىلدى. ياعني، ەستۋ-سويلەۋ قابىلەتىنەن ايىرىلعان ادامدار دا بانك قىزمەتىن باسقا ادامنىڭ كومەگىنسىز ەمىن-ەركىن قولدانا الادى.
2024 جىلى ديسسەرتاتسياسىن ءساتتى قورعاعان ەربول وماروۆ تەحنيكالىق عىلىمدار PhD دوكتورى اتاندى. سونىمەن بىرگە، ول بيىلدان باستاپ «نۇربانك» اق اقپاراتتىق تەحنولوگيالار جونىندەگى باسقارۋشى ديرەكتورى قىزمەتىنە كىرىستى.
ەندى اڭگىمە اۋانىن ەربول وماروۆتىڭ تۋعان جەرى مەن وسكەن ورتاسىنا بۇرساق. ەربول – باياناۋىل اۋدانى جاڭاتىلەك اۋىلىنىڭ تۋماسى، اتاقتى جاياۋ مۇسانى دۇنيەگە اكەلگەن كيەلى توپىراقتىڭ ورەنى. وسى اۋىلداعى باقىت حايداروۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپ تۇلەگىنىڭ ۇلى وتان سوعىسىندا ءۇش مارتە «داڭق» وردەنىن الىپ، داڭققا بولەنگەن باتىردىڭ ەلىندە تۋىپ، اقپارات باتىرى بولماۋعا حاقى دا بولماعان شىعار.
ەربول اتا-اجەسى قوسمان مەن ايتجامالدىڭ تۇڭعىش ءارى ەركە نەمەرەسى بولىپ ەر جەتتى. قوسمان اتا سوعىستان امان-ەسەن ورالىپ، باياناۋىل اۋدانىنىڭ تۇڭعىش شوفيورى بولدى، ودان كەيىن ۇزاق جىلدار قامبار اتا تۇلەگىن باپتاۋمەن شۇعىلداندى. اجەسى ايتجامال بولسا جۇزىنەن كۇن شۋاعى توگىلگەن مەيىرىمدى انالاردىڭ ءبىرى ەدى.
اكەسى اقبەت 31 جاسىندا سىرقاتتان كوز جۇمعاندا، ەربول بەس-اق جاستا بولاتىن. اناسى شامكەن (شولپان) سانالى عۇمىرىن دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا ارناپ، مەدبيكە بولىپ ەڭبەك ەتتى. ول كەزدىڭ مەدبيكەلەرى ءبىر-ءبىر دارىگەردەن كەم تۇسپەيتىن ەدى عوي، شامكەن اپا دا اۋىل تۇرعىندارىنىڭ اماندىق-ساۋلىعى جولىندا قالتقىسىز ەڭبەك ەتىپ، ابىرويعا بولەندى.
ءومىربايانىنا ۇڭىلسەڭ، ەربولدىڭ ءومىر بويى ءبىلىم مەن ىزدەنىستى سەرىك ەتكەنىن، بۇگىنگى بيىگىنە قىزمەتتىڭ ەڭ تومەنگى ساتىلارى ارقىلى جەتكەنىن، تاجىريبەنى تىرنەكتەپ جيناعانىن اڭعاراسىڭ. «ينەمەن قۇدىق قازعاننىڭ» ءداپ ءوزى مە دەرسىڭ. ول 1998 جىلى قاراعاندى ەكونوميكالىق ۋنيۆەرسيتەتىن، 2012 جىلى پاۆلودار مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەكونوميكاداعى اقپاراتتىق جۇيەلەر فاكۋلتەتىن، 2018 جىلى الماتى مەنەدجمەنت ۋنيۆەرسيتەتىن ءبىتىرىپ، 2018-2023 جىلدارى بولگاريانىڭ چەرنوريزەتس حرابر اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوكتورانتۋراسىندا ءبىلىم الدى. سونىمەن قاتار، ول ۇنەمى شەتەلدەرگە تاجىريبە الماسۋ ساپارلارىنا ءجيى شىعادى.
- بۇگىنگى كۇنى الەمدىك ءىت-تەحنولوگيالاردىڭ كوش باسىندا تۇرعان Dell Technologies كومپانياسىنىڭ نەگىزىن 1984 جىلى مايكل دەلل قالاعان. مەن وسى كومپانيانىڭ نيۋ-يوركتەگى كەڭسەسىندە بولىپ، ماركەتينگ جونىندەگى ديرەكتورىمەن كەزدەستىم. بۇل كومپانيا Google كومپانياسىنىڭ مالىمەتتەردى وڭدەۋ ورتالىقتارىنا تەحنولوگيالىق جابدىقتار جەتكىزۋشى بولىپ تابىلادى. ءبىز كومپانيانىڭ قازاقستاندىق وكىلدەرىمەن بانكتىڭ مالىمەتتەردى وڭدەۋ ورتالىعىنىڭ اعىمداعى جاعدايىنا تالداۋ جۇرگىزۋ شەڭبەرىندە ارىپتەستىك قاتىناس ورناتتىق، - دەيدى كەيىپكەرىمىز.
... «پۇل تاپپايتىن ەركەك جوق - قۇرارىن ايت، ۇل تاپپايتىن ايەل جوق - تۇرارىن ايت» دەمەكشى، كەز كەلگەن ەر ادامنىڭ جەتىستىگىنىڭ استارىندا ايەل زاتىنىڭ ۇلەسى تۇرماي ما. ەربولدىڭ جەتكەن بيىگىنىڭ ءبىر سەبەبى جار تاڭداۋدا جولى بولۋىندا جاتسا كەرەك. 1998 جىلى ول كۇركەلى توپىراعىنىڭ تۋماسى – اسەم كارىموۆامەن وتاۋ قۇردى. اسەم دە قارجى سالاسىنىڭ قىزمەتكەرى. قارجىگەرلەر وتباسىنىڭ ۇلكەنى – ءمادينا قىتايدا ءبىلىم العان، قازىر «بايتەرەك» اق-دا ەڭبەك ەتەدى. ۇلدارى ەرمۇحامەت اكە جولىن قۋىپ، سينگاپۋر ەلىندە اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى مەڭگەرۋدە.
ىبىراي ءالتىنساريننىڭ «ونەر-ءبىلىم بار جۇرتتار» ولەڭىن وقىماعان قازاق جوق، ءسىرا. بالا كۇنىمىزدە ولەڭ شۋماقتارىنىڭ ءمانىن تولىق تۇسىنە الدىق پا، جوق پا...
«ايشىلىق الىس جەرلەردەن
كوزىڭدى اشىپ-جۇمعانشا
جىلدام حابار العىزدى.
اتى جوق قۇر اربانى
مىڭ شاقىرىم جەرلەرگە،
كۇن جارىمدا بارعىزدى» دەمەي مە اقىن. ەربول تۋرالى ءسوز قوزعاعاندا وسى شۋماقتار ويعا ورالدى. ءيا، ىبىراي اتامىز اڭساعان كۇنگە ەربولداي ەرەندەردىڭ ءبىلىمى مەن ونەرى ارقاسىندا جەتىپ وتىرمىز ەمەس پە. ءىت مايتالماندارى جەر بەتىنەن ءبىر نارسەنى جويا وتىرىپ، ەكىنشى ءبىر قۇندىلىقتى سىيلايدى. جوياتىنى – جەمقورلىق پەن بارماق باستى، كوز قىستىلىق، سىيلايتىنى – التىن ۋاقىت. ال ۋاقىت دەگەنىمىز ادامنىڭ عۇمىرىنداعى ەڭ باعالى قۇندىلىق ەمەس پە!
جانارگۇل قادىروۆا،
قر اقپارات سالاسىنىڭ ۇزدىگى
