ەكى اراداعى توتەنشە، بەرەكەسىز، پəتۋاسىز داماي سايابىرسىعان سوڭ، بىزگە قارسى تاعى ءبىر سۇرەڭسىز تولقىن كوتەرىلگەن كەزدە، ەندى جازسام با، جازباسام با دەپ، əجەپتəۋىر ىركىلدىم. سونشاما ءمəنسىز. مەن ءۇشىن. انىعى – ءبىزدىڭ پاراساتتى قاۋىمعا قاجەتى بولماسا دا، جەكەلەگەن جەلبەگەيلەر مەن جالباعايلار ەمەس، كوپشىلىك جۇرتىمىزعا كەرەكتى، كوز اشپاسا دا، كەيبىر كولدەنەڭ جاعداياتتاردى ايقىندايتىن، قاجەتتى لەپەس ەكەن.
سونىمەن، قۇباتوبەل، ورتاشا عانا شيمايلار ارقىلى ەشقانداي بوگەتسىز كوتەرىلە كەلە، قازاقتا بار سىيلىق، ماراپات، تەمىر-تەرسەك اتاۋلىنى تۇگەلدەي جيناستىرىپ بىتكەن جəنە كەيىنگى، ەگەمەن وكىمەتىمىزدىڭ ءوزارا جالعاس ەكى پرەزيدەنتىنىڭ وتىز بىردەڭە جىلدىق تىنىمسىز قولداۋى ارقاسىندا شالاعاي-شولاق ءبىر-ەكى كىتابى شەت تىلگە اۋدارىلعان، ەندى سونىڭ بۋىمەن ءوزىن قازاق əدەبيەتىنىڭ الىپ تۇلعاسى سەزىنىپ، استام، بەيپىل سويلەي باستاعان د.يسابەكوۆكە قايتىپ ورالامىز. بۇدان بۇرىن جاندايشاپتىڭ نەشە ءتۇرىن كورىپ، تانىپ، كەيبىرى تۋرالى اشىلا سويلەسەك تە.
ەل-جۇرتىمىز ۇمىتا قويماسا كەرەك. بۇل تۇيسىكسىز جاندايشاپتاردىڭ تاڭداما توبى رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى بولىپ تۇرعان نۇرسۇلتان نازارباەۆتى بۇتكىل ادامزات ءنəسىلىن توپان تاسقىنىنان امان الىپ قالعان نۇق پايعامبارعا تەڭەدى، قاراۋىنداعى حالقىن كۇنə مەن ءپىتىنəدان ارىلتىپ، ءشول مەن قۇمدا قىرىق جىل جەتەلەگەن مۇسا پايعامبارمەن شەندەستىردى، عاسىر عۇلاماسى، تاريحتا بۇرىن-سوڭدى بولماعان داناگوي ساياساتكەر، كەمەڭگەر باسشى دەدى، ءتىپتى، ەۋرازيانى قايتا قۇرعان شىڭعىس حانعا تەڭەستىرگەنى تۇرىپتى، بۇتكىل جەر-əلەم وسىنداي عالامات تۇلعانىڭ دۇنيەگە كەلۋىن ەلبىرەي كۇتىپ وتىردى دەپ تولعاعانى دا بار. ساناپ تۇگەسە المايسىز. ياعني، بۇگىندە جارامساق ەكىجۇزدىلىك، پايدا قۋعان كəسىپكەرلىك تاڭ ەمەس. ال مىناۋ د.يسابەكوۆ دەگەن سونىڭ بəرىنەن وزگەشە كورىنىس بەرىپتى. بۇرناعىلار جالپىلاپ ايتاتىن، شىرەنىپ تۇرىپ تۋلاق بولاتىن، كەۋدەسىن كەرە وتىرىپ، تابان جالايتىن. ال سولاردىڭ بəرىنەن وزعىن شىققان، تəجىريبەلى، سۇڭعىلا د.يسابەكوۆ جاڭا ءبىر تəسىلدەر مەن امالاتتار تاپقان ەكەن.
بۇرنادا ن.نازارباەۆتىڭ الدامشى سايلاۋ ناۋقاندارىن ۇيىمداستىراتىن سەنىمدى رەسمي وكىلدەر ساناتىندا بەلسەنىپ، اراسىندا ەپپەن جاعىنا ءجۇرىپ قاتارىنان وزىپ، التىن سالپىنشاق، گاۋحار شىتىرالى «ەلباسى، تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ» وردەنىنە قول جەتكىزسە، ەندى ەكىنشى پرەزيدەنت تۇسىندا كوپ جۇرت ۋاقتىلى اڭداماعان جاڭا ءبىر تəسىلدەر تاۋىپ، التىن جۇلدىزدى ومىراۋىنا تاقتى. مەيلى، سەكسەن وتىرىك م.شاحانوۆتان سوڭ قادىرى كەتىپ، بار قاسيەتىنەن ايرىلعان، شارتتى ماراپات ەكەن دەيىك. قايتكەندە ەڭ جوعارعى شەن. ءجون-اق. سالتاناتقا جالعاس ارنايى سۇحباتىندا مەيلىنشە قۋانىپ، ريزاشىلىق بىلدىرەدى. Əلبەتتە، جارىلقاۋشىسىنا العىس ەمەس، ءوزىنىڭ ەرەكشە تالايىنا ماساتتىق. حوش دەلىك. ەندى، دəپ وسى اتاۋلى سۇحباتىندا، ءتىلشىنىڭ: «مىنا الدا تۇرعان پرەزيدەنت سايلاۋىندا كىمگە داۋىس بەرەسىز؟» – دەگەن بەيكۇنə سۇراعىنا بىردەن-اق كەرگىپ، ءجۇردىم-باردىم جاۋاپ بەرىپتى: «كىمگە داۋىس بەرەتىنىمدى ءəلى شەشكەم جوق»، – دەيدى (نەگە.كز، 10.ءحى.2022). ۋا، ءپəلى!.. نەتكەن باتىلدىق!
بۇرناعى 98 بولماسا دا، ەندىگى 89 پايىز وسى د.يسابەكوۆتىڭ جالعىز داۋىسىنا قاراپ تۇر ەكەن. قاراپ تۇرماسا دا، ايتىپ قالۋ كەرەك ەكەن. مەن – ەشبىر سىيلىق، ماراپاتقا ساتىلمايتىن، اقجارما، الپاۋىت تۇلعامىن، دەمەك.
بۇدان سوڭ، كەلەسى ءبىر لەپەسىندە ودان əرمەن كەتەدى. «ءبىزدىڭ كەمەمىزدە كاپيتان جوق!» بۇل – جالپى تاقىرىپ. ءىشىنارا، تەرەڭدەي، تاراتىپ ايتقاندا ناقتى جازىپتى: «ءبىزدىڭ ەلىمىز ۇلكەن ءبىر بيزنەس كورپوراتسياسى سەكىلدى. مەملەكەتتى ەل باسشىسى، ال ۇلتتى əدەبيەت پەن ونەر تانىتادى... ءبىزدىڭ كەمەمىزدە كاپيتان جوق! جەلدىڭ باعىتىن كۇنىبۇرىن بىلەتىن ادام عانا كەمەنىڭ كاپيتانى بولا الادى. زاڭسىز مەملەكەتپىز... حالقىمىزدىڭ ساناسى ءəرى-ءتəرى...» جəنە تاعى قانشاما كىنəرات (Əدەبي پورتال، 13.ءVىى.2023).
ولاي ەمەس، بىلاي دەپ تالاسپايىق. الايدا، بۇل ارادا ناقتى ءبىر ادام – رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى ق.توقاەۆ تۋرالى ءسوز بولىپ وتىر. بۇل كىسىمىز قازاقستاندى باسقارۋعا جارامسىز ەكەن...
ورىندى ما، ورىنسىز با، دəلەلدى مە، دəلەلسىز بە، كەز كەلگەن تۇلعا، ءتىپتى، مەملەكەت باسشىسى تۋرالى əرقيلى پىكىر ايتىلىپ جاتۋى تابيعي جاعداي. قازاقستاندا ەمەس، دەموكراتيالىق قۇرىلىمداعى شەت جۇرتتار ءۇشىن. ال ءبىزدىڭ ورتادا مۇلدە شەتىن جاعداي. د.يسابەكوۆ رەسپۋبليكا پرەزيدەنتى ق.توقاەۆتى مۇلدە جارامسىزعا شىعارىپتى. نەتكەن كوزسىز ەر! قاراپ وتىرساڭ، əۋەل باستان-اق وكىمەتكە جاقتاس جəنە بەيبىت باعدارداعى جالتاڭ جازۋشىمىز اشىق وپپوزيتسياعا شىققان ەكەن دەپ ويلايسىڭ. بىرەۋلەر تىكسىنۋى مۇمكىن، ءبىراز ادام «وي، سابازىم-اي!» دەپ ريزا بولىپ جاتۋى دا. سونشاما ماداق پەن ماراپاتقا ساتىلماپتى. ەندى ەل تاعدىرى ءۇشىن ءمəندى مəسەلەلەردى جالپى جۇرت نازارىنا عانا ەمەس، ەڭ جوعارعى بيلىك قۇلاعىنا دا جەتكىزبەك. حالىقتىڭ كوكەيىندەگى ءسوزدى. وي، جارايسىڭ! قازاقتان دا ءبىر باتىر شىققان ەكەن!..
ارادا اي ءوتسىن. Əلدە قىرىق كۇن. Əيتەۋىر، جاڭا، 2024 جىلدىڭ باسى. د.يسابەكوۆ كەزەكتى، بۇل جولى ءبىر جارىم ساعاتقا سوزىلعان، جان-جاقتى سۇحباتىمەن كوپشىلىك الدىنا شىعادى. Əرقيلى سايتتا نەشە قايتارا جاريالاندى. تولىقتاي، كەيدە بەلگىلى ءبىر ءۇزىندى رەتىندە. نە ءتۇرلى قىزعىلىقتى تاقىرىپپەن: «مۇحتار ماعاۋينگە جاۋاپ»، «ءƏلى تاستالقانىڭدى شىعارامىن!»، «شەتەلدە ءجۇرىپ تۇك بىتىرمەدى»، «اعىلشىن ءتىلىنىڭ ورتاسىندا ءجۇرىپ تۇك ءبىتىرىپ جاتقان جوق»، «سولجەنيتسىن بولا المايسىڭ»، «ەكەۋىمىز تاتۋلاسقاننان نە پايدا»، تاعى تاعىلار. راس، كوپ ماعاۋيننىڭ اراسىندا «Əۋەزوۆ پەن سəتباەۆتى كىم ءولتىردى» دەگەن دە تاقىرىپ بار. انىق، ولتىرگەن – ءبىز ەمەس. Əيتكەنمەن، د.يسابەكوۆتىڭ بار قاھارى بىزگە قارسى باعىتتالعان سياقتى. اشۋ بۋعان، əلدەنەندەي ورىندى ۋəج ايتۋدىڭ امالىن تاپپاعان قۇرعاق كىجىنۋ، قانشا تارماق قيسىنسىز ايىپ – اينالىپ كەلگەندە وزىنە كەلىپ تيەتىن بوستەكتى، تۇرپايى سوزدەر. جاۋاپ قايىرىپ جاتۋدىڭ ءوزى ارتىق. ويتكەنى، مم – بۇرناعى سۇمدىقتارعا جالعاس، كورنەكى فون عانا. باس كەيىپكەر، شىن گەروي – قازىرگى زامان قاھارمانى، رەسپۋبليكانىڭ بۇگىنگى پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆ ەكەنى اڭداعايلاپ تۇر.
كۇنى كەشە عانا جوق ەدى عوي. بار بولسا دا ەسەپ ەمەس. ءبىزدىڭ قازاقستان اتالاتىن الىپ كەمەمىز جەلدىڭ ىعى، سۋدىڭ اعىسىن ناقتى اڭدايتىن كاپيتانسىز قالعان. ەندى مىنە! باياعى نيۋتوننىڭ باسىن جارا جازداعان كوك الما. تارس ەتىپ، تۋرا شەكەگە ءتيدى. د.يسابەكوۆتىڭ ساناسى بىردەن اشىلىپ، اينىماس، تۋرا جول تۋرالى عالامات جاڭالىق ايان بولىپتى. بار ەكەن! قازاقستان اتالاتىن الىپ كەمەنى قانداي دا قيىندىق، كۇردەلى جاعدايدان قالتقىسىز الىپ شىعاتىن ابىرويلى، زور مىندەت ماڭدايىنا جازىلعان كورىپكەل، داناگوي كاپيتان – قازىرگى پرەزيدەنتىمىز ەكەن. يə، قاسىم-جومارت توقاەۆ! ۋھ!.. ۋرا!.. شۇكىر تəۋبا دەپ ەنتىگىمىزدى باسىپ، əرەڭ تىنىس تاپتىق. د.يسابەكوۆتىڭ ءوزى əكەپ تۇسىرگەن، بىزدە ءجون بىلەتىن جولباسشى جوق دەگەن سيقىرلى شەڭبەردەن əرەڭ شىقتىق. ءسوز قۇدىرەتى دەگەن – وسى.
دەسە دە. Əلدەكىمدەر داۋ ايتۋى مۇمكىن. مۇلدە ورىنسىز. قالا، قالاما، رەسپۋبليكا پرەزيدەنتىن اياق استىنان اۋىستىرا المايسىڭ عوي. سوندىقتان، ارىداعىنى قويىپ، دəپ بۇگىنگى كۇننەن جاقسىلىق كۇتكەن ءجون. سىن جəنە ءمىن دەمەيىك، قانداي كەڭەس بەرەمىز؟ ءبىز ويلانىپ بولعانشا، د.يسابەكوۆ ءبəرىن دە شەشىپ قويىپتى. تۇپكىلىكتى قاۋلى بولماسا دا، ۇتىمدى ۇسىنىس. ايقىن، جəنە ناقتى. كەشەگى ن.نازارباەۆتان قۇتىلدىق، ەندىگى ءومىرىمىز عاجايىپ بولادى. تەك «حالىق سىيلاعان بۇگىنگى پرەزيدەنتىمىز ق.توقاەۆ» وسى جەتىجىلدىق مەرزىم اياقتالعان سوڭ، ەكىنشى جەتى جىلدىققا قايىرا بەكۋى شارت. تۇتاس ون ەكى ايعا سوزىلعان شيىرتپاق، توقسان اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى – وسى. ق.توقاەۆ «حالىقتىڭ قالاۋىمەن» ەكىنشى قايتارا سايلانادى، ال د.يسابەكوۆ ەكىنشى جۇلدىزعا جەتۋى كەرەك! بəلكىم، قازىرگى پرەزيدەنتىمىز د.يسابەكوۆ جəنە ونىڭ جاندايشاپتىق جولىنا تۇسكەن تاعى ءبىر قايراتكەرلەر ءۇشىن التىنمەن اپتالعان، جاقۇت كوزدى «ەكىنشى پرەزيدەنت...» دەيتىن جاڭا ءبىر وردەن تاعايىندار...
بولدى، ءبىزدىڭ دە بار ءسوزىمىز تəمام. دەسە دە، قاجەتتى ءبىر انىقتاما. بۇل د.يسابەكوۆ دەگەن كىم؟ قايدان شىققان، قالاي جەتكەن؟ امال جوق، ايتۋعا تۋرا كەلدى.
بۇرنادا، سوۆەت زامانىندا قالىپتاسقان ءتəسىل. ەشقاشان ەشقايدا بۇرا تارتپايتىن، وكىمەت ايتتى، ءبىز ماقۇل، əلدەبىر ورتاشا قالامگەرگە تاڭداۋ تۇسەتىن. ورايسىز اتاق، الدامشى ابىروي، ۇشپالى ماراپات – əلگى كىسىنى ءوز توبىنان وزدىرىپ، اسپانعا كوتەرمەك. سودان سوڭ، مۇرنى تەسىلگەن بۇيدالى تايلاق سياقتى، الاي بۇر، بۇلاي بۇر، قايتكەندە سوعان وراي ەسەلى سىباعا: سۇرقاي، قۇنسىز كىتاپتارىن توپتاپ باسادى، بار جاعدايىن جاساپ، ارنايى تاپسىرمامەن باسقا تىلدەرگە اۋدارتادى، جاپپاي ماداقتاتىپ، əۋليەگە تەڭگەرىپ قويعىزادى. سىرتتاي قاراعاندا، باسىنا باق قونعان سياقتى، شىن مəنىسىندە بۇرناعى بارى – ورتاشا دەڭگەيىنىڭ وزىنەن ايرىلىپ قالعان. ال وكىمەت پەن پارتياعا جاعىنۋ، وسى تاراپتاعى تۇيسىكسىز جاندايشاپتىق – جىلتىم ءسوزى مەن جيرەنىشتى ءىسى – ونىڭ بار بولاشاعىنا – تىرشىلىكتەگى عانا ەمەس، ودان كەيىنگى دە ادامدىق ابىرويىنا كولەڭكە تۇسىرمەك. مەنىڭ جازارمان باۋىرىم دۋلات يسابەكوۆ تە دəپ وسىنداي تراگەدياعا ۇشىراپ وتىر. جانىڭ اشي ما؟ جوق. ءوزى تىلەپ العان تاعدىر. جəنە ۇلگىلى ساباق. كەيىنگى بالالار ءۇشىن. قايتكەندە، ادال جولدان اينىماۋ كەرەگىن əيگىلەسە كەرەك.
ال د.يسابەكوۆ وسى بەتىمەن كەتتى. كۇنى كەشە، نازارباەۆتىڭ جاساندى سايلاۋ ناۋقاندارىندا رەسمي وكىل رەتىندە ادال قىزمەت اتقارعان، وسى جəنە باسقا دا ەڭبەگىنە وراي سوم التىن سولكەباي، گاۋحار كوزدى «تۇڭعىش پرەزيدەنت. ەلباسى» وردەنىن يەلەنگەن قايران زامان ۇمىتىلدى، العىس تۇرىپتى مەن نازارباەۆقا قارسى كۇرەسىپ ەدىم دەپ ءجۇر. بىرىنشىدەن جەرىپ، ەكىنشىنىڭ ىعىن الدى، بىراق كۇنى ەرتەڭ، əلدەنە قيعىلىق زامان تۋسا، ءتىپتى بەيبىت كۇندە بيلىك مەرزىمى اياقتالسا، وسى ق.توقاەۆتىڭ ءوزىن توڭكەرىپ تاستاپ، جاي عانا تاستاماي، قارالاپ سوگىپ، كەلەسى، ءۇشىنشى پرەزيدەنتتىڭ قاسىنان شىعا كەلەرى كۇمəنسىز. جاندايشاپ قانداي دا قيىن جاعدايدان جال تابادى. بۇل دا ونەر. سيرەك تالانت.
باعانا تəمام دەپ ەدىك. ايتار ءۋəجىمىز بىتپەگەنمەن. ەندى توقتايىق.
تەك ءبىر عانا ءسوز. ءبىز «قىرىق وتىرىك تازشا بالادان وزعان، سەكسەن وتىرىك سۋايت» – دەپ ەڭ سوڭعى باعاسىن ايقىنداعان م.شاحانوۆ كوبىنە كوپ ءوزىن ءوزى ماقتاۋمەن شەكتەلەر ەدى. ەندى، قايتكەندە قىرىققا جەتكەنىمەن، سەكسەننەن الىس د.يسابەكوۆ بار وتىرىگىن باسقانى قارالاۋعا، جالا مەن جاماندىققا ارنايدى ەكەن. بىزگە تاققان ايىبى مەن كىنəسى ءۇستىن-ءۇستىن. جاۋاپسىز، تەجەۋسىز، لەكىتە بەرگەن، سونشاما بىلاپىت اۋىز. تاراتىپ، تالداپ جاۋاپ قايىرۋدىڭ ءوزى جالعانشىعا قۇرمەت ەسەپتى بولار ەدى. تۇپتەپ كەلگەندە، بار ءسوزى اينالىپ ءوزىن تاۋىپ جاتىر. Əيتسە دە، سول كوپ جالانىڭ ەڭ جەڭىل بىرەۋىنە توقتالا كەتۋ قاجەت سياقتى. «جۇلدىز» جۋرنالىن جيىرما جىل باسقاردى، سوندا ۇنەمى ءوزىن ماقتايتىن ماقالالار باستىرىپ وتىردى، دەپتى. ءبىرشاما ۋاقىت رەسپۋبليكاداعى ەڭ باستى əدەبي جۋرنالعا جەتەكشى بولعانىمىز راس. از-كەم ەمەس، ەكى ءجۇز ون توعىز سانىن قولىمىزدان وتكەرىپپىز. Əرقايسى ءوز زامانىنىڭ əدەبي شەجىرەسى ەسەپتى، انتولوگيالىق ەكى ءجۇز ون توعىز كىتاپ. اتاپ ايتايىق، وسى ون سەگىز جىل، ءۇش جارىم اي – ەكى ءجۇز ون توعىز كىتاپتىڭ ەشقايسىندا ءبىزدىڭ شىعارماشىلىق قىزمەتىمىز تۋرالى ءبىر دە ءبىر ماقالا باسىلعان ەمەس. ونى از دەسەڭىز، اعىمداعى əدەبي سىندا، زەرتتەۋ ەڭبەكتەردە بىرەر اۋىز ءسوز تۇرىپتى، جۇرت قاتارلى اتىمىز اتالمايتىن. جىگىتتەرگە ەسكەرتىپ قويعام، ءوزىم دە قاداعالاپ وتىرام. جۋرنال بەتىندە مەن جازۋشى، əدەبيەتشى رەتىندە ەشبىر تىزىمگە ەنبەگەم. تەك ءبىر-اق رەت، مارقۇم پروفەسسور بەيسەنباي كەنجەباەۆ تۋرالى ماقالادا ۇلى ۇستازدان تاعلىم العان شəكىرتتەر قاتارىنا اتالىپ ەدىم. ەشقانداي انىقتاماسىز، جالپى سانامادا. بۇل جەردە ءتۇسىپ قالۋدىڭ رەتى جوق. مەن ەشقاشان ماداق اتاۋلىعا زəرۋ بولماپپىن. وزىمە سەنەم، كەۋدەم جوعارى، بۇدان ارتىق نە كەرەك. ال «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ ءبىرىنشى بەتىندە «باس رەداكتور – مۇحتار ماعاۋين» دەپ جازۋلى تۇر. مەن ءۇشىن ايرىقشا مəرتەبە. ايتقام، əدەبي ورتاداعى ەڭ جوعارعى قىزمەت – جۋرنال باسشىسى بولدىم دەپ.
وسىمەن توقتايىق. قانشا ايتساڭ دا، جالاقور مەن جاندايشاپقا داۋا جوق. داۋا بار – ءبىزدىڭ ۇزىك-ۇزىك، امالسىز جازبالارىمىز ەمەس. د.يسابەكوۆتىڭ ءوزىنىڭ ەشبىر قيسىنسىز، ۇباق-شۇباق، پəلەقور، جالعان سوزدەرى. جəنە جالالى ىستەرى. بار وتىرىگى بىزبەن عانا شەكتەلمەسە كەرەك. تەكسەرە قاراعان جۇرت مۇنداي سوراقىنىڭ تالايىن تابۋعا ءتيىس. وزگەسىن ايتپاعاندا، «جازۋشى» باسپاسىنىڭ ديرەكتورى كەزىندە، قايىرىمدىلىق قىزمەتى ءۇشىن «ءبيبى-انا» اتالعان، وزگەشە تاعدىرلى قالامگەر بيبىگۇل يمانعازينانىڭ، جاڭا رومانىن باستىرۋ ءۇشىن ارتىعىمەن تۇسىرگەن قىرۋار اقشاسىن جەپ قويىپ، اقىر ءتۇبى جۇرت الدىندا قالاي ماسقارا بولعانى. ەسەلەپ وسكەن شىعىندى تولەي الماي، قىزمەتىنەن كەتكەنى. كۇنى بۇگىندە ينتەرنەت بەتىندە تۇر. قازاق ايتقان، «ءنəجىستى تۇرتسەڭ، ساۋساعىڭ بىلعانادى»، دەپ. ءبىزدىڭ دە باقايىمىزعا بىردەڭە جۇققان سياقتى. امالسىز ىركىلەمىز. دəپ وسى رەتتەگى بار ءسوزىمىز تəمات-تəمام.
17-19.ءىى.2024, كەمەر، تۇركيا
بۇل ماقالا جازۋشىنىڭ magauin.com جەكە سايتىنان الىنىپ جاريالانىپ وتىر. ماقالانى كوشىرگەندە تۇپنۇسقاعا سىلتەمە جاساۋ مىندەتتى.
