"باسقا ەلدەردىڭ مادەنيەتى مەن بولمىسىنا ەلىكتەۋ – بۇل قاۋىپتى ءۇردىس. ۇلتتىق ءتالىم-تاربيەدەن باستاۋ العان وتباسى قۇندىلىقتارىنىڭ ءرولىن كۇشەيتۋ قاجەت". بۇل پىكىردى قر پرەزيدەنتى جانىنداعى ايەلدەر ءىسى جانە وتباسىلىق-دەموگرافيالىق ساياسات جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيا مۇشەسى قاراقات ابدەن Adyrna.kz پورتالىنا بەرگەن سۇحباتىندا ايتتى.
"جاھاندانۋ جاعدايىندا كۇن كەشىپ جاتقان ەلىمىز ءوزىنىڭ ءتول تاريحىن ۇمىتپاي، مادەنيەتىن جوعالتىپ الماۋ كەرەك. الەم حالىقتارىنىڭ وزىق ءبىلىمى مەن جاڭا تەحنولوگياسى بىزگە ارينە قاجەت. بىراق باسقا ەلدەردىڭ مادەنيەتى مەن بولمىسىنا ەلىكتەۋ – بۇل قاۋىپتى ءۇردىس. سوندىقتان قازىرگى كەزدە ۇلتتىق ءتالىم-تاربيەدەن باستاۋ العان وتباسى قۇندىلىقتارىنىڭ ءرولىن كۇشەيتۋ كەرەك. وكىنىشكە قاراي، وتباسى قۇندىلىقتارى السىرەپ بارا جاتقانى شىندىق. وتباسى ينستۋتىنىڭ قۇنسىزدانۋى سياقتى الەمدىك تەندەنتسيا ءبىزدىڭ ەلىمىزدى دە اينالىپ وتكەن جوق. ماسەلەن، وتباسىلاردىڭ اجىراسۋى كەيىنگى جىلدارى ءورشىپ تۇرعانىن ايتپاساق تا بەلگىلى. سونىڭ كەسىرىنەن كوپ بالا تولىق ەمەس وتباسىلاردا تاربيەلەنىپ جاتىر. قازىر ءبىز ءۇشىن بۇل ۇيرەنشىكتى قۇبىلىس بولىپ كەتتى. ال شىن مانىندە، ونىڭ ارعى جاعىندا قانشاما ادامنىڭ تاعدىرى جاتىر. اكەسىنىڭ نەمەسە اناسىنىڭ مەيىرىمىن تولىق سەزىنە الماعان قانشاما بالا ءوسىپ كەلەدى. ودان بولەك، وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىق ماسەلەسى دە كۇردەلەنىپ كەتتى. ەرلى-زايىپتىلاردىڭ اراسىنداعى تۇسىنىسپەۋشىلىكتىڭ سالدارىنان ادام ءولىمى تىركەلەتىن جاعدايلار دا جوق ەمەس. قاتىگەز انالاردىڭ جاڭا تۋعان نارەستەلەرگە كورسەتكەن زومبىلىعى ءبىر بولەك اڭگىمە. بايقاساڭىزدار، وسىنداي قورقىنىشتى فاكتىلەرگە بويىمىز ۇيرەنىپ بارا جاتقانداي. بۇنىڭ بارلىعى كەزىندە قازاق قوعامىنا، قازاقتىڭ ۇلتتىق سانا-سەزىمىنە، مادەنيەتىنە جات ۇعىمدار ەدى عوي", - دەيدى قاراقات ابدەن.
ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل رۋحاني داعدارىستىڭ ايقىن كورىنىسى.
"مىنە، سوندىقتان ءبىز ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاۋعا، ۇلتتىق ءتالىم-تاربيەنى كۇشەيتۋگە بار كۇشىمىزدى سالۋىمىز كەرەك. حالقىمىزدىڭ دانالىعى، تاعىلىمى – تامىرى تەرەڭدە جاتقان اسىل مۇرا. «ەل بولامىن دەسەڭ، بەسiگiڭدi تۇزە» دەمەكشى، ۇلتتىق ءتالىم-تاربيە وتباسىندا قالىپتاسادى. بالاپان ۇيادا نە كورسە، ۇشقاندا سونى ىلەدى. دەمەك، بالانىڭ بويىنا ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ءسىڭىرۋ وتباسىنان باستالادى. وتباسىندا كورگەن تاربيە ونىڭ بۇكىل عۇمىرىنا ازىق بولادى. ءبىر قۋانتارلىعى، قازىرگى كەزدە وتباسىلىق جانە ۇلتتىق قۇندىلىقتار ءجيى ناسيحاتتالاتىن بولدى. مەملەكەتتىك تەلەارنالاردا ارنايى باعدارلامالار، كينوتۋىندىلار، ءتۇرلى جوبالار جارىق كورۋدە. جاستار كوز المايتىن الەۋمەتتىك جەلىلەردە دە پايدالى كونتەنتتەر از دا بولسا شىعىپ جاتىر. بىراق ول دا ازدىق ەتەدى. قوعامدىق ىستەرمەن اينالىسىپ ءجۇرىپ، مەن بۇقارانىڭ ءتۇرلى وكىلدەرىمەن قارىم-قاتىناس جاسايمىن. ولاردىڭ ءبىرشاما بولىگى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردىڭ ءمان-ماڭىزىن تۇسىنبەيدى، كوسموپوليتتىك باعىتتى ۇستانادى. دەمەك، وتباسى جانە ۇلتتىق قۇندىلىق ماسەلەسىن ودان دا جوعارى دەڭگەيگە كوتەرۋ قاجەت. وتباسىلىق قۇندىلىق دەگەن ۇعىمنىڭ ءوزى مەملەكەتتىك دەڭگەيدەگى يدەولوگيانىڭ باستى بولىگىنە اينالۋ قاجەت. ەلىمىزدە ءتول قۇندىلىقتارىمىزدى ناسيحاتتايتىن مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ، ۇلتتىق كونتسەپتسيانىڭ بولعانى دۇرىس. سونداي-اق بۇل باعدارلاما بارلىق مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ۆەدومستۆولاردىڭ جۇمىسىنا نەگىز بولىپ، قوعامدى العا ىلگەرىلەتۋ كەرەك. وسىعان كوبىرەك كوڭىل بولگەن ءجون. سەبەبى رۋحى مەن سالت-ساناسى بيىك، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن دارىپتەگەن ەل عانا ءوز كەلبەتىن جوعالتپاي، جەتىستىككە جەتە الادى، وسىنى ۇمىتپايىق",- دەپ تۇيىندەدى ءسوزىن قاراقات ابدەن.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
