قاراعاندىدا زاڭسىز ميسسيونەرلىكپەن اينالىسقان پسەۆدوسالافيتتىك ۋاعىزشى دارىن ءمۇباروۆ اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلدى. سوتتىڭ شەشىمىنە سايكەس، ول 70 اەك كولەمىندە ايىپپۇل مەن 112 348 تەڭگە كولەمىندە پروتسەسسۋالدىق شىعىنداردى تولەۋگە مىندەتتەلدى.
ال 10-قاڭتار كۇنى الماتى وبلىسى قاراساي اۋداندىق سوتى «الەۋمەتتىك جەلىدە تەرروريزمدى ناسيحاتتاعانى» ءۇشىن ەرالتاي ابايدى 7 جىلعا سوتتادى.
ايران ىشكەن قۇتىلىپ، شەلەك جالاعان تۇتىلىپ وتىرعان جوق پا؟
بىلايعى جۇرت دارىن ءمۇباروۆتىڭ سالافيتتىك يدەلوگيانى ناسيحاتتاۋشى ەكەنىن ءجيى ايتادى.
ءتىپتى بۇل تۋرالى قمدب وكىلدەرى مەن بەلگىلى ءدىنتانۋشىلار اشىق مالىمدەگەن. ماسەلەن، وقو مەشىتىنىڭ نايب يمامى ەركەبۇلان قاراقۇلوۆ سالافيتتىك يدەلوگيانى تاراتىپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ اتىن اتاپ، ءتۇسىن تۇستەگەن بولاتىن.
– ءدىني باسقارمانىڭ ۇستانىمىنا قايشى كەلەتىن سالافيزم يدەلوگياسىن ناسيحاتتاپ جۇرگەن كىمدەر؟ ونىڭ ىشىندە، ەڭ بىرىنشىدەن دارىن ءمۇباروۆتىڭ ەسىمىن ەرەكشە اتاپ وتكەن ءجون. ويتكەنى، ول ءبىر ەمەس بىرنەشە رەت ورەسكەل قاتەلىك جىبەردى. سونداي-اق، دارىن ءمۇباروۆتان بولەك، وكتام زاۋىربەكوۆ، ءدىلمۇرات، نازراتتۋللا، اعايىندى زينۋلليندەردى اتىن اتاۋعا بولادى، – دەيدى ول.
بەلگىلى ءدىنتانۋشى دوساي كەنجەتايدىڭ ايتۋىنشا دا, كوپشىلىك دارىن ءمۇباروۆتى سالافيتتىك يدەلوگيانى ناسحاتتاۋشى ازامات رەتىندە تانيتدى.
– وتكەن جىلى «ءدىني قىزمەت جانە ءدىني بىرلەستىكتەر تۋرالى» زاڭنىڭ 39-بابىنا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلدى. اتالعان زاڭعا بايلانىستى رۇقساتسىز ءدىني ۋاعىز جۇرگىزگەن كەز-كەلگەن ادامعا جازا قولدانىلادى. ناقتىراق ايتسام، قمدب عيماراتىنان تىس جەردە ۋاعىز جۇرگىزۋگە مۇلدەم بولمايدى. دارىن ءمۇباروۆ وسى تالاپتى بۇزعاننان كەيىن اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلىپ وتىر. ال
ونىڭ ءدىني ۇستانىمىنا كەلەر بولساق، ول ءوزى سالافيت ەكەنىن اشىق مويىنداعان بولاتىن.
ونىڭ ۇستىنە، جۇرتتىڭ ءبارى ونى جات اعىمدى ناسيحاتتاۋشى ازامات رەتىندە تانيتىنى جاسىرىن ەمەس،
– دەيدى دوساي كەنجەتاي.
شىنىندا،
قوعامدا «جاستاردىڭ سالافيتتىك جولعا تۇسۋىنە ءدال وسى دارىننىڭ ىقپالى بار» دەگەن اڭگىمە ءجيى ايتىلادى. ءبىر قىزىعى، ول سوعان قاراماستان، ءبىرىنشى رەت جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلىپ وتىر.
الايدا بۇل جاۋاپكەرشىلىك وعان شىبىن شاققان قۇرلى اسەر ەتپەيتىن ءتارىزدى. ناقتىراق ايتساق، 70 اەك شامامەن 168 350, ال سوت شىعىنى 112 348 تەڭگە. ياعني،
بەلگىلى «ۋاعىزشى» تولەۋى ءتيىس 280 698 تەڭگەنى ساقالدى ساۋداگەرلەر ءاپ-ساتتە جيناپ بەرۋى مۇمكىن. سونىمەن ءىس ءتامام!
ال دارىن ءمۇباروۆ سىندى سالافيتتىك اعىمدى ناسيحاتتاۋشىلاردىڭ ۋاعىزىن تىڭداعان ەرالتاي اباي سىندى ازاماتتار ۇزاق مەرىزىمگە سوتتالىپ كەتىپ جاتىر. ول «ۆكونتاكتە» الەۋمەتتىك جەلىسىندە «ءابۋ جيحاد» دەگەن اتپەن تىركەلىپ، تەرروريزمدى ناسيحاتتاعان كورىنەدى. ارينە، ءبىز ەرالتاي ابايدى سۋدان تازا، سۇتتەن اق دەي المايمىز. دەسەك تە، ەرالتاي سىندى ازاماتتاردى ۋلاعان دارىن مۇباروۆقا نەگە جەڭىل جازا بەرىلدى؟
بۇل سۇراقتى بەلگىلى قۇقىق قورعاۋشى ابزال قۇسپانعا قويعان بولاتىنبىز. ونىڭ ايتۋىنشا، دارىن مۇباروۆقا ايىپپۇل سالىپ، ال ونىڭ ۋاعىزىنا ۋلانعان ازاماتتى ۇزاق مەرىزىمدە سوتتتاۋدىڭ ەشقانداي قيىسىنى جوق.
– الەمدىك تاجىريبەدە قىلمىسپەن كۇرەسۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى جولى – سالدارىمەن ەمەس، سەبەپتەرىمەن كۇرەسۋ بولىپ سانالادى. ەگەر قىلمىستىڭ سەبەپتەرى جويىلسا، ونىڭ قۇرامى دا وزىنەن-ءوزى جويىلادى. ال قىلمىستىڭ سەبەبىمەن ەمەس سالدارىمەن كۇرەسەتىن بولساق، وندا ونىڭ ەشقانداي ناتيجەسى بولمايدى. قۇقىقتىق ستاتيستيكاعا جۇگىنەتىن بولساق، ەڭ كوپ قىلمىس ەسىرتكى تاسىمالداۋعا بايلانىستى ەكەن. ءبىر قىزىعى، ءبىزدىڭ ەلدە ەسىرتكىنى ساتاتىندار ەمەس، ونى قولداناتىندار سوتتالىپ جاتادى. سوندىقتان بولسا كەرەك، ەلىمىزدە ەسىرتكى قىلمىسىن جويا الماي وتىرمىز. سەبەبى، اۋعانستاننان كەلەتىن ەڭ نەگىزگى جولدى جاپپاي، كەرىسىنشە، ونى دامىتۋدامىز.
جەكە ءوز باسىم دارىن ءمۇباروۆتى ەلىمىزدەگى سالافيزم يدەلوگياسىن تاراتۋشى باستى ازامات رەتىندە تانيمىن.
بۇل ءسوزدى مەن اتالعان ازاماتتىڭ ارەكەتىن جان-جاقتى زەرتتەگەننەن كەيىن بارىپ ايتىپ وتىرمىن. ال ەندى وعان اكىمشىلىك ايىپپۇل سالۋ حالىقتىڭ نارازىلىعىن باسۋ ءۇشىن كوزبوياۋشىلىقپەن جاسالىپ وتىرعان ءتارىزدى. بىلىكتى ماماندار «ناركومانداردى سوتتاماي، ەمدەۋ كەرەك» دەپ، ايتىپ جاتادى. سول سياقتى دارىنىڭ ۋاعىزىنا ۋلانعان ازاماتتاردى سوتتاماي، كەرىسىنشە، ولاردى ەمدەۋىمىز كەرەك.
شىن مانىندە،
ەلىمىزدەگى سالافيزم اعىمىن ۇستانۋشىلار ساۋد ارابياسى سياقتى ۇلكەن كۇشتەردەن قولداۋ الىپ وتىر. سوندىقتان دا ولاردى سوتتاپ، بەلگىلى ءبىر جازاعا تارتۋ مۇمكىن ەمەس.
جارايدى، ولاردى سوتتاۋ مۇمكىن بولماسا، ەڭ قۇرىعاندا، قازاقى جولمەن ەلدەن شىعارىپ، ساۋد ارابياسىنا جەر اۋدارىپ تاستايىق. سەبەبى، دارىن باستاعان توپتى قۇرىقتاماي تۇرىپ، ءسالافيزمدى جويامىز دەۋ دالباسا اڭگىمە،
– دەيدى ول.
سەبەپتى ەمەس، سالداردى جويۋ كەرەك
قازىر ءسالافيمزدى جويۋ ماقساتىندا ۇكىمەتتەن قىرۋار قارجى ءبولىنۋدە. الايدا ادۆوكات نەگىزگى ايىپتىلاردى جازالاماي، قىلمىستىڭ سالدارىمەن كۇرەسۋ قارجىنى جەلگە شاشۋمەن بىردەي ەكەنىن ايتادى.
بۇل ءبىر. ەكىنشىدەن، ۇكىمەت اقتوبە، الماتى سىندى قالالاردا تەراكت جاساعان جاستاردى سودىر دەپ، اتۋ جازاسىنا كەستى. ءاي، ولار قاۋىپتى اعىمعا 1-2 جىل بۇرىن عانا كىرىپ كەتكەن ءوزىمىزدىڭ باۋىرلارىمىز ەمەس پە ەدى!؟ مىنە، وسى ازاماتتاردىڭ وبال-ساۋابى كىمنىڭ موينىندا؟
– سالافيتتىك اعىمعا ەرىپ كەتكەن جاستاردىڭ وبالى ەڭ بىرىنشىدەن دارىن باستاعان توپتىڭ موينىندا. سونداي-اق ولاردىڭ قانشالىقتى قاۋىپتى ەكەنىن بىلە تۇرا، وعان كوز جۇما قاراعان قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى دا ايىپتى. سوتتالعان ادامدار ەلىمىزدىڭ بيلىگى مەن سوت جۇيەسىنە راحمەت ايتادى دەپ ويلايسىز با؟
ولار تۇرمەدەن ودان سايىن راديكالدانىپ شىعادى.
قازىر باق «15 سالافيتتىك اعىمداعى ازامات تۋرا جولعا قايتتى» دەپ ءسۇيىنشى سۇراپ جاتادى. بىراق بۇل مۇمكىن ەمەس. ءوز باسىم ادۆوكات رەتىندە سالافيتتىك اعىمعا كىرگەن جاستاردى قورعاپ كورگەنمىن. مۇنداي جاستاردى قورعاۋىما بىرنەشە سەبەپ بولدى، ونىڭ ءبىرىنشى سەبەبى سالافيتتەردى زەرتتەۋ بولسا، ەكىنشىدەن، ولار ءوزىمنىڭ كوز الدىمدا وسكەن اۋىلداستارىمنىڭ بالالارى بولاتىن. اۋىلداس بالاعا بىرەۋلەر اقشا بەرىپ جىبەرەدى، ال ول ونى باسقا ءبىر ازاماتقا بەرگەن. شىن مانىندە، ول قارجى سيرياعا كەتىپ بارا جاتقان اقشا ەكەن. كەزىندە ول جىگىتتى ەمدەيمىن دەپ اباي مەن شاكارىمنەن مىسالدار كەلتىرىپ كوردىم. الايدا،
ناماز وقىمايتىن ادامدى كاپىر دەپ ەسەپتەيتىن ولاردى تۋرا جولعا سالۋ مۇمكىن ەمەس ەكەن. ولار قازىر تۇرمەءنى «اللانىڭ سىناعى» دەپ وتىر.
ەرتەڭ ول 3-4 جىلدان سوڭ، تۇرمەدەن شىققاننان كەيىن، ناعىز راديكال بولىپ ورتامىزعا ورالادى،
– دەيدى قۇقىق قورعاۋشى.
شىنى كەرەك، ءبىزدىڭ ەلدە ءدال قازىر ءدىن ماسەلەءسى وتە قاتتى ۋشىعىپ تۇر. بيلىك ايران ىشكەنگە تيىسپەي، شەلەك جالاعاندى قۇرىقتاي بەرسە، جاعداي ودان سايىن شيەلەنءىسە بەرمەك. بۇل كىمگە كەرەك؟
مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ءوزى ەلىمىزدە سوڭعى بولعان تەراكتىلەرگە سالافيتتەر ايىپتى ەكەنىن ايتتى. ەندەشە، نەگە بيلىك سالافيزم اعىمىنا تيىم سالا الماي وتىر؟
وكىنىشكە قاراي، سۇراق كوپ، جاۋاپ جوق…
