كەسەنە قاراحانيدتەر اۋلەتىنىڭ كورنەكتى تۇلعاسىنىڭ ءبىرى – شاح ماحمۋد قاراحانعا ارنالىپ سالىنعان. كەسەنەنى سالۋشى شەبەردىڭ اتى-ءجونى تاريحتا ساقتالماعان. كەسەنەنىڭ العاشقى نۇسقاسى ءبىزدىڭ زامانىمىزعا جەتپەدى. 1906 جىلى جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ كۇشىمەن العاشقى كەسەنەنىڭ ورنىنا قايتا سالىنعان، الايدا ونىڭ ساندىك ورنەكتەرى جويىلعان. كەسەنەنىڭ العاشقى كەلبەتى مەن ساۋلەتتىك قۇندىلىعىن تەك 1902 جىلى تۇسىرىلگەن فوتوسۋرەتتەن عانا كورە الامىز. سۋرەتتە كەسەنە شارشى فورمالى. باس قاسبەتىندە كىرپىشتەن ورىلگەن ورنەكتەر بار. 1961 جىلعى قازبا جۇمىستارى كەسەنەنى ساندەۋ ءۇشىن 30-عا جۋىق ءتۇرلى تەرراكوتتار پايدالانىلعانىن انىقتادى. 1836-1936 جىلدار ارالىعىندا تاراز قالاسى قاراحاننىڭ قۇرمەتىنە اۋليەاتا دەپ اتالدى.
قازىر بۇل جەر بەسىك ورنالاسقان ورتالىق زالى، ءۇش بۇرىشىندا ءۇش حۋدجرا بولمەلەرى بار پورتالدى-كۇمبەزدى قۇرىلىس. قاراحان كەسەنەسىنىڭ قابىرعالارى پاتشالىق كەزەڭىنىڭ كىرپىشتەرىمەن ورىلگەن. كۇمبەزى مەن اركالىق ويىقتارى عانا ءحى عاسىرداعى كىرپىش-پليتكالارمەن سالىنعان. كىرە بەرىس ماڭدايشاسىندا: «اللادان باسقا قۇداي جوق، مۇحاممەد ونىڭ ەلشىسى»- دەگەن قۇران سوزدەرى ورنەكتەلگەن.
“رۋحاني جاڭعىرۋ” باعدارلاماسى اياسىندا
جامبىل وبىلسى اكىمدىگىنىڭ مادەنيەت،
ارحيۆتەر جانە قۇجاتتاما باسقارماسى مەن
“ادىرنا”ۇلتتىق پورتالىنىڭ بىرلەسكەن جوباسى
