سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى مادەنيەت جانە دەمالىس ساياباعىندا تۇرعان قازاق زيالىلارىنىڭ ەسكەرتكىشى قازىر قوقىستا شاشىلىپ جاتىر. بۇل تۋرالى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى 31-ارناعا سىلتەمە جاساپ حابارلايدى.
پەتروپاۆلداعى قالالىق مادەنيەت ءۇيىن ارتىنداعى قوقىس الاڭىندا اقىن-جازۋشىلاردىڭ ەسكەرتكىشتەرى قويىلعان تاس-تۇعىرلارى قيراپ، شاشىلىپ جاتىر. ال التى ەسكەرتكىش ەشكىمگە كەرەك بولماعان كۇيى جازدىڭ باسىنان بەرى تۇر ەكەن.
سولاردىڭ ىشىندە كۇللى تۇركى الەمىنىڭ ءوزى مويىنداعان ماعجان، ايگىلى ساياحاتشى شوقان مەن اكادەميك قانىش ساتباەۆ، اتاقتى قولباسشى قوجابەرگەن جىراۋ جانە ەۆنەي بوكەتوۆتىڭ بەينەسى ءبۇلىنىپ، كەيبىرىنىڭ قاباعى جارىلىپ كەتكەن. قازاق زيالىلارىنىڭ تاس مۇسىندەرىنىڭ ماڭىنا كەيبىرەۋلەر قۇرىلىس پەن تۇرمىستىق قالدىقتاردى توككەن. بۇنى كورگەن تۇرعىندار قازاق رۋحانياتىنا جاسالعان قيانات دەپ، قاتاڭ جازاعا تارتۋ كەرەك دەيدى.
“مىنا جەردە ءبىر بەيشارا، ەشكىمى جوق ادامدار سياقتى، قورعانى جوق، ەلى جوق، جەرى جوق ادامدار سياقتى ەسكەرتكىشتەرى شاشىلىپ جاتىر. بۇل ارادا نەگە تۇر؟ ۆوكزالدىڭ الدىندا تاعى باسقا ءبىر كورىكتى ورىندارعا قويماي ما؟” – دەيدى پەتروپاۆل قالاسىنىڭ تۇرعىنى جولامان تەمىرعاليەۆ.
“نەلىكتەن وسىنداي جوعارى قۇندىلىقتار قوقىستىڭ ماڭايىندا جاتىر؟ بۇنى مادەنيەتتى بىلمەگەن ادامدار جاسادى دەپ ويلايمىن. بىراق بۇنى زەرتتەۋ كەرەك، تەرگەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ كەرەك. بۇنداي ەشقاشان قايتالانباۋى قاجەت”، – دەيدى پەتروپاۆل قالاسىنىڭ تۇرعىنى گۇلباقشا مۇساباەۆا.
قازاق ادەبيەتىنىڭ قايماعى مەن تاريحي تۇلعالارىنىڭ قۇرمەتىنە تاستان ەمەس، گيپستەن جاسالعان وتىز ءتورت ءمۇسىن وسىدان ون ءبىر جىل بۇرىن قالا كۇنىنە وراي تۇرعىزىلعان. سول كەزدە اقساقالدار شۋ شىعارىپ، تاريحي تۇلعالاردىڭ شىنايى بەينەسىنە ۇقسامايتىن جيىرما ەكى ەسكەرتكىشتى الدىرتىپ تاستاعان. سودان بەرى 34 ءمۇسىننىڭ ون ەكىسى عانا قالعان ەدى. ونىڭ التاۋى قوقىستا جاتسا، ءسابيت مۇقانوۆ، عابيت مۇسىرەپوۆ سىندى تۇلعالاردىڭ ەسكەرتكىشتەرى ءىزىم-عايىم جوعالىپ كەتكەن.
“مۇسىندەردىڭ استىنداعى تۇعىر ءبۇلىنىپ كەتكەندىكتەن ۋاقىتشا وسىندا تۇر. قازىر ولاردى جوندەيتىن اقشا سانالىپ جاتىر. سانالعان سوڭ ونى بيۋدجەتكە ەنگىزەمىز”، – دەيدى پەتروپاۆل قالاسى ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باسشىسى ازات يبراەۆ.
ون ءبىر جىل بۇرىن اقىن-جازۋشىلاردىڭ ادام بالاسىنا ۇقسامايتىن بەينەسىن كورگەن كەزدە جاعاسىن ۇستاعانداردىڭ ءبىرى - قوعام بەلسەندىسى ءومىر ەسقالي ەدى. ول بيلىك قالا كۇنىنە وراي اسىعىس ورناتقان ەسكەرتكىشتەردى باسقا پلانەتادان كەلگەن ەرگەجەيلىلەر سەكىلدى سالعان دەيدى.
“سونىڭ ىشىنەن ءسابيت مۇقانوۆتى جانە ءبىر-ەكى ادامدى عانا تانىدىق. قالعاندارىن تانۋ وتە قيىن. ءوز-وزىنە ۇقسامايدى. ءبىرىنىڭ دەنەسىنەن اياق ءبىتىمى بولەك، بىرەۋىنىڭ بويى ەرگەجەيلى. اياعى كەلمەيدى، 45-ءشى ولشەمدى پيما ما، بىردەڭە كيگىزىپ قويعان. بىرەۋىنىڭ كوستيۋمى شولاق، بىرەۋىنىڭ شالبارى شولاق. ءسويتىپ كۇلكىگە قالدى”، -دەيدى قوعام بەلسەندىسى ءومىر ەسقالي.
وسىلايشا ءوزى سولتۇستىكتە بار ساناۋلى ەسكەرتكىشتەردىڭ ساپاسى ەشبىر سىن كوتەرمەيدى دەيدى ول. ال جەرگىلىكتى شەنەۋنىكتەردىڭ بۇگىنگى ارەكەتى جاستار ءۇشىن قانداي ۇلگى بولادى دەپ كۇيىنىپ وتىر.
“ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
