قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەكتەپ ديرەكتورلارىن جاپپاي اۋىستىراتىن بولدى. وسى ارقىلى ءبىرىنشى باسشىلاردىڭ كاسىبي تۇرالاپ قالۋىنىڭ جانە «جۇمىستا جانىپ كەتۋىنىڭ» الدىن الماق دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى inbusiness.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
سوڭعى كەزدە مەكتەپ ديرەكتورلارىنا قاتىستى داۋ-جانجال كوبەيىپ كەتتى. مىسالى، وتكەن اپتادا عانا باتىس قازاقستان وبلىسىنداعى جاڭاقالا اۋدانىندا وقۋشى قىزدىڭ زورلانعانىن جاسىرعانى ءۇشىن مەكتەپ-گيمنازيانىڭ باسشىسى لاريسا قوجاحمەتوۆانى سوت كىنالى دەپ تانىپ، ءۇش جىلعا باس بوستاندىعىن شەكتەدى. وعان 5-سىنىپ وقۋشىسى وگەي اكەسىنەن ءجابىر كورگەنىن ايتادى. بۇل دەرەكتى مەكتەپ پسيحولوگى راستايدى. قاسكويدىڭ ايۋاندىق ءىسى تۋرالى پوليتسياعا جەدەل جەتكىزۋ ورنىنا ل.قوجاحمەتوۆا بارلىق قىزمەتكەرىن كابينەتىنە جيىپ الىپ، بولعان وقيعانى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا حابارلاۋعا تىيىم سالعان. ديرەكتوردىڭ جاۋىردى جابا توقۋى كەسىرىنەن قىز بالاعا قاتىستى جىنىستىق زورلىق جالعاسقان. جاۋىز اكەي 22 جىلعا سوتتالدى.
سونداي-اق وتكەن اپتادا جامبىل وبلىسىنىڭ سارىوزەك اۋىلىنداعى مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى بەيادەپ قىلىعى ءۇشىن جازالاندى. الەۋمەتتىك جەلىدە باسشى مەن ونىڭ باعىنىشتىسىنىڭ «قىزمەتتىك رومانعا» بەرىلگەنىن ايعاقتايتىن ۆيدەوجازبا تارادى جانە لەزدە قوعامدىق قىزۋ پىكىرتالاس تۇتاندىردى. ۆيدەونى الەۋمەتتىك جەلىگە سالعان تۇرعىن «ديرەكتور مەن ونىڭ ورىنباسارىنىڭ ماحاببات ءلاززاتىنا بولەنگەنىن پەداگوگتەر دە، وقۋشىلار دا بۇرىننان بىلەدى» -دەدى. سودان اۋداندىق ءبىلىم باسقارماسى 2021 جىلعى 25 مامىرداعى بۇيرىعىمەن مەكتەپ ديرەكتورىن قاتاڭ سوگىس تۇرىندە تارتىپتىك جازاعا تارتتى.
ال تۇركىستان وبلىسىنىڭ سايرام اۋدانىنىڭ جىبەك جولى اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى وتكەن جىل سوڭىندا اۋداندىق پروكۋراتۋراعا ۇجىمدىق شاعىم ءتۇسىرىپتى. «ول حاتتى پروكۋرورلار سايرام اۋدانىنىڭ ىشكى ىستەر بولىمىنە باعىتتادى. ءوز كەزەگىندە پوليتسەيلەر شاعىمدى ەكونوميكالىق تەرگەۋلەر قىزمەتىنە جولداعان. الايدا ءالى كۇنگە دەيىن مەكتەپ ديرەكتورىنىڭ مەملەكەتتىك مۇلىكتى ۇرلاۋ فاكتىسى بويىنشا ەشقانداي تەرگەۋ جۇرگىزىلمەي جاتىر. سوندىقتان جىبەك جولى اۋىلىنداعى ءا.بوكەيحان اتىنداعى مەكتەپتە تەكسەرىس جۇرگىزۋدى تالاپ ەتەمىز»، – دەيدى تۇرعىن ا.سايدۋلينا.
الماتى تۇرعىنى اننا يگناتەۆا ءوز مەكتەبىندە بيىلعى وقۋ جىلىندا وعاش جايتتار ورىن العانىن جەتكىزدى. «ءبىزدىڭ مەكتەپ ديرەكتورى مەملەكەتتىك بيۋدجەتتى تالان-تاراج ەتىپ جاتقانعا ۇقسايدى. كۇن سايىن الدەبىر كولىك كەلەدى دە، مەكتەپ اسحاناسىنداعى ازىق-تۇلىكتى سوعان تيەتىپ جىبەرەدى. مەكتەپ قىزمەتكەرلەرىنەن ءمان-جايدى سۇراستىردىق، ولار بۇل تاماقتار اۋرۋ بالالارعا جەتكىزىلەدى دەستى. مەكتەبىمىزدە كەزەكشى سىنىپتار دا بولعان جوق، باستاۋىش سىنىپتار تەگىس ونلاين وقىدى. وندا نەگە اسحانا جۇمىس ىستەگەن جانە ازىق-تۇلىكتى قايدا اپارىپ وتىرعان؟!» – دەپ الاڭدايدى بەلسەندى اتا-انا. ول الگى كولىكتىڭ دەرەكتەرىن كورسەتىپ، بولعان جايتتى بەينەتاسپاعا ءتۇسىرىپ، قۇزىرلى ورگاندارعا جىبەرگەن. قازىر الماتى قالاسىنىڭ ءبىلىم باسقارماسى بۇل دەرەكتى تەكسەرۋدە.
مۇعالىمدەردى، اتا-انالاردى تىڭداساڭىز، ءاربىر ديرەكتورعا قاتىستى «كومپرومات» تابۋعا بولاتىن سەكىلدى. سالادا قالىپتاسقان جاعدايعا بيلىك ءۇن قاتىپ، «ۇيىمداستىرۋشىلىق شارالار» كەشەنىن قابىلداعانى ءجون. ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى سوعان بەيىل ەكەنىن اڭعارتتى. مينيسترلىك «مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ ءبىرىنشى باسشىلارىنا روتاتسيا جۇرگىزۋ قاعيدالارىنىڭ» جوباسىن جاريالادى. ەندى ءبىلىم وردالارىنىڭ باسشىلارىنا ءبىر ورىندا كوپ وتىرۋىنا جول بەرىلمەۋگە ءتيىس. بۇل ناۋقانعا – مەملەكەتتىك مەكتەپكە دەيىنگى، ورتا ءبىلىم بەرۋ، تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك، ورتا بىلىمنەن كەيىنگى جانە قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ ءبىرىنشى باسشىلارى ىلىگەدى. قاعيدا سولار اراسىنداعى لاۋازىمدىق اۋىسۋ ءتارتىبىن ايقىندايدى. تەك زەينەتكەرلىككە شىعۋىنا 3 جانە ودان از ۋاقىت قالعان ديرەكتورلار عانا روتاتسيالاۋدان بوساتىلادى. بۇل ءۇشىن ونىڭ ءوزى ءوتىنىش جازۋى شارت.
سونىمەن روتاتسيا 3 جىلدا ءبىر رەت جۇرگىزىلەدى. بۇل رەتتە قاعيدادا «اتتەستاتتاۋ نەمەسە مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنىڭ ءبىرىنشى باسشىسى قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن جىل سايىنعى باعالاۋ قورىتىندىسى» ەسكەرىلەتىنى باسا ايتىلعان. ياعني، ەگەر بۇل سىناقتاردان سۇرىنسە، اۋىسۋ دا مۇڭ بولادى، مۇلدەم ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنەن قۋىلۋى ىقتيمال. ديرەكتورعا باعالاۋدى وبلىستاردىڭ جانە ءۇش مەگاپوليستىڭ ءبىلىم باسقارماسىنىڭ كادر قىزمەتى جۇرگىزەدى. ديرەكتورعا بەرىلەتىن باعا ول باسقاراتىن مەكتەپتەگى وقۋ-ادىستەمەلىك جانە تاربيە قىزمەتىنىڭ ساپاسىنا، ءبىلىم الۋشىلارىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىنە بايلانىستى بولادى. بارلىق ديرەكتورعا اۋىسۋدان ءبىر رەت باس تارتۋىنا مۇمكىندىك بەرىلمەك.
«مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنىڭ ءبىرىنشى باسشىسى العاش رەت جازباشا باس تارتقان جاعدايدا، ونىمەن ەڭبەك شارتى تاعى 3 جىلعا ۇزارتىلادى. ەگەر ول ەكىنشى رەت جازباشا باس تارتسا، وندا ەڭبەك كودەكسىنىڭ 49-بابىنىڭ 7)تارماقشاسىنا سايكەس، ول اتقاراتىن لاۋازىمىنان بوساتىلادى. 2021 جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى جاعداي بويىنشا 5 جانە ودان كوپ جىل ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنىڭ باسشىسى بولعان تۇلعالار مىندەتتى تۇردە روتاتسيالاۋعا جاتادى. روتاتسيالاۋ وسى قاعيدالار قولدانىسقا ەنگىزىلگەن ساتتەن باستاپ 3 اي ىشىندە جۇزەگە اسىرىلادى»، – دەپ ءتۇسىندىردى مينيسترلىك.
قۇجاتتا مەكتەپ ديرەكتورلارىن بۇلايشا «ساپىرىلىستىرۋدىڭ» نە ءۇشىن قاجەت ەكەنى كورسەتىلگەن. بىرىنشىدەن، وسى ارقىلى «ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىن جانە ءبىلىم بەرۋ قىزمەتتەرىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ» ماقسات ەتىلەدى. ەكىنشىدەن، ءبىرىنشى باسشىلاردىڭ كاسىبي الەۋەتى مەن باسقارۋشىلىق تاجىريبەسىن ءتيىمدى پايدالانۋ كوزدەلۋدە. ۇشىنشىدەن، روتاتسيا – ديرەكتورلاردىڭ باسقارۋشىلىق بىلىكتىلىگىن كاسىبي دامىتۋعا جانە جەتىلدىرۋگە تۇرتكى بولادى دەپ كۇتىلۋدە. تورتىنشىدەن، وسىلايشا، ءبىرىنشى باسشىلاردىڭ كاسىبي تۇرالاپ قالۋىنىڭ، جۇمىستا «كاسىبي جانىپ كەتۋىنىڭ» (ورىسشا نۇسقاسىندا: «پروفەسسيونالنوە ۆىگورانيە») الدىن الۋ جوسپارلانۋدا. بەسىنشىدەن، سىبايلاس جەمقورلىققا سوققى بەرىلمەك. ويتكەنى ءبىر ورنىندا كوپ وتىرعان ديرەكتورلاردىڭ اسىرەسە، اتا-انالار اراسىندا تامىر-تانىستارى كوبەيىپ، بارماق باستى، كوز قىستى تىرلىكتەر ورىستەۋى عاجاپ ەمەس.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
