QR Bılım jäne ǧylym ministrlıgı mektep direktorlaryn jappai auystyratyn boldy. Osy arqyly bırınşı basşylardyŋ käsıbi tūralap qaluynyŋ jäne «jūmysta janyp ketuınıŋ» aldyn almaq dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly inbusiness.kz-ke sılteme jasap.
Soŋǧy kezde mektep direktorlaryna qatysty dau-janjal köbeiıp kettı. Mysaly, ötken aptada ǧana Batys Qazaqstan oblysyndaǧy Jaŋaqala audanynda oquşy qyzdyŋ zorlanǧanyn jasyrǧany üşın mektep-gimnaziianyŋ basşysy Larisa Qojahmetovany sot kınälı dep tanyp, üş jylǧa bas bostandyǧyn şektedı. Oǧan 5-synyp oquşysy ögei äkesınen jäbır körgenın aitady. Būl derektı mektep psihology rastaidy. Qasköidıŋ aiuandyq ısı turaly polisiiaǧa jedel jetkızu ornyna L.Qojahmetova barlyq qyzmetkerın kabinetıne jiyp alyp, bolǧan oqiǧany qūqyq qorǧau organdaryna habarlauǧa tyiym salǧan. Direktordyŋ jauyrdy jaba toquy kesırınen qyz balaǧa qatysty jynystyq zorlyq jalǧasqan. Jauyz äkei 22 jylǧa sottaldy.
Sondai-aq ötken aptada Jambyl oblysynyŋ Saryözek auylyndaǧy mektep direktorynyŋ mındetın atqaruşy beiädep qylyǧy üşın jazalandy. Äleumettık jelıde basşy men onyŋ baǧynyştysynyŋ «qyzmettık romanǧa» berılgenın aiǧaqtaityn videojazba tarady jäne lezde qoǧamdyq qyzu pıkırtalas tūtandyrdy. Videony äleumettık jelıge salǧan tūrǧyn «direktor men onyŋ orynbasarynyŋ mahabbat läzzatyna bölengenın pedagogter de, oquşylar da būrynnan bıledı» -dedı. Sodan audandyq bılım basqarmasy 2021 jylǧy 25 mamyrdaǧy būiryǧymen mektep direktoryn qataŋ sögıs türınde tärtıptık jazaǧa tartty.
Al Türkıstan oblysynyŋ Sairam audanynyŋ Jıbek joly auylynyŋ tūrǧyndary ötken jyl soŋynda audandyq prokuraturaǧa ūjymdyq şaǧym tüsırıptı. «Ol hatty prokurorlar Sairam audanynyŋ ışkı ıster bölımıne baǧyttady. Öz kezegınde poliseiler şaǧymdy Ekonomikalyq tergeuler qyzmetıne joldaǧan. Alaida älı künge deiın mektep direktorynyŋ memlekettık mülıktı ūrlau faktısı boiynşa eşqandai tergeu jürgızılmei jatyr. Sondyqtan Jıbek joly auylyndaǧy Ä.Bökeihan atyndaǧy mektepte tekserıs jürgızudı talap etemız», – deidı tūrǧyn A.Saidulina.
Almaty tūrǧyny Anna İgnateva öz mektebınde biylǧy oqu jylynda oǧaş jaittar oryn alǧanyn jetkızdı. «Bızdıŋ mektep direktory memlekettık biudjettı talan-taraj etıp jatqanǧa ūqsaidy. Kün saiyn äldebır kölık keledı de, mektep ashanasyndaǧy azyq-tülıktı soǧan tietıp jıberedı. Mektep qyzmetkerlerınen män-jaidy sūrastyrdyq, olar būl tamaqtar auru balalarǧa jetkızıledı destı. Mektebımızde kezekşı synyptar da bolǧan joq, bastauyş synyptar tegıs onlain oqydy. Onda nege ashana jūmys ıstegen jäne azyq-tülıktı qaida aparyp otyrǧan?!» – dep alaŋdaidy belsendı ata-ana. Ol älgı kölıktıŋ derekterın körsetıp, bolǧan jaitty beinetaspaǧa tüsırıp, qūzyrly organdarǧa jıbergen. Qazır Almaty qalasynyŋ bılım basqarmasy būl derektı tekserude.
Mūǧalımderdı, ata-analardy tyŋdasaŋyz, ärbır direktorǧa qatysty «kompromat» tabuǧa bolatyn sekıldı. Salada qalyptasqan jaǧdaiǧa bilık ün qatyp, «ūiymdastyruşylyq şaralar» keşenın qabyldaǧany jön. Bılım jäne ǧylym ministrlıgı soǧan beiıl ekenın aŋǧartty. Ministrlık «Memlekettık bılım beru ūiymdarynyŋ bırınşı basşylaryna rotasiia jürgızu qaǧidalarynyŋ» jobasyn jariialady. Endı bılım ordalarynyŋ basşylaryna bır orynda köp otyruyna jol berılmeuge tiıs. Būl nauqanǧa – memlekettık mektepke deiıngı, orta bılım beru, tehnikalyq jäne käsıptık, orta bılımnen keiıngı jäne qosymşa bılım beru ūiymdarynyŋ bırınşı basşylary ılıgedı. Qaǧida solar arasyndaǧy lauazymdyq auysu tärtıbın aiqyndaidy. Tek zeinetkerlıkke şyǧuyna 3 jäne odan az uaqyt qalǧan direktorlar ǧana rotasiialaudan bosatylady. Būl üşın onyŋ özı ötınış jazuy şart.Sonymen rotasiia 3 jylda bır ret jürgızıledı. Būl rette qaǧidada «attestattau nemese memlekettık bılım beru ūiymdarynyŋ bırınşı basşysy qyzmetınıŋ tiımdılıgın jyl saiynǧy baǧalau qorytyndysy» eskerıletını basa aitylǧan. Iаǧni, eger būl synaqtardan sürınse, auysu da mūŋ bolady, müldem bılım beru jüiesınen quyluy yqtimal. Direktorǧa baǧalaudy oblystardyŋ jäne üş megapolistıŋ bılım basqarmasynyŋ kadr qyzmetı jürgızedı. Direktorǧa berıletın baǧa ol basqaratyn mekteptegı oqu-ädıstemelık jäne tärbie qyzmetınıŋ sapasyna, bılım aluşylarynyŋ bılım deŋgeiıne bailanysty bolady. Barlyq direktorǧa auysudan bır ret bas tartuyna mümkındık berılmek.
«Memlekettık bılım beru ūiymynyŋ bırınşı basşysy alǧaş ret jazbaşa bas tartqan jaǧdaida, onymen eŋbek şarty taǧy 3 jylǧa ūzartylady. Eger ol ekınşı ret jazbaşa bas tartsa, onda Eŋbek kodeksınıŋ 49-babynyŋ 7)tarmaqşasyna säikes, ol atqaratyn lauazymynan bosatylady. 2021 jylǧy 1 qyrküiektegı jaǧdai boiynşa 5 jäne odan köp jyl bılım beru ūiymynyŋ basşysy bolǧan tūlǧalar mındettı türde rotasiialauǧa jatady. Rotasiialau osy qaǧidalar qoldanysqa engızılgen sätten bastap 3 ai ışınde jüzege asyrylady», – dep tüsındırdı ministrlık.Qūjatta mektep direktorlaryn būlaişa «sapyrylystyrudyŋ» ne üşın qajet ekenı körsetılgen. Bırınşıden, osy arqyly «bılım beru ūiymdary jūmysynyŋ tiımdılıgın jäne bılım beru qyzmetterınıŋ sapasyn arttyru» maqsat etıledı. Ekınşıden, bırınşı basşylardyŋ käsıbi äleuetı men basqaruşylyq täjıribesın tiımdı paidalanu közdelude. Üşınşıden, rotasiia – direktorlardyŋ basqaruşylyq bılıktılıgın käsıbi damytuǧa jäne jetıldıruge türtkı bolady dep kütılude. Törtınşıden, osylaişa, bırınşı basşylardyŋ käsıbi tūralap qaluynyŋ, jūmysta «käsıbi janyp ketuınıŋ» (orysşa nūsqasynda: «professionalnoe vygoranie») aldyn alu josparlanuda. Besınşıden, sybailas jemqorlyqqa soqqy berılmek. Öitkenı bır ornynda köp otyrǧan direktorlardyŋ äsırese, ata-analar arasynda tamyr-tanystary köbeiıp, barmaq basty, köz qysty tırlıkter örısteuı ǧajap emes.
"Adyrna" ūlttyq portaly.
