QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi mektep dırektorlaryn jappaı aýystyratyn boldy. Osy arqyly birinshi basshylardyń kásibı turalap qalýynyń jáne «jumysta janyp ketýiniń» aldyn almaq dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly inbusiness.kz-ke silteme jasap.
Sońǵy kezde mektep dırektorlaryna qatysty daý-janjal kóbeıip ketti. Mysaly, ótken aptada ǵana Batys Qazaqstan oblysyndaǵy Jańaqala aýdanynda oqýshy qyzdyń zorlanǵanyn jasyrǵany úshin mektep-gımnazııanyń basshysy Larısa Qojahmetovany sot kináli dep tanyp, úsh jylǵa bas bostandyǵyn shektedi. Oǵan 5-synyp oqýshysy ógeı ákesinen jábir kórgenin aıtady. Bul derekti mektep psıhology rastaıdy. Qaskóıdiń aıýandyq isi týraly polıııaǵa jedel jetkizý ornyna L.Qojahmetova barlyq qyzmetkerin kabınetine jıyp alyp, bolǵan oqıǵany quqyq qorǵaý organdaryna habarlaýǵa tyıym salǵan. Dırektordyń jaýyrdy jaba toqýy kesirinen qyz balaǵa qatysty jynystyq zorlyq jalǵasqan. Jaýyz ákeı 22 jylǵa sottaldy.
Sondaı-aq ótken aptada Jambyl oblysynyń Saryózek aýylyndaǵy mektep dırektorynyń mindetin atqarýshy beıádep qylyǵy úshin jazalandy. Áleýmettik jelide basshy men onyń baǵynyshtysynyń «qyzmettik romanǵa» berilgenin aıǵaqtaıtyn vıdeojazba tarady jáne lezde qoǵamdyq qyzý pikirtalas tutandyrdy. Vıdeony áleýmettik jelige salǵan turǵyn «dırektor men onyń orynbasarynyń mahabbat lázzatyna bólengenin pedagogter de, oqýshylar da burynnan biledi» -dedi. Sodan aýdandyq bilim basqarmasy 2021 jylǵy 25 mamyrdaǵy buıryǵymen mektep dırektoryn qatań sógis túrinde tártiptik jazaǵa tartty.
Al Túrkistan oblysynyń Saıram aýdanynyń Jibek joly aýylynyń turǵyndary ótken jyl sońynda aýdandyq prokýratýraǵa ujymdyq shaǵym túsiripti. «Ol hatty prokýrorlar Saıram aýdanynyń ishki ister bólimine baǵyttady. Óz kezeginde polıeıler shaǵymdy Ekonomıkalyq tergeýler qyzmetine joldaǵan. Alaıda áli kúnge deıin mektep dırektorynyń memlekettik múlikti urlaý faktisi boıynsha eshqandaı tergeý júrgizilmeı jatyr. Sondyqtan Jibek joly aýylyndaǵy Á.Bókeıhan atyndaǵy mektepte tekseris júrgizýdi talap etemiz», – deıdi turǵyn A.Saıdýlına.
Almaty turǵyny Anna Ignateva óz mektebinde bıylǵy oqý jylynda oǵash jaıttar oryn alǵanyn jetkizdi. «Bizdiń mektep dırektory memlekettik bıýdjetti talan-taraj etip jatqanǵa uqsaıdy. Kún saıyn áldebir kólik keledi de, mektep ashanasyndaǵy azyq-túlikti soǵan tıetip jiberedi. Mektep qyzmetkerlerinen mán-jaıdy surastyrdyq, olar bul tamaqtar aýrý balalarǵa jetkiziledi desti. Mektebimizde kezekshi synyptar da bolǵan joq, bastaýysh synyptar tegis onlaın oqydy. Onda nege ashana jumys istegen jáne azyq-túlikti qaıda aparyp otyrǵan?!» – dep alańdaıdy belsendi ata-ana. Ol álgi kóliktiń derekterin kórsetip, bolǵan jaıtty beınetaspaǵa túsirip, quzyrly organdarǵa jibergen. Qazir Almaty qalasynyń bilim basqarmasy bul derekti tekserýde.
Muǵalimderdi, ata-analardy tyńdasańyz, árbir dırektorǵa qatysty «kompromat» tabýǵa bolatyn sekildi. Salada qalyptasqan jaǵdaıǵa bılik ún qatyp, «uıymdastyrýshylyq sharalar» keshenin qabyldaǵany jón. Bilim jáne ǵylym mınıstrligi soǵan beıil ekenin ańǵartty. Mınıstrlik «Memlekettik bilim berý uıymdarynyń birinshi basshylaryna rotaııa júrgizý qaǵıdalarynyń» jobasyn jarııalady. Endi bilim ordalarynyń basshylaryna bir orynda kóp otyrýyna jol berilmeýge tıis. Bul naýqanǵa – memlekettik mektepke deıingi, orta bilim berý, tehnıkalyq jáne kásiptik, orta bilimnen keıingi jáne qosymsha bilim berý uıymdarynyń birinshi basshylary iligedi. Qaǵıda solar arasyndaǵy laýazymdyq aýysý tártibin aıqyndaıdy. Tek zeınetkerlikke shyǵýyna 3 jáne odan az ýaqyt qalǵan dırektorlar ǵana rotaııalaýdan bosatylady. Bul úshin onyń ózi ótinish jazýy shart.
Sonymen rotaııa 3 jylda bir ret júrgiziledi. Bul rette qaǵıdada «attestattaý nemese memlekettik bilim berý uıymdarynyń birinshi basshysy qyzmetiniń tıimdiligin jyl saıynǵy baǵalaý qorytyndysy» eskeriletini basa aıtylǵan. Iaǵnı, eger bul synaqtardan súrinse, aýysý da muń bolady, múldem bilim berý júıesinen qýylýy yqtımal. Dırektorǵa baǵalaýdy oblystardyń jáne úsh megapolıstiń bilim basqarmasynyń kadr qyzmeti júrgizedi. Dırektorǵa beriletin baǵa ol basqaratyn mekteptegi oqý-ádistemelik jáne tárbıe qyzmetiniń sapasyna, bilim alýshylarynyń bilim deńgeıine baılanysty bolady. Barlyq dırektorǵa aýysýdan bir ret bas tartýyna múmkindik berilmek.
«Memlekettik bilim berý uıymynyń birinshi basshysy alǵash ret jazbasha bas tartqan jaǵdaıda, onymen eńbek sharty taǵy 3 jylǵa uzartylady. Eger ol ekinshi ret jazbasha bas tartsa, onda Eńbek kodeksiniń 49-babynyń 7)tarmaqshasyna sáıkes, ol atqaratyn laýazymynan bosatylady. 2021 jylǵy 1 qyrkúıektegi jaǵdaı boıynsha 5 jáne odan kóp jyl bilim berý uıymynyń basshysy bolǵan tulǵalar mindetti túrde rotaııalaýǵa jatady. Rotaııalaý osy qaǵıdalar qoldanysqa engizilgen sátten bastap 3 aı ishinde júzege asyrylady», – dep túsindirdi mınıstrlik.
Qujatta mektep dırektorlaryn bulaısha «sapyrylystyrýdyń» ne úshin qajet ekeni kórsetilgen. Birinshiden, osy arqyly «bilim berý uıymdary jumysynyń tıimdiligin jáne bilim berý qyzmetteriniń sapasyn arttyrý» maqsat etiledi. Ekinshiden, birinshi basshylardyń kásibı áleýeti men basqarýshylyq tájirıbesin tıimdi paıdalaný kózdelýde. Úshinshiden, rotaııa – dırektorlardyń basqarýshylyq biliktiligin kásibı damytýǵa jáne jetildirýge túrtki bolady dep kútilýde. Tórtinshiden, osylaısha, birinshi basshylardyń kásibı turalap qalýynyń, jumysta «kásibı janyp ketýiniń» (oryssha nusqasynda: «professıonalnoe vygoranıe») aldyn alý josparlanýda. Besinshiden, sybaılas jemqorlyqqa soqqy berilmek. Óıtkeni bir ornynda kóp otyrǵan dırektorlardyń ásirese, ata-analar arasynda tamyr-tanystary kóbeıip, barmaq basty, kóz qysty tirlikter óristeýi ǵajap emes.
"Adyrna" ulttyq portaly.
