بۇگىن پرەزيدەنت توقاەۆ ونلاين رەجيمدە دۇنيەجۇزىلىك جەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باسشىسى تەدروس ادحان گەبرەيەسۋسپەن جولىعىپتى. ەلىشىلىك تالقىنىڭ ءبىرى – قازاقستان عالىمدارى ازىرلەگەن QazVac ۆاكتسيناسى دۇنيەدۇزىلىك ماماندار تاراپىنان قاشان تەكسەرىلىپ، رەسمي ەمگە جارامدى دەپ تانىلاتىنى تۋرالى ءسوز ەدى.
بۇگىن ونلاين فورماتتا جولىققان پرەزيدەنت توقاەۆ پەن ددسۇ باسشىسى ەكەۋارا كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنا قارسى ءىس-قيمىل بويىنشا ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋدىڭ پەرسپەكتيۆالارى جايىندا ءھام COVID-19 ىندەتىنە قارسى ەكپە ەگۋ تۋرالى سوزتالقى جاساعان.
پرەزيدەنت ددسۇ باسشىسىنا قازاقستاندىق QazVac ۆاكتسيناسىنىڭ كلينيكالىق سىنامالارىنىڭ الدىن الا ناتيجەلەرى تۋرالى، ونىڭ تيىمدىلىك دەڭگەيى 96 پايىز ەكەنى، قازىرگى ۋاقىتتا سالالىق ورگاندار وتاندىق ۆاكتسيناعا كەلىسىم الۋ ءۇشىن ددسۇ-مەن جۇمىس جۇرگىزىپ جاتقانىن ايتقان.
ال تەدروس ادحان گەبرەيەسۋس ءوز كەزەگىندە: «بۇگىنگە دەيىن 2 ميلليون ادامعا ۆاكتسينا سالىنعان ەكەن. بۇل وتە جاقسى كورسەتكىش. كوپتەگەن ەل مۇنداي دەڭگەيگە جەتكەن جوق. حالىقتىڭ 55 پايىزىنا ەكپە سالامىز دەگەن ماقساتتارىڭىز قولداۋعا تۇرارلىق»، - دەپ پىكىر ءبىلدىرىپتى.
ول سونداي-اق، QazVac ەكپەسىنىڭ ازىرلەمەسىن قولدايتىنىن جانە دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى توتەنشە جاعداي كەزىندە پايدالانۋعا بولاتىن ءدارى-دارمەكتەردىڭ تىزىمىنە قوسۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋعا دايىن ەكەنىن ايتقان ەكەن. «اقوردا» سولاي دەپ حابار تاراتتى.
ايتا كەتەيىك، قازىرگى تاڭدا قازاقستان بيلىگى رەسمي تۇردە ءۇش ۆاكتسيناعا رۇقسات بەرگەن ولار: Hayat-Vax, QAZVAC جانە سپۋتنيك V. وسىلاردىڭ ىشىندە حالىققا جاپپاي ەگىلىپ جاتقانى رەسەيلىك سپۋتنيك V ۆاكتسيناسى.
رەسمي ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، قازىرگى ۋاقتا قازاقستاندا ۇزىن-سانى 3 ميلليون 97 مىڭ 941 ادامعا ۆاكتسينا سالىنعان. ال ۆاكتسينانىڭ تولىق كومپونەنتتەرىن العاندارى سانى 1 ميلليون 21 مىڭ 100 ادام ەكەن. ال قر دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي تسوي كۇزگە دەيىن بارلىعى 10 ملن ادامعا ۆاكتسينا ەگۋ جوسپارلانعانىن ايتقان.
تاقىرىپقا تۇزدىق رەتىندە، ءبىز رەسەيلىك سپۋتنيك V ۆاكتسيناسى تۋرالى رەسەيلىك ساياساتكەر اندرەي كاراۋلوۆتىڭ ۋكراين ءجۋرناليستى دميتري گوردونعا بەرگەن سۇحباتىندا ايتقان وزەكتى ويلارىنا شولۋ جاساعاندى ءجون كوردىك. ەسكەرتۋ: سۇحبات وسىدان بىرنەشە اي بۇرىن الىنعان ءھام جاريالانعان.
اندرەي كاراۋلوۆ:
ەڭ سۇمدىق ءسوز – دارىگەرلەردىڭ «ىندەتتەن قۇلان-تازا ايىقتى» دەگەن سوزدەرى. رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ شۇعىل شتابى كۇن سايىن «تولىق ايىقتى» دەگەن بوس ءسوزدى ايتادى. تولىق دەگەنىڭىز – ونىڭ ارتىندا ەشقانداي سالدارى تۋمايدى دەگەن ءسوز. ال كوروناۆيرۋس تا، سپيد سەكىلدى، يممۋنيتەت تولىق ولگەن كەزدەن باستاپ، ىندەتتىڭ سالدارى سەزىلە باستايدى.
كوروناۆيرۋستىڭ ءوزى سونشالىق قاۋىپتى ۆيرۋس ەمەس. بۇل – جۇمساق ۆيرۋس. ينتەلليگەنتتى ۆيرۋس. ال وعان يممۋندىق جۇيەنىڭ كۇرەسۋى – مىنە، گاپ وسىندا. ىندەتتىڭ سالدارىن تۋدىراتىن دا وسى يممۋنيتەتتىڭ جاۋابى. بۇل دا سپيد سەكىلدى. ونىڭ سالدارى بۇگىن-ەرتەڭ شىعا قويماۋى مۇمكىن. بالكىم ءبىر جىل، بالكىم ءتورت جىل ت.ب. جۇرە سەزىلەدى. سوندىقتان، «ىندەتتەن تولىق ايىقتى» دەگەن ءسوز – بارىپ تۇرعان وڭباعاننىڭ ءسوزى.
بۇل قولدان جاسالعان ىندەت. بۇل تۋرالى ءبىزدىڭ ارنامىزدا جۋرناليست ەمەس، عىلىم دوكتورى، ينستيتۋت ديرەكتورى ءبىرىنشى جاعدايلار 2013 جىلى اقش بازاسىندا تىركەلگەنىن ايتقان. شىندىعىندا، ءبىز بۇل ىندەتتىڭ قايدان شىققانىن انىقتاي المايمىز. اناۋ، نيۋ يوركتەگى «ەگىز مۇناراداعى» تەرراكتىنىڭ قۇپياسى سەكىلدى، ءتۇپ شىندىعىن ەشقاشان بىلە المايمىز. ال بۇنىڭ قولدان جاسالعانى جانە وعان سپيد ەلەمەنتىنىڭ قوسىلعانى ايدان انىق!
قازىر وسى كوروناۆيرۋستان كەيىن قانشاما اۋرۋلار پايدا بولۋدا. وسى كوروناۆيرۋستان كەيىن قانشا ادام اياق-قولدارىنان ايىرىلدى؟.. ءبىز ءالى كۇنگە ىندەتتىڭ سالدارى تۋرالى ەشتەڭە بىلمەيمىز.
ونيششەنكو الگىندە: «سپۋتنيك ۆاكتسيناسى 60 جاستان اسقاندار ءۇشىن قاۋىپتى»، - دەپ مالىمدەدى. سپۋتنيك ۆاكتسيناسى وتە اۋىر ۆاكتسينا. ونى جاساۋ دا اۋىر. وندىرۋشىلەردىڭ وزدەرى ونىڭ اۋىر قورىتىلاتىنىن ايتىپ وتىر.
لۋكاشەنكونىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى ناتاليا ەيسمونت الدىڭعى جازدا ۆاكتسينا العان. سپۋتنيكتىڭ ەكى دوزاسىن العان. قازىر ونىڭ جاعدايىن قاراڭىز. جەلىدە ونىڭ لۋكاشەنكونىڭ كومەكشىسىمەن سويلەسكەن اڭگىمەسى تارادى. ءبىر انىعى - ۆاكتسيناتسيادان كەيىن دە كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعان جاعدايلار كۇن سايىن ارتىپ كەلەدى.
پۋتين ۆاكتسينا سالدىردى ما؟ جوق، ارينە! قىزى ۆاكتسينا سالدىرعانى راس. ءتىپتى ونىڭ قالاي بولعانىن دا بىلەمىن. كۇلۋدىڭ قاجەتى جوق. ول رەسەيگە قىزمەت ەتكىسى كەلدى. ول ءوز اينالاسىنداعىلاردان «رەسەيگە قالاي قىزمەت ەتۋىم كەرەك»، دەپ سۇراعان. اينالاسىنداعىلار ۆاكتسينا سالدىرۋدى ايتقان. ءتىپتى، ونىڭ ۆاكتسينا سالدىرعانىن پۋتين دە بىلمەگەن.
مىنا قىزىقتى قاراڭىز. بىزدە كيريلل دميتريەۆ دەگەن ادام بار. رف تىكەلەي ينۆەستيتسيالار قورىن باسقارادى. رەسەي ۆاكتسيناسىن الەمدىك نارىققا تاراتىپ جۇرگەن سولار. مىنە، سول دميتريەۆ بىلتىر مامىر ايىندا AstraZeneca ساتىپ العان، حالىقتىڭ اقشاسىنا. ونىسى جانە از دا ەمەس. ءبىز اۋەلدە بۇل ۆاكتسينانى پۋتين مەن ونىڭ اينالاسىنداعىلارعا سالار دەپ ويلاعانبىز. كەيىن بۇل AstraZeneca-دان دا پالە شىقتى. اينالىپ كەلگەندە AstraZeneca مەن سپۋتنيك ەكەۋى بىردەي بولىپ شىقتى.
ەڭ سوڭىندا نە بولعانىن بىلەسىز بە؟ كۇلەسىز. ال مۇنداي جاعداي تەك رەسەيدە بولۋى مۇمكىن. جاڭاعى دميتريەۆ دەگەنىڭىز ەڭ اقىرىندا AstraZeneca مەن سپۋتينيك ەگەن ەكى ۆاكتسينانى بىرىكتىرۋ تۋرالى ۇسىنىس جاسادى.
نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
