قىتاي: شەكارا ماڭىنداعى اقش-تىڭ بيولوگيالىق زەرتحانالارىن تەكسەرۋ كەرەك

3223
Adyrna.kz Telegram

"امەريكا قۇراما شتاتتارى رەسەي مەن قىتايدىڭ شەكاراسىندا ورنالاسقان امەريكاندىق اسكەري بيولوگيالىق زەرتحانالاردى قانداي ماقساتتا سالعانىنا قاتىستى ناقتى سۇراقتارعا ءالى كۇنگە دەيىن تۇسىنىكتى جاۋاپ بەرگەن جوق", دەپ مالىمدەدى 12 مامىردا قىتاي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ وكىلى حۋا چۋنين.

ول بۇل تۋرالى رەسەي فەدەراتسياسى قاۋىپسىزدىك كەڭەسى حاتشىسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى يۋري اۆەريانوۆتىڭ رەسەيگە ىقتيمال بيولوگيالىق شابۋىل تۋرالى سوزىنە تۇسىنىكتەمە بەرۋ بارىسىندا ايتقان.

«قىتاي جاعى بىرنەشە رەت اقش-تى ءوزىنىڭ بيوميليتاريزاتسيا ساياساتىنا قاتىستى ناقتى تۇسىنىكتەمەلەر بەرۋگە شاقىردى. شىندىعىندا، بۇل كوپتەگەن ەلدەردى، سونىڭ ىشىندە رەسەيدى دە الاڭداتادى. بىراق اقش-تىڭ ەشقانداي ءماندى جاۋاپ بەرمەۋى وكىنىشتى», - دەدى قىتاي ءسىم وكىلى.

حۋا چۋنين اقش-تىڭ قارۋ-جاراقتى باقىلاۋعا سايكەستىگى تۋرالى جىل سايىنعى ەسەبىندە «اقش-تىڭ بارلىق قىزمەتى بيولوگيالىق قارۋ تۋرالى كونۆەنتسيانىڭ ەرەجەلەرىنە سايكەس كەلەدى» دەپ جازىلعانىن، بىراق ەسەپتە فورت-دەتريكتەگى بيولوگيالىق اسكەري زەرتحانا تۋرالى ەشتەڭە ايتىلماعانىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ويىنشا بۇل حالىقارالىق قاۋىمداستىقتى ويلاندىرۋى ءتيىس.

ەستەرىڭىزدە بولسا الماتى قالاسىندا اقش-تىڭ قارجىلاندىرۋىمەن ارنايى زەرتحانا سالىنعان بولاتىن. زەرتحانا 2010 جىلى اقش-تىڭ نانن-لۋگار باعدارلاماسى نەگىزىندە سالىندى. وعان ونداعان ميلليون دوللار قارجى بولىنگەن ەدى.

الماتى قالاسى سەيسميكالىق قاۋىپتى ايماق، سوعان قاراماستان ءتورت قاباتتى جەكە عيمارات 9 باللدىق جەر سىلكىنىسىنە توتەپ بەرۋگە قابىلەتتى. نىسان زاماناۋي قاۋىپسىزدىك جۇيەسىمەن جابدىقتالعان. زەرتحاناعا بيوقاۋىپسىزدىكتىڭ ءۇشىنشى دەڭگەيى بەرىلگەن. زەرتحانادا وبا، تىرىسقاق، ءسىبىر جاراسى، برۋتسەللەز جانە باسقا قاۋىپتى قوزدىرعىشتاردىڭ شتامدارى ساقتالادى.  نىساننىڭ ورنىندا بۇعان دەيىن وباعا قارسى ينستيتۋتتىڭ قويماسى بولعان.

زەرتحانانى تولىق امەريكاندىق دەۋ قاتەلىك. وندا قازاقستاندىق ماماندار، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرى، اۋىلشارۋاشىلىق مينيسترلىگى، ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىكتەرىنىڭ قىزمەتكەرلەرى جۇمىس ىستەيدى.

ەندى قىتاي وزىنە شەكارالاس ورنالاسقان ەلدەردە اقش-تىڭ بيولوگيالىق زەرتحانالارى بولسا، سولاردىڭ بارلىعىن تەكسەرۋ كەرەك دەگەن ويدا. بۇل ويدى رەسەي ساياساتكەرلەرى دە قولداپ وتىر.

اسحات قاسەنعالي،

"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى

 

پىكىرلەر