قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ
ورىنباسارى ە.ل. توعجانوۆقا
ءۇش كۇن بۇرىن بۇكىل الەم ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستا فاشيستىك گەرمانيانى تالقانداعان جەڭىستىڭ تاعى ءبىر جىلىن اتاپ ءوتتى. بۇل كۇندەرى ءبىز ارداگەرلەرىمىزدىڭ وشپەس ەرلىگىن ەسكە الامىز.
مايدانگەرلەرگە قۇرمەت كورسەتۋمەن قاتار تىل ەڭبەككەرلەرىنە دە ىزەت كورسەتۋ اسا ماڭىزدى دەپ سانايمىز. قازاقستاندا سوعىس جىلدارىندا ولار 460-تان استام زاۋىتتار مەن فابريكالار سالدى، ميلليونداعان توننا استىق پەن جۇزدەگەن مىڭ توننا ەت ءوندىردى، 2,5 ملن جىلى كيىمدەر، 1600-دەن استام ۆاگون جونەلتىلىم مايدانعا جىبەردى.
ءاربىر كەڭەستىك تانك، ۇشاق، كەمە، سنارياد قۇرامىندا قازاقستان كەنىشتەرىندە وندىرىلگەن مىس، قورعاسىن، ۆولفرام، موليبدەن بولدى.
ۇرانى «ءبارى مايدان ءۇشىن، ءبارى جەڭىس ءۇشىن» بولعان تىلدىڭ باتىرلىعى بولماسا ۇلى جەڭىسكە قول جەتكىزۋ مۇمكىن بولماس ەدى.
سونىمەن بىرگە، اكەلەر مەن باۋىرلار مايدانعا كەتكەن كەزدە، تىلدىڭ نەگىزگى جۇمىس كۇشىن ايەلدەر مەن جاسوسپىرىمدەر قۇرادى. بۇگىن سول كەزدەگى جاسوسپىرىمدەر 90 جاسقا كەلىپ وتىر.
سوعىس كورگەن بالالاردىڭ دا تاعدىرى وڭاي بولعان جوق، سوعىس اكەلەرىن مايدانعا، ال انالارىن ايەلدەر تاۋلىك بويى جۇمىس ىستەيتىن زاۋىتتار مەن كولحوزدارعا الىپ كەتتى.
بۇل بالالار بالالىق شاقتان ايىرىلىپ، مۇقتاجدىقتا، اشتىق پەن سۋىقتا ءوستى. بىراق سودان كەيىن ولار ەلدى وركەندەتىپ، ەكونوميكا مەن الەۋمەتتىك دامۋدىڭ نەگىزىن قالادى. بۇل ۇرپاق كسرو ىدىراعان كەزدە ءوز ەلدەرىنىڭ مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىگى تۋرالى شەشىم قابىلدادى.
بۇگىندە سوعىس بالالارىنىڭ مارتەبەسى مەن جاعدايىن قولداۋ ءۇشىن زاڭنامالىق اكتىلەر قابىلدانۋى كەزدەيسوق ەمەس. مىسالى، ۋكراينادا «سوعىس بالاسى» مارتەبەسى زاڭمەن بەكىتىلگەن، ولارعا زەينەتاقىعا جەڭىلدىكتەر مەن ۇستەمەاقىلار بەرىلەدى. وسىعان ۇقساس شارالار رەسەيدىڭ بىرقاتار سۋبەكتىلەرىندە قابىلداندى نەمەسە قاراستىرىلۋدا. بۇلاردان باسقا دا مىسالدار كوپ.
وسىعان بايلانىستى، «اق جول» فراكتسياسى زەينەتاقىلارعا ۇستەمەاقى ەنگىزە وتىرىپ، 1945 جىلعى 9 مامىرعا دەيىن قازاقستان اۋماعىندا تۋىلعان جانە تۇراتىن ازاماتتار ءۇشىن «سوعىس بالالارى» مارتەبەسىن بەكىتۋدى ۇسىنادى.
بۇل جەردە ۇستەماقى كولەمى باستى ماسەلە ەمەس، ءبىزدىڭ ۇسىنىسىمىزدىڭ نەگىزگى ماقساتى – مەملەكەت تاراپىنان قۇرمەت پەن مويىنداۋدى كورسەتۋ، بۇل بالالىق شاعىنان، اتا-اناسىنىڭ ماحابباتىنان جانە جىلۋىنان ايىرىلعان، مايدانعا كەتكەن نەمەسە زاۋىتتار مەن ۇجىمشار ەگىستىكتەرىندە تاۋلىك بويى جۇمىس ىستەگەن ادامدار باستان كەشكەن قيىنشىلىقتاردى كورسەتۋ.
وكىنىشكە وراي، سوعىس ارداگەرلەرى جىل سايىن ازايىپ جاتىر. ەگەر وسىدان ون جىل بۇرىن ون مىڭنان استام ارداگەر ارامىزدا بولسا، بۇگىندە 665-ءى قانا قالدى.
تيىسىنشە، مەملەكەتتىڭ وسىنداي ارداگەرلەردى قولداۋعا جۇمساعان شىعىستارى دا ەداۋىر قىسقاردى.
ءبىز ازايىپ جاتقان باتىرلاردىڭ ەسەبىنەن ۇنەمدەۋدى دۇرىس ەمەس دەپ سانايمىز جانە بوساعان قاراجاتتى ولاردى مايداننان كۇتكەن، تىلدا ەڭبەك ەتكەن سوعىس بالالارىنا قايتا ءبولۋدى ۇسىنامىز.
وسى ماسەلەنى ءىس جۇزىندە پىسىقتاۋ ماقساتىندا، كەلەسى اقپاراتتى ۇسىنۋدى سۇرايمىز:
- تاۋەلسىزدىك العان ساتتەن باستاپ جىل سايىنعى بولىنىستە قازاقستانداعى ۇوس سانى تۋرالى.
- تاۋەلسىزدىك العان ساتتەن باستاپ جىل بويىنشا بولىنىستە تىل ەڭبەككەرلەرى دەپ تانىلعان ادامداردىڭ سانى تۋرالى.
- 1945 جىلعى 9 مامىرعا دەيىن (1935-1945 ج.ج.) ۇلى وتان سوعىسى كەزەڭىندە قازاقستاندا تۋعان جانە تۇرعان ادامداردىڭ سانى، ونىڭ ىشىندە اتا-انالارى سوعىس ارداگەرلەرى جانە/نەمەسە تىل ەڭبەككەرلەرى بولىپ تابىلاتىن بالالاردىڭ سانى تۋرالى.
سونداي-اق، جىل سايىن سوعىس ارداگەرلەرى مەن تىل ەڭبەككەرلەرىنە ۇستەمەاقىلار، جاردەماقىلار تۇرىندە بولىنگەن قاراجات تۋرالى اقپارات بەرۋلەرىڭىزدى سۇرايمىز.
قۇرمەتپەن،
«اق جول» فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى
