رەسپۋبليكانىڭ جالپى ىشكى ونىمىندە ء(جىو) 1990 جىلدارى جەڭىل ونەركاسىپتىڭ ۇلەسى 15 %-دى قۇرادى. سونىڭ ناتيجەسىندە قازاقستاننىڭ جەڭىل ونەركاسىبى كسرو-دا ءجىونىڭ 4%-ىن بەرگەن ەدى. سوڭعى 30 جىلدا جەڭىل ونەركاسىپ العا باسۋدىڭ ورنىنا كەرى كەتىپ، بۇل سالانىڭ رەسپۋبليكانىڭ ءجىو-دەگى ۇلەسى 1 %-عا دا جەتپەي قالدى.
بۇرىن 200 مىڭنان استام ادام ەڭبەك ەتكەن جەڭىل ونەركاسىپتە قازىر رەسمي ستاتيستيكا بويىنشا 13 مىڭ ادام قالدى. ال ونىڭ ناقتى جۇمىس ىستەيتىنى 9,5 مىڭ عانا. جالپى، ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى جەڭىل ونەركاسىپ السىرەپ كەلسە، سوڭعى جىلدارى كيىم-كەشەك ءوندىرۋ سالاسىنىڭ تامىرىنا قان جۇگىرە باستادى. بۇل سوزىمىزگە، جەتىسۋ وڭىرىندە كوسى كاسىپتى تۇرمىسىنا ارقاۋ ەتكەندەر سەپ.
الماتى وبلىسى ۇزىناعاش اۋىلىندا ەتىك تىگەتىن «قادام كZ» اتتى شاعىن ءوندىرىس ورنى جۇمىس ىستەيدى. مۇندا جىلدىڭ بارلىق مەزگىلىنە ارنالعان اياقكيىمدەر تازا بىلعارىدان قولمەن تىگىلەدى.
ەرلەر مەن ايەلدەرگە ارنالعان اياقكيىمدەر ساپالى ءارى سان ءتۇرلى. بۇعان دەيىن تەك تاپسىرىسپەن جۇمىس ىستەپ كەلگەن كاسىپورىن يەسى اسەل ومىربەكوۆا جۋىردا دۇكەن اشىپ، تاماشا ونىمدەرىن كوپشىلىككە ۇسىندى. سورەگە قويىلعان بوياۋى قانىق دۇنيەلەر كەلۋشىلەر نازارىن بىردەن اۋدارىپ، ءتىپتى الەۋمەتتىك جەلىدە تەز تاراپ كەتتى. كوزدىڭ جاۋىن الار تارتىمدى بۇيىمدار شەتەلدىڭ برەند تاۋارلارىنان كەم تۇسپەيتىنى بىردەن اڭعارىلادى. جەكە كاسىپكەردىڭ بىلعارى اياقكيىمدەرى اۋداندىق، وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى كورمە-بايقاۋلاردا جوعارى ساپاسىمەن، ۇلتتىق ناقىشتا شەبەر ورىندالۋىمەن تانىلىپ ۇلگەردى. ونى ۇلكەن كورمەلەردە شەتەلدىكتەر قىزىعا ساتىپ الىپ جاتادى.
اسەل بولاتقىزىنىڭ ايتۋىنشا، جوعارى ساپالى قايىس، بىلعارى، قويدىڭ ءجۇنى سياقتى تازا تابيعي ونىمدەردەن ازىرلەنگەن اياقكيىمدەرىنە بۇگىندە سۇرانىس جوعارى. مۇنداي بۇيىم اياققا جايلى، تەرلەتپەيدى، جاعىمسىز ءيىسى جوق. ەتىكتىڭ ءوزىنىڭ سان ءتۇرى شىعارىلادى. كۇندەلىكتى كيەتىنى دە، قازاقتىڭ قوشقارمۇيىز ويۋى سالىنىپ، ءتۇرلى تۇسپەن ۇيلەسىم تاپقان ساحنالىق ءتۇرى دە بار. الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى كورىپ-ءبىلىپ، ۇناتىپ، ارنايى تاپسىرىس بەرۋشىلەر دە كوپ. وزگە وبلىستاردان دا حابارلاسىپ، پىكىر-تىلەكتەرىن ءبىلدىرىپ جاتادى ەكەن. ەتىكتەن وزگە تۋفليلەر، جازدىق جەڭىل اياقكيىمدەردىڭ كوپتەگەن ءتۇرى تىگىلەدى. سونىمەن قاتار، مۇندا شاپان، كامزول، كويلەك، كەۋدەشە سياقتى ۇلتتىق كيىمدەر دە دايىندالادى.
كىشىگىرىم تسەحتا وزىمەن بىرگە تاعى ءتورت ادام جۇمىس ىستەيدى. شيكىزات رەتىندەگى تەرى وتاندىق جانە قىرعىزستان، قىتاي، تۇركيا، رەسەيدەن الىنادى. ەتىكشى-ىسمەرلەردىڭ قولىنان شىققان دۇنيەلەر بىردەن وسىنداعى ساۋدا سورەلەرىنە قويىلادى. ويتكەنى شەبەرلەردىڭ جۇمىس ورنى دا، دۇكەن دە ءبىر عيماراتتا، «دارحان» ساۋدا ءۇيىنىڭ ەكىنشى قاباتىندا ورنالاسقان.
ون ساۋساعىنان ونەر تامعان جاندار بىلعارى مەن قايىستان بەلدىك، سومكە، ءاميان، اعاشتان استاۋ، توستاعان، وجاۋ، تاباق سياقتى نەشە الۋان قولونەر بۇيىمدارىن دا جاسايدى. ولاردىڭ قىزمەتىنە جۇگىنۋشىلەر اراسىندا جاي ادامدار دا، جەكەلەگەن ارتىستەر مەن ونەر ۇجىمدارى دا جەتكىلىكتى. تاپسىرىس بويىنشا قازاق باتىرىنىڭ باستان اياققا دەيىنگى بارلىق كيىمدەرىن تىگىپتى.
– نەگە ءبىزدىڭ قازاقتىڭ ءوزىنىڭ ءتول اياقكيىمى جوق دەگەن ساۋال ۇنەمى ويىمدا جۇرەتىن. اقىرى ارمانىما جەتتىم. تازا بىلعارىدان، قازاقي ناقىشتا اياق- كيىمدەر شىعارىپ كەلەمىز. ويۋلى ەتىكتەردىڭ ەرەكشەلىگى وسىندا. جاي اياقكيىمدەردى كەز كەلگەن ساۋدا ورنىنان تابۋعا بولادى، ال، مەنىكى ويۋ-ورنەكپەن، ۇلتتىق ناقىشتا ارلەنگەن. وسىنداي كيىمدەردى ءاربىر قازاق كيسە ەكەن دەيمىن. ۇلتتىق ناقىشتا كيىنۋدىڭ ەش سوكەتتىگى جوق. قايتا ادەمى، ىڭعايلى ەمەس پە؟ – دەيدى ول.
ۇلتتىق ناقىشتا ەتىك تىگۋدى كاسىپكەر 2015 جىلى باستاعان. قازاقتى الەمگە تانىتۋدىڭ جارقىن ءبىر جولىن تاڭداپ، تىڭنان تۇرەن سالۋعا باتىل كىرىسكەن اسەل بولاتقىزى ونىمدەرىن الدىمەن ءوز ەلىمىزگە كەڭىنەن تاراتسام دەيدى. ول ءۇشىن ءوندىرىسىن كەڭەيتىپ، وڭىرلەردەن تسەحتار ىسكە قوسىپ، بارلىق وبلىس، اۋدان ورتالىقتارىنان دۇكەندەر جەلىسىن اشسام دەگەن ۇلكەن جوسپارى بار. بيىل بالالار اياقكيىمىن تىگۋدى دە قولعا الماقشى.
ىسمەرلىكتى يگەرۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەتسدى. ادەتتە زامانداستارىمىز قولدان تىگۋ نەمەسە ۇيدە دايارلانعان كيىمنەن گورى، بازاردان ساتىپ العاندى قۇپ كورەدى. ەسەسىنە، شەتەلدىك فابريكالاردىڭ ساۋداسىن جۇرگىزىپ ءجۇر. ال الاكول اۋدانىنا قاراستى جىلاندى اۋىلىندا قىزمەتىن دوڭگەلەنتىپ وتىرعان «AUL ONERI» تىگىن تسەحى ءوڭىرىمىزدى بىلاي قويىپ، ءوز ونىمدەرىن رەسپۋبليكا كولەمىندە تانىتۋدا. كۇندەلىكتى تۇرمىسقا قاجەتتى كيىم-كەشەكتەردەن بولەك قازاق ونەرىن ناسيحاتتاۋدا دا ۇلكەن ءىس اتقارىپ جاتقان تسەح باسشىلىعى نۇر-سۇلتان قالاسىندا دۇكەن اشىپ، ەلوردالىقتارعا ونىمدەرىن ۇسىنۋدا.
وكرۋگتىڭ 20 تۇرعىنىن تۇراقتى جۇمىسپەن قامتىپ وتىرعان مەكەمە 2020 جىلدىڭ العاشقى ايلارىندا قىزمەتىن باستاعان. الدىمەن اۋىل اراسى، اۋدان اۋماعىنان كىشىگىرىم تاپسىرىستار قابىلداپ، ءار سالا جۇمىسشىلارىنا ارنايى قىزمەتتىك كيىمدەر تىگۋمەن اينالىستى. الەم حالقىن دۇرلىكتىرگەن پاندەميا باستالعاننان كەيىن جۇمىس قولىن بىردەن كوپرەتتىك بەتپەردە تىگۋگە جۇمىلدىردى. سول ارالىقتا 20 مىڭ دانادان استام بەتپەردە ءوڭىر جۇرتىنىڭ قولىنا تيگەن بولاتىن. ال كارانتيندىك شارالار قولعا الىنا باستاعان كەزەڭدە بەتپەردە تاپشىلىعى بەلەڭ العانىن ەسكەرسەك، بۇل ءتاجۆيرۋسىنان ساقتانۋعا قوسقان ەلەۋلى ۇلەس دەپ بىلەمىز. تەك قانا قارجى تابۋدىڭ قامىن ويلاماعان تسەح باسشىلىعى جاقىن اۋىل تۇرعىندارىنا ءوز ونىمدەرىن تەگىن ۇلەستىرىپ، جاقسىلىق جاساۋدا.
تسەح جۇمىسشىلارى – بۇعان دەيىن وسى ىسكە ماشىقتانىپ، ءۇي جاعدايىندا از-كەم ۋاقىتتارىن تىگىنشىلىككە ارناعاندار. تىرلىگى تياناقتى ىسمەرلەردىڭ ۇقىپتىلىعى وتىرار ورىندارىنىڭ تازالىعى مەن جيناقىلىعىنان-اق كورىنىپ تۇر. دايىن ونىمدەر اراسىندا بەتپەردەلەردەن بولەك زاماناۋي ۇلگىدەگى توسەك جابدىقتارى، قىز جاساۋىنا قاجەتتى بۇيىمدار بار.
«AUL ONERI» برەندى ءوز ونىمدەرىنىڭ ساپاسى مەن ەكسكليۋزيۆتىگىنە باسا نازار اۋدارۋدا. تەك تابيعي ماتەريالدارمەن عانا جۇمىس ىستەيدى. ماقتا مەن جىبەكتەن جاسالعان ۆەليۋر، اتلاس، قوي جانە تۇيە ءجۇنى قولدانىلادى. ءبىر ايتارلىعى، تسەحتىڭ ءوز تۇيە جانە قوي شارۋاشىلىعى بار. ءجۇندى شەتتەن جەتكىزبەي، وزدەرى ءوندىرىپ وتىر.
– بىزدە سوڭعى ۇلگىدەگى تىگىن ماشينالارى، لازەرلى قۇرىلعىلار جانە جاپونيا مەملەكەتىنەن ارنايى ساتىپ الىنعان ءتۇرلى ءىس قۇرالدارى بار. كارانتيندىك تالاپتاردى ەسكەرە وتىرىپ، بارلىق ەرەجەلەردى ساقتاپ، قىزمەتىمىزدى جالعاستىرۋدامىز. جىلاندى جانە توڭكەرىس اۋىلدارىنىڭ قولىنان ءىس كەلەتىن تۇرعىندارىن جۇمىسپەن قامتىپ، 20 وتباسىنىڭ ناپاقا تابۋىنا سەپتىگىمىز ءتيىپ وتىر. قىزمەتكەرلەردىڭ ورتاشا جالاقىسى 80 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى. ارتىق مىندەت، قوسىمشا جۇمىس ەشكىمگە جۇكتەلمەيدى. بەلگىلەنگەن ۋاقىت بويىنشا تابىستى ەڭبەك ەتەمىز. قازىرگى تاڭدا ۇلتتىق ونەردى ۇلىقتاۋ ماقساتىندا ساپاسى جوعارى كورپە-جاستىقتار، قۇراق تىگىپ، قازاقىلىق بولمىسىمىزدى ناسيحاتتاۋدى قولعا الدىق. كەز كەلگەن ىستە تۇراقتىلىق پەن جۇمىسقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك اسا ماڭىزدى. ال سۇيىكتى ءىسى ارقىلى تابىس تابا السا، ول – جۇمىستىڭ تورەسى، – دەيدى تسەح باسشىسى ءنازيا-جانىل قۇسپانوۆا.
ءبىر ايتا كەتەرلىگى، تسەح باسشىلىعىنىڭ ىسكەرلىگىنىڭ ارقاسىندا نۇر-سۇلتان قالاسىنداعى «كەرۋەن» ساۋدا ۇيىندە «AUL ONERI HOME» اتتى دۇكەن اشىلدى. وندا تسەحتا تىگىلگەن كورپە-جاستىق، سىرماق، الجاپقىش، سومكە جانە ءتۇرلى جامىلعىلار ساتىلىمدا. ءبارى ۇلتتىق ۇلگىدە بەزەندىرىلىپ، ورنەكتەلگەن. بۇدان بولەك، اۋىل شەبەرلەرىنىڭ شاعان، ەمەن، قاراعاش، قايىڭ سەكىلدى اعاشتاردان جاسالعان قولونەرلەرى، ىدىستارى قويىلعان. ۇيگە ارنالعان ينتەرەر زاتتارى، ءتىپتى، اۋىلدىڭ قىمىز-قىمىرانى دا وسى جەردەن تابىلادى. سونىمەن قاتار، «لەپسى ءونىمى» بال تسەحىمەن بىرلەسە وتىرىپ تابيعي قوسپالاردان ازىرلەنگەن بالاۋىز شامدار، سان الۋان حوش ءيىستى سابىندار، ەرىن جانە قول بالزامدارى، سۋسابىندار بار.
2020 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا اتالعان تسەح الاكول اۋدانى اكىمىنىڭ «جىل ۇزدىگى» سىيلىعىنىڭ جەڭىمپازى بولدى.
جۋىردا تالدىقورعان قالاسىنان دا بۇل كاسىپتى دوڭگەلەتۋدى ماقسۇت كورگەن شاعىن جەڭىل ونەركاسىپ اشىلدى. بۇل تىگىن تسەحى الماتى وبلىسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن كوپبالالى جانە از قامتىلعان انالاردى جۇمىسپەن قامتۋ ماقساتىندا اشىلدى.
ءبىرىنشى كەزەڭدە تۇراقتى جۇمىسپەن 20-دان استام ايەل قامتىلىپ، بۇدان ءارى جۇمىس ورىندارى 30-عا جەتكىزىلمەك. جاڭا كاسىپورىندى اشۋ وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆتىڭ بيىلعى جىلدىڭ اقپان ايىندا «Asyl Analar» قوعامدىق قورىنىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەسۋىندە ايتىلعان ۇسىنىستىڭ نەگىزىندە قولعا الىنىپ، كەزدەسۋدىڭ ناتيجەلى بولعانىن كورسەتىپ وتىر. سول كەزدەسۋدە وبلىس اكىمى كوپ بالالى انالارعا تىگىن تسەحىن اشۋعا، وعان كەرەكتى ورىن تاۋىپ بەرۋگە، تىگىن ماشينالارىن جانە باسقا دا قاجەتتى قۇرال-جابدىقتاردى ساتىپ الۋعا كومەكتەسەتىنىن ايتقان بولاتىن. سوعان وراي تىگىن تسەحى جۇمىسىن باستاپ، ءبىرىنشى تاپسىرىسىن ورىنداۋعا كىرىستى.
اكىمنىڭ تاپىرماسىن ورىنداۋ ماقساتىندا «جەتىسۋ» اكك» ءودي» اق تاراپىنان تسەح اشۋعا قولايلى ورىن تاڭدالىپ، عيماراتقا كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىلدى. سول سياقتى «Jack» الەمدىك برەندىنىڭ زاماناۋي 12 تىگىن ماشيناسى ساتىپ الىنىپ، 0,01 پايىز قارجىلىق ليزينگىگە بەرىلدى. تىگىن كاسىپورنىنىڭ تولىققاندى جۇمىس ىستەۋىنە بارلىق جاعداي جاسالعان.
تىگىن تسەحى اتالە تۇرىندە ءجۇمىس ىستەيدى، وندا ەرلەر مەن ايەلدەر كيىمدەرىن، ارنايى كيىمدەردى، قورعانىس بەتپەردەلەرى تىگىلەدى، كۇردەلى رەستاۆراتسيالار جاسالادى. ءبىرىنشى تاپسىرىس «تالدىقورعان كوركەيتۋ» جشس قىزمەتكەرلەرىنە ارناپ جيلەتتەر تىگۋگە بەرىلدى.
مامانداردى وقىتۋ مەن ولاردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ماسەلەسى دە شەشىلگەن. قازىر تسەحتىڭ بولاشاق 12 تىگىنشىسى «ەڭبەك» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا تىگىن ءىسىنىڭ قىسقا كۋرسىندا وقىپ جاتىر. بۇگىنگى كۇنى قاجەتتى بىلىكتىلىگى بار 5 تىگىنشى شاعىن فابريكادا ءوز جۇمىسىن باستادى.
- ءوزىمىز سياقتى از قامتىلعان جانە كوپبالالى انالاردى جۇمىسپەن قامتۋ ءۇشىن تىگىن تسەحىن اشۋ تۋرالى وي كەلگەندە، ءبىز كومەككە وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆقا جۇگىندىك. كەزدەسۋدىڭ ناتيجەسىندە بىزگە بارلىق ءتيىستى كومەك كورسەتىلدى. بۇگىن ارمانىمىز اقيقاتقا اينالىپ، تىگىن تسەحى ىسكە قوسىلدى. ءبىز ءبىرىنشى كەزەكتە كوپ بالالى انالاردى تۇراقتى جۇمىس ورىندارىمەن قامتيمىز، ەكىنشىدەن، كومەككە مۇقتاج ازاماتتارعا كومەك كورسەتەمىز. بىزگە قولداۋ كورسەتىپ، سەنىم ارتقاندارى ءۇشىن شىن جۇرەكتەن ريزامىز. ءىسىمىزدى دوڭگەلەنتىپ، وزگەلەرگە ۇلگى بولامىز دەپ ويلايمىن، - دەدى «Asyl Analar» قورىنىڭ قۇرىلتايشىلارىنىڭ ءبىرى تالشىن تۋكتىنوۆا.
تسەحتىڭ قۇرىلۋ تاريحى مەن وزدەرىنىڭ جوسپارلارى جايلى اتالمىش قوعامدىق ۇيىم قۇرىلايشىلارىنىڭ ءبىرى ايگۇل جولامانوۆا دا ايتىپ بەردى:
- مەن 12 جىل ءۇي شارۋاسىمەن اينالىسىپ، مۇگەدەك بالامدى قاراپ ۇيدە وتىردىم. بىردە ءوزىم سەكىلدى ايەلدەرمەن بىرگە تالدىقورعان قالاسى اكىمىگىنىڭ ىقپال ەتۋىمەن ءبىز قوعامدىق ۇيىم قۇرامىز دەپ شەشتىك. مەتسەناتتار مەن كاسىپكەرلەردىڭ كومەگىمەن كوپ بالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلارىنا كومەك كورسەتۋمەن اينالىسا باستادىق. وبلىس باسشىلىعىنىڭ كومەگىمەن بۇگىن، مىنە، وسى تىگىن تسەحىن اشىپ وتىرمىز. تىگىنمەن اينالىسۋ قولىمىزدان كەلەدى. ال كەلەسى جىلدارى وسى تىگىن تسەحىنىڭ بازاسىندا وقۋ ورتالىعىن اشساق دەيمىز. ول ءۇشىن بىزدە ارنايى جابدىقتالعان عيمارات بار. ءسويتىپ، ءبىز كوپبالالى انالاردى ءوزىمىز وقىتىپ، ءوزىمىز جۇمىسپەن قامتيمىز، ءتىپتى جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىقتارى ارقىلى دا جۇمىسقا الۋعا بولادى. قىسقاشا ايتقاندا الداعى ۋاقىتتا تسەحتى كەڭەيتسەك دەيمىز. «جەتىسۋ» اكك باسشىلىعى قاجەتتى كومەكتى كورسەتەتىندەرىن ايتىپ سەندىردى، سول قاتاردا جۇمىس جاعىنان دا، تاپسىرىس جاعىنان دا قولداۋ بىلدىرەتىنىن ايتتى، - دەدى ا.جولامانوۆا.
جاس مامان ايگەرىم اسانوۆا وسى تسەحتان جۇمىس تاۋىپ، قۋانىشقا كەنەلگەندەردىڭ ءبىرى.
- ەڭ الدىمەن «Asyl Analar» قوعامدىق قورىن كوپبالالى انالار ءۇشىن تىگىن تسەحىن اشۋىمەن قۇتتىقتايمىن. العاشقى ەڭبەك جولىمدى وسى تسەحتان باستاۋ باقىتى بۇيىرعانىنا قۋانىشتىمىن. مەن بۇعان دەيىن جۇمىس ىستەگەن جوقپىن، بالالارىمدى باعىپ-قاعىپ، تاربيەلەۋمەن اينالىستىم. 4 ۇلىم بار. ۇلكەنىم 12 جاستا. كىشكەنتايىم 2 جاسقا تولدى. جالعىزباستى انامىن. تىگىن ونەرىن مەكتەپتى بىتىرە سالا مەڭگەرىپ الدىم. ەندى سول ءبىلىمىمدى ءىس جۇزىندە پايداعا اسىرامىن، - دەدى كوپ بالالى انا ا.اسانوۆا.
الماتى وبلىسى رايىمبەك اۋدانىنىڭ ورتالىعى نارىنقول اۋىلىندا «اقيقات» اتتى اياقكيىم شىعاراتىن تسەح جۇمىس ىستەيدى. ونىڭ يەسى – ورىنگۇل باراتجان اتتى ەڭبەكقور جان. 1999 جىلى قىتاي جەرىنەن اتامەكەنىمىزدى اڭساپ كەلگەن ەتىكشى العاشىندا اۋدان اۋماعىنداعى تەگىستىك اۋىلىندا تۇردى.
– ول جەردە جاعدايىمىز قيىنداۋ بولىپ كەتتى. سوسىن نارىنقول اۋىلىنا كوشىپ كەلدىك. اۋداندىق جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنا تىركەلدىم. كاسىپكەرلىك كۋرسىندا وقىدىم. سودان كەيىن ارنايى جوبام بويىنشا وبلىس اكىمىنىڭ گرانتىن ۇتىپ الدىم، – دەيدى ورىنگۇل ءومىر جولىنان سىر تارقاتىپ.
ءبىر ميلليون تەڭگە گرانت ۇتىپ العان سوڭ كاسىپكەر قوسىمشا قاراجات قوسىپ، كورەيادان ءبىر تىگىن ماشيناسىن ساتىپ الدى. سودان كەيىن اياقكيىم تىگۋدى ۇيرەنە باستاعان. العاش اياققا ىڭعايلى ءماسى تىككەن. قارىمى مەن قابىلەتىنىڭ، ىزدەنىستى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا اياقكيىم تىگەتىن جاعدايعا جەتىپتى. قازىر ورىنگۇل باراتجان بالالاردىڭ، ەرەسەكتەردىڭ اياقكيىمدەرىن تىگە بەرەدى. ايەلدەر مەن ەرلەرگە ەكى بولەك اياقكيىم دايىندايدى.
كاسىپكەر ايەل نارىنقول اۋىلىنىڭ ورتالىعىنان ءبىر ءۇي ساتىپ العان. سونىڭ الدىنداعى جازدىق مەكەنجايدى اياقكيىم شىعاراتىن تسەحقا اينالدىرعان. العاشىندا جۇقا ماتەريالدان ۇلگىسىن جاساپ الىپ، سودان كەيىن بىلعارىعا كوشكەن. وسىناۋ يگىلىكتى ءىستى ۇيرەنگەن بەلدى كومەكشىلەرى بار. اتاپ ايتقاندا، اعاسى سەرىكجان باراتجانۇلى، جۇبايى سايات بايبالاەۆ اياقكيىم جاساۋعا قاجەتتى جۇمىستىڭ ءبارىن مەڭگەرىپ العان. ەڭ باستىسى، اتالعان تسەح كۇنى-ءتۇنى ەكى اۋىسىممەن جۇمىس ىستەيدى.
– اياقكيىمگە قاجەتتى ماتەريالداردى، تابان مەن بىلعارى، ءجىپتى رەسەيدەن، تۇركيادان الامىز. گەرمانيانىڭ جەلىمى وتە مىقتى. مەنىڭ باستى ارمانىم – اياقكيىمنىڭ تابانىن جاسايتىن اپپاراتقا قول جەتكىزۋ. تسەح جۇمىسىن ۇلعايتۋ. 10 تىگىن ماشينام بولسا، 30 ادامدى جۇمىسپەن قامتىر ەدىم. سول كەزدە كۇنىنە 100 اياقكيىم شىعاراتىن مۇمكىندىگىمىز بولادى، – دەيدى شەبەر.
ورىنگۇل باراتجان – اۋىلداعى ونەگەلى وتباسى سانالاتىن شاڭىراقتىڭ وتاناسى. شاڭىراعىندا اقيقات، ينابات، اباي، اقەركە اتتى ۇلدارى مەن قىزدارى ءوسىپ كەلەدى. كەيىپكەرىمىزدىڭ اياقكيىم دايىنداپ، شىعارۋمەن اينالىسقانىنا 7 جىل بولىپتى. جازدىق، قىستىق اياقكيىمدەر دە شىعارادى. تابانى ۇلتاننان جاسالعان، بىلعارىدان ازىرلەنگەن اياقكيىمدەردىڭ ءبىر جىلدىق ساپالىق ءوتىنىمى بار. التى جىلعا دەيىن كيىس بەرەدى. سول ءۇشىن دە ورىنگۇلدىڭ اياقكيىم تىگىپ، شىعاراتىن تسەحىنا سۇرانىس كوپ. جىلىنا مىڭ اياقكيىم شىعارىلادى. بۇل اياقكيىمگە دەگەن سۇرانىستىڭ بارىن بىلدىرەدى.
– جەڭىلدەتىلگەن نەسيەمەن 30-40 ميلليون تەڭگەگە قول جەتكىزسەم، اياقكيىم تىگەتىن تسەح جۇمىسىن دامىتار ەدىم، – دەيدى ورىنگۇل الداعى ماقساتى تۋرالى اڭگىمەلەپ. قالاي دەسەك تە شالعاي اۋدانداعى ساپالى اياقكيىم شىعاراتىن تسەح جۇمىسىنا قولداۋ مەن قامقورلىق كەرەك-اق. ويتكەنى، جاساعان اياقكيىمدەرى بىردەن كوز تارتاتىن، كوپ جىل كيىس بەرەتىن تسەح كوپشىلىككە قىزمەت جاساپ كەلەدى.
جالپى سوڭعى جىلدارى جەڭىل ونەركاسىپ سالاسىندا ىلگەرىلەۋ بايقالادى. تىڭنان تۇرەن سالىپ، كاسىپ اشۋعا نيەتتىلەر وسى سالاعا قىزىعۋشىلىق تانىتۋدا. قالاي دەگەنمەن، وتاندىق ءونىمدى تۇتىنعانعا نە جەتسىن؟!
