جاپونيادا جەر قوزعالعاندا وزدىگىنەن كوتەرىلىپ كەتەتىن ۇيلەر سالىنىپ جاتىر

جاپونيانىڭ ينجەنەر-ارحيتەكتورلارى سەيسميكالىق ايماقتاردا ءۇي سالۋدىڭ جاڭا مودەلدەرىنە كوشتى. مۇنداي ۇلى ينجەنەرلىك-ارحيتەكتۋرالىق شەشىم جاپوندىق مامانداردىڭ ويىنا فۋكۋسيما اەس-ءى جارىلعاننان كەيىن كەلگەن. وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن جاپونيانىڭ حونسيۋ ارالىندا فۋكۋسيما اەس-ءى جارىلىپ، مىڭداعان ادام قىرىلىپ، 130 ميلليارد دوللار شىعىنعا باتقان بولاتىن.

مىنە، سول تاريحي اپاتتان كەيىن جاپون عالىمدارى وسىنداي ۇلى يدەيالاردى ىسكە اسىرىپ وتىر. ەلدەگى "Air Danshin" كومپانياسىنىڭ عالىمدارى مەن ماماندارى جەر قوزعالعاندا اسپانعا كوتەرىلىپ كەتەتىن ءۇيدىڭ كونسترۋكتسياسىن جاساپ شىقتى. ءۇيدىڭ تومەنگى فۋندامەنتىنە سەنسورلىق قۇرىلعىلار قويىلعان. بۇل تومەن ورنالاسقان قۇرىلعىلار جەر قوزعالعان ۋاقىتتا تولقىنداردىڭ جيىلىگىن فيكساتسيالاپ، جوعارى جۇيەلەرگە سيگنالدار جىبەرىپ، جەردىڭ قوزعالىپ جاتقانىنان حاباردار ەتەدى. ءدال وسى ساتتە سيگنالداردىڭ جيىلىگىن قابىلداعان قۋاتتى كومپرەسسورلار عيمارات پەن فۋندامەنت اراسىنداعى جايماعا (پودۋشكا) ۇلكەن كۇشپەن اۋانى جىبەرەدى. بۇل پروتسەسس نەبارى 5-7 سەكۋندتىڭ ىشىندە عانا ىسكە اسادى. سەبەبى، عيمارات قيراپ قالماۋ ءۇشىن پروتسەستىڭ ورىندالۋىن ماماندار وسىلاي تەز جەتىلدىرىپ، قامتاماسىز ەتكەن.

قۋاتتى كومپرەسسورمەن ۇرلەنگەن پودۋشكا (كەشىرىڭىز، ورىسشاسىن ايتۋعا تۋرا كەلدى) نەمەسە جايما 5-7 سەكۋندتىڭ ىشىندە 4-5 سم بيىككە عيماراتتى جوعارى كوتەرىپ جىبەرەدى. وسىنىڭ ءوزى عيماراتتى قيراۋدان، ادامداردىڭ ءومىرىن ساقتاپ قالۋعا تولىق جەتكىلىكتى بولادى. پودۋشكا اۋانى جەتكىلىكتى كولەمدى قابىلداپ، كومپەنساتسيالاپ، عيماراتتى جەردىڭ سىلكىنىسى توقتاعانشا اۋادا كوتەرىپ تۇرادى. پودۋشكامەن بىرگە عيماراتتىڭ ءوزى دە جەردىڭ تەربەلىس امپليتۋداسىمەن بىرگە اۋادا قوزعالىپ تۇرا بەرەدى. بۇل عىلىمي ونەرتابىس عيماراتتاردى 7-9 بالدىق جەر سىلكىنىستەرىنەن دە قورعاپ قالا الادى. بۇل دەگەن عىلىمداعى سەنساتسيا ەمەس پە؟