بيىلعى جىلى الەمدەگى پاندەميا سالدارىنان ورىن العان كوروناداعدارىس ەلدە كەدەيشىلىك دەڭگەيىن ارتتىرىپ جىبەردى. رەسمي مالىمەتتەر بويىنشا پاندەمياعا دەيىنگى كەدەيشىلىك دەڭگەيى 4,2 %-عا دەيىن تومەندەگەن بولاتىن.
ال كەيىنگى مالىمەتتەرگە سۇيەنەتىن بولساق، كوروناداعدارىس سالدارىنان كەدەيشىلىك دەڭگەيى 5,7 %-عا وسكەن. بۇل دەگەنىمىز 18,8 ملن حالىقتىڭ ىشىندە 1 ملننان استام ادام كەدەيشىلىك دەڭگەيىندە.
2020 جىلدىڭ شىلدە ايىندا دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ «داعدارىستى ەڭسەرۋ» اتتى قازاقستان ەكونوميكاسى تۋرالى بايانداماسىندا ەلىمىزدىڭ كەدەيشىلىك دەڭگەيى جوسپارلانعان 8,3 %-دان، 12,7 %-عا ارتۋى مۇمكىن دەپ بولجام جاساعان بولاتىن.
بۇل ستاتيستيكا شىندىققا الدەقايدا جاقىن.
دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ ەسەپتەۋلەرىنە سۇيەنەتىن بولساق، ەگەردە حالىقتىڭ تابىسى كۇنىنە $5,5 دوللار، ياعني ايىنا 70 مىڭ تەڭگە بولسا، وندا كەدەي ازاماتتار قاتارىنا قوسىلۋى كەرەك.
ال قازاقستاندا كەدەيشىلىك دەڭگەيى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىمەن ەسەپتەلىنەدى. ەلىمىزدە ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى 2020 جىلى 32 668 تەڭگە، قازىر 2021 جىلى 34 302 تەڭگە بولدى. ەلىمىزدەگى كەدەيشىلىك دەڭگەيىن دۇنيەجۇزىلىك بانك بويىنشا قاراساق ەكى ەسەلەنەدى، ياعني 1 ملننان استام ادام ەمەس، 2 ملن اسىپ تۇر.
وسى ورايدا نەمىس عالىمى ەنگەل «حالىقتىڭ تۇرمىس دەڭگەيى تومەندەگەن سايىن، ازىق-تۇلىك شىعىندارى ارتادى، ال كەرىسىنشە تابىس دەڭگەيى ارتقان سايىن، دەمالىس شىعىندارى ارتادى» - دەگەن تۇجىرىمى شىندىققا اينالادى.
ال ءبىزدىڭ حالىق تابىسىنىڭ 54 %-ىن ازىق-تۇلىككە جۇمسايدى، ال ەۋروپادا بۇل كورسەتكىش 10-12%-دىڭ اراسىندا. ءتىپتى كەيبىر دامىعان ەلدەر تابىسىنىڭ 8 % عانا ازىق-تۇلىككە جۇمسايدى.
مەملەكەتتى كەدەيشىلىك دەڭگەيى بويىنشا بولۋدە، نازار اۋداراتىن ءبىر كورسەتكىش بۇل-ءجىو (جالپى ىشكى ءونىم). ءجىو- مەملەكەت تەرريتورياسىنداعى بارلىق وندىرۋشىلەردىڭ بەلگىلى ءبىر كەزەڭ ىشىندە وندىرگەن تۇپكى تاۋارلارى مەن كورسەتكەن قىزمەتتەرىنىڭ نارىقتىق قۇنىن بىلدىرەتىن جيىنتىق كورسەتكىش.
وسىعان سايكەس ەلىمىزدەگى جان باسىنا شاققانداعى ءجىو $10 مىڭ دوللارعا جەتپەيدى. 2013 جىلى بۇل كورسەتكىش $13,6 مىڭ دوللارعا جەتكەن. 2015 جىلدان باستاپ تەڭگەنىڭ قۇنسىزدانۋى سالدارىنان، جان باسىنا شاققانداعى ءجىو $7 مىڭ دوللارعا دەيىن قۇلاعان بولاتىن. ول ۋاقىتتان بەرى قاراي ءالى $10 مىڭ دوللارعا جەتپەي كەلەدى.
الەمدىك ستاندارتتار بويىنشا $20 مىڭ دوللاردان جوعارى بولسا باي ەلدەر، $10 مىڭ دوللاردان جوعارى بولسا تابىسى ورتاشا ەلدەر، تومەن بولسا كەدەي ەلدەر دەپ تانىلادى. ال $2 مىڭ دوللاردان تومەن بولسا وتە كەدەي ەلدەر ساناتىنا جاتقىزىلادى.
مەملەكەتتىڭ الدىنداعى باستى مىندەت، حالىقتىڭ جالاقىسىن ارتتىرۋ. 2021 جىلدان باستاپ بيۋدجەتتىك قىزمەت سالاسىنىڭ ماماندارى مۇعالىمدەردىڭ جالاقىسىن 25 %-عا، دارىگەرلەر جالاقىسىن 30%-عا ارتتىرۋ كوزدەلىپ وتىر. بۇل مەملەكەت تاراپىنان قابىلدانعان دۇرىس شەشىم.
تۇتىنۋشىلىق سەبەتتە سوڭعى وزگەرىس 2006 جىلى بولعان، ونىڭ ىشىندە 43 تاۋار بار.
سول كەزەڭنەن باستاپ ءالى دە ونىڭ قۇرامى وزگەرگەن جوق. سالىستىرا ايتساق رەسەيدە 150-دەن استام، ال ەۋروپادا 250-دەن باستالىپ، ءتىپتى كەيبىر ەلدەردە 700 تاۋارعا دەيىن جەتەدى.
كورشىلەس رەسەيدە 2021 جىلدان باستاپ ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى تۇتىنۋ سەبەتىنە بايلانىستى بولمايدى دەگەن شەشىم قابىلداعان بولاتىن.
رەسەي ەلىنىڭ ەڭبەك مينيسترلىگى كۇنكورىس مينيمۋمىن شارتتى تۇتىنۋ سەبەتىنە بايلانىستىرۋدان باس تارتۋدى جانە بۇل كورسەتكىشتى جان باسىنا شاققانداعى ورتاشا مەدياندىق تابىستىڭ 44,2% - ى رەتىندە ەسەپتەۋدى قولعا الىپ جاتىر. بۇل ۇسىنىستى ءبىزدىڭ ەلگە دە قولدانۋعا بولادى.
قر ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسى 2020 جىلى قازاقستاندىقتاردىڭ جالاقىسىن زەرتتەۋ قورىتىندىسىن ۇسىندى، وعان سايكەس ورتاشا مەدياندىق جالاقى 142,3 مىڭ تەڭگە.
ياعني، وندا ەلىمىزدەگى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى 62 896,6 تەڭگە، ال ەڭ تومەنگى جالاقى 50% - ى دەپ الساق، ول كۇنكورىس شەگىنەن جوعارى بولۋى قاجەت 71 150 تەڭگە بولىپ شىعا كەلەدى.
ال دامىعان ەلدەردە ەڭ تومەنگى كۇنكورىس شەگى مەدياندىق تابىستىڭ 50 -60 پايىزىن قۇرايدى ەكەن.
ماقسات حالىق، ەكونوميست.
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.
