جەلتوقسان ايىنىڭ ءبىرىنشى ونكۇندىگىندە قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، حالىقارالىق جانە رەسپۋبليكالىق ادەبي بايقاۋلارىنىڭ جۇلدەگەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى جازۋشىلار وداعىنىڭ، جۋرناليستەر وداعىنىڭ، حالىقارالىق جازۋشى ايەلدەر گيلدياسىنىڭ مۇشەسى، جازۋشى ساۋلە دوسجانمەن كەزدەسۋ، ءارى «جازۋشىنىڭ زەرتحاناسى» اتتى تاقىرىپتا ونلاين-ءدارىس ءوتتى. ونلاين جۇزدەسۋ جيىنىن «كوركەمدىك-ەستەتيكالىق ىزدەنىستەر» تاقىرىبى اياسىندا ۇيىمداستىرعان دارىسكەر وقىتۋشىمىز: يماحانبەت رايحان جانە 4-كۋرس ستۋدەنتتەرى.
باستى ماقسات – جازۋشى ساۋلە دوسجاننىڭ شىعارماشىلىعىن وسكەلەڭ ۇرپاققا تەرەڭىرەك تانىستىرۋ، اڭگىمە، رومان قۇدىرەتىنىڭ قاسيەتىن ۇعىنۋعا تاربيەلەۋ، قالامگەردىڭ شىعارمالارىنان وزىندىك وي تۇيۋگە باعىتتالدى. ونلاين دارىسكە م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى – گۇلجاھان وردا قاتىستى. گۇلجاھان جۇمابەردىقىزى ساۋلە اپايىمىزدىڭ شىعارماشىلىعىنا قاتىستى وزىندىك ويىن، پىكىرىن، جىلى لەبىزدەرىن ءبىلدىردى.
قالامگەردىڭ ءوزى دە جينالعان قاۋىمعا العىسىن ايتىپ، ستۋدەنتتەردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرىپ، شىعارماشىلىق ويلارىمەن ءبولىستى. ساۋلە دوسجان «وگەي جۇرەك»، «جاتقا تۋعان بالا»، «ۇلكەن ۇيدەگى ۇرەي»، «قاسىرەت پەن تاعدىر»، «ۇزىلمەگەن ءۇمىت» اتتى كىتاپتارىنىڭ جازىلۋ تاريحىنا قىسقاشا شولۋ جاسادى.
بۇعان دەيىن ءوزىم وقىعان، ءارى وزىمە ۇناعان ەڭبەكتىڭ ءبىرى – «وگەي جۇرەك» حيكاياسى. بۇل حيكايا – جۇرەك ترانسپلانتاتسياسىن بەرگەن وتباسىعا، ونى قابىلداعان ازاماتقا ارنالعان تۋىندى. حيكايا ءومىردىڭ ءولىمدى جەڭگەنىن، دارىگەر ماماندىعىنىڭ ءومىر سىيلاۋعا قابىلەتتىلىگىن سيپاتتايتىن قۇندى ەڭبەك بولىپ تابىلادى.
كەزدەسۋدە ساۋلە اپاي ءوزىنىڭ تاياۋدا عانا قازاق ۋنيۆەرسيتەتى باسپاسىنان شىققان «قاسىرەت پەن تاعدىر»، «ۇزىلمەگەن ءۇمىت» كىتاپتارىنا دا توقتالىپ ءوتتى. بۇل تۇرعىدا رايحان اپايدىڭ دا وسى «قاسىرەت پەن تاعدىر» رومانىڭ وقىعاننان كەيىنگى العان اسەرىن، وزىندىك ويىن بىزبەن ءبولىسىپ، اپايدىڭ شىعارماشىلىعىنا دەگەن ءوزىنىڭ اقجارما تىلەگىن بىلدىرگەن بولاتىن.
كەزدەسۋدەگى اسەردەن كەيىن بۇل تۋىندىنى وقۋعا قۇشتارلىعىم وياندى. ازىرگە ءبىرىنشى كىتاپ – «قاسىرەت پەن تاعدىردى» وقىپ بىتىرۋگە تايادىم. بۇل قۇندى ەڭبەك الەمدىك ارەناعا تايسالماي شىعىپ كەتۋگە ابدەن ىلايىق كىتاپ دەپ ويلايمىن. بۇل تۋىندىنىڭ كوركەمدىگىنەن گورى، تاريحي دەرەكتى سويلەتۋىمەن قۇندى دەر ەدىم. سەمەي ءوڭىرىنىڭ كوز جاسى، كۇپتى كەۋدەسى، كەشكەن كۇيى، موماقان ەل جۇرتىنىڭ پوليگوننان تارتقان قاسىرەتى مەن ازابى شەبەر سۋرەتتەلگەن. ءتىپتى، وقىپ وتىرعاندا ءلاززات پەن كۇيىكتى قاتار تاتىپ، قايسىنا اۋىپ تۇسەرىڭدى بىلمەي دال بولاسىڭ...
سەمەي جەرىندە اتاقتى تۇلعالارىمىز: اباي، شاكارىم، مۇحتار تۋىپ وسكەن توپىراقتىڭ دۇمپۋدەن شارشاپ، كۇڭىرەنگەن قارا جەرىنىڭ، كەمباعال بولىپ تۋىلعان جازىقسىز پەرىشتە-سابيلەردىڭ ىڭگالاعان داۋىستارى ەستىلەتىن ازالى جەلىنىڭ اۋىرتپالىعىن كەۋدەڭە سىيعىزا الماي... جۇرەگىڭ سىزداپ، كوكىرەگىڭ قارس ايىرىلۋعا شاق، كومەيىڭە وكسىڭ تىعىلىپ، بۋلىعىپ وتىراسىڭ.
بۇل ءدارىس ماعان وسى كىتاپتى وقۋعا دا، ساۋلە اپايدىڭ شىعارماشىلىعىنىڭ وزگە قىرىن تانۋعا دا، جازۋشىنىڭ ايتقان اقىلىن، كەڭەسىن ەلەپ-ەسكەرىپ جۇرۋگە زور مۇمكىندىك تۋدىردى.
ونلاين-ءدارىستى ۇيىمداستىرعان ۇستازىمىز رايحان ساحىبەكقىزىنا، ءىسشارانىنىڭ جوعارى دەڭگەيدە ءوتۋىن ۇيلەستىرگەن زامانداسىمىز ايشا تۇرلىبايعا جانە وسى جيىننىڭ حابارلاندىرۋىن كوركەم بەزەندىرگەن انجەلا عيناياتقا العىسىم شەكسىز.
شىندىعىندا، مەن ساۋلە اپايىمىزدى اقىن دەپ تانىعانىمنان باستاپ وقىپ كەلەمىن. اقىن اپايىمىزدىڭ «ارمان قالا» ولەڭدەر كىتابى مەن «مەنىڭ جالعىز سەرىگىم» اتتى ولەڭدەر مەن پوەمالار جيناقتارىمەن ەرتەدەن تانىسپىن. ول كىسىنىڭ «قايىڭ تۋرالى جىر»، «اق بۇلتتاردىڭ ۇستىندە»، «ساعىنىش»، «بيىكتەۋ» ت.ب. ولەڭدەرى قاتتى ۇنايدى. ساۋلە اپايىمدى ءاۋ باستان اقىن دەپ تانىعاندىقتان، جۇرەگىمنەن شىققان مىنا ءبىر ولەڭ شۋماعىمەن، ءسوزىمدى تۇيىندەگەندى ءجون كوردىم.
جىرلاسام جىر توگىلگەن جىرلى كەشتەن،
سىرلاسىم اقىن اپاي ولەڭى دەسكەن.
مەن ءۇشىن – ساۋلە اپاي دارا تۇلعا
ەلىم دەپ ەڭىرەپ ءجۇرىپ، باقىت كەشكەن.
شۇكىرلىك ەت، اتقانىنا ازات كۇن،
باستاماسى قىرانداي ەر عاجاپتىڭ
جىرلارى جالىن، وراقتى، وت اۋىزدى،
ساۋلە اپاي اقىنىسىز قازاقتىڭ.
مەن اقىنمىن قارۋىم قۋاتتى ولەڭ،
ولەڭىممەن حالقىما شۋاق بەرەم.
ولەڭىن اپايىمنىڭ بىلگىن كەلسە،
سارقىلمايتىن سانسىز ءبىر بۇلاق دەر ەم.
اسەم مامەجانوۆا،
ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ
فيلولوگيا جانە الەم تىلدەرى فاكۋلتەتى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ماماندىعىنىڭ
4-كۋرس ستۋدەنتى
