تسيفرلاندىرۋ – ءومىر ءسۇرۋدى جەڭىلدەتە مە؟

2240
Adyrna.kz Telegram

تسيفرلاندىرۋ – ءبىزدىڭ ءومىرىمىزدىڭ ءار ءتۇرلى تۇستارىندا، ومىرلىك جاعدايلاردا ءوز سالماعىن ءبىلدىرىپ تۇرادى. تسيفرلاندىرۋ – ول نەگىزىنەن ساندىق تەحنولوگيالاردان تۇراتىن ەكونوميكالىق ارەكەتتەردىڭ جيىنتىعىن دا بىلدىرەدى.

تسيفرلاندىرۋ – كەيىنگى جىلدارى ءبىزدىڭ ەلدە دە دامۋ ۇستىندە. الايدا، قانشالىقتى دامىعانىمەن، كەڭ كولەمدە ەتەك جايعانىن، قاراپايىم ادامداردىڭ كۇندەلىكتى ءومىرىنىڭ اجىراماس بولىگىنە اينالعانىن كورە الماي ءجۇرمىز دەگەن زاڭدى سۇراق تۋىنداۋى عاجاپ ەمەس. بۇعان تاڭدانۋدىڭ قاجەتى شامالى. تسيفرلاندىرۋدىڭ ەڭ باستى تۇسى – ول الەۋمەتتىك، ساياسي سونىمەن قاتار بيزنەس پروتسەستەردى باسقا ارناعا بۇراتىن، ءبىزدىڭ ءومىر ءسۇرۋ جاعدايىمىزدىڭ جاقسارۋىنا  ىقپال ەتەتىن اشىق اقپارات كوزى بولۋىندا. وسى قولجەتىمدى اقپاراتتاردى، تسيفرلاندىرۋدىڭ ارقاسىندا قولدانۋعا بولاتىن جاڭا تەحنولوگيالاردى ءوزىمىز ورىندى، ءتيىمدى پايدالانا  بىلمەي جاتامىز. سول سەبەپتى دە تسيفرلاندىرۋ  ءبىزدىڭ ەلىمىزگە جاھاندىق دەڭگەيدە قولدانىلماۋدا.

نەگىزىنەن بارلىق ەل اۋماعىن تسيفرلاندىرۋ ءۇشىن، تەك ۇلكەن قالالار مەن ەلدى مەكەندەر عانا ەمەس، تۇكپىر- تۇكپىردەگى اۋىل-ايماقتىڭ بارلىعى قاجەت دەڭگەيدە ەلەكترلىك قۋات كوزىمەن، عالامتورمەن قامتاماسىز ەتىلۋى ءتيىس. بۇل جاعىنان اقساپ تۇرعانىمىز جاسىرىن ەمەس. كەيدە، بەلگىلى ءبىر جەكە تۇلعالارعا تسيفرلاندىرۋدىڭ پايداسى تۋرالى ءتۇسىندىرىپ جەتكىزۋ دە قيىندىق تۋعىزادى. مىسالى، اقىلدى ۇتىكتىڭ جۇمىس ىستەۋ قاعيداسىن كەيبىر ادام تۇسىنبەيدى، تۇسىنگەنمەن وعان سەنبەيدى. دەگەنمەن، جاڭعىرۋلار مەن وزگەرىستەر ءبارى بىردە بولۋدا، بولا بەرەدى دە.

قازىرگى تاڭدا بارلىعىمىز ەكونوميكانىڭ تيىمدىلىگىنە تاۋەلدى بولىپ عانا قويماي، وزىمىزگە قاجەتتى تاۋارلار مەن قانداي دا ءبىر قىزمەت تۇرلەرىن  عالامتوردان نەمەسە ودان تىس الۋعا، ءبىر – بىرىمىزبەن اقپارات الماسۋعا ءماجبۇرمىز. ال تسيفرلاندىرۋ ءداۋىرى – وسى ايتىلعانداردى ءبىرشاما جەڭىلدەتەدى.

قازىرگى كەزدە تسيفرلاندىرۋ – كۇندەلىكتى تۇرمىستا، وندىرىستە، جۇمىس ورىندارىندا، مەملەكەتتىك ورگانداردا، بيزنەستە قولدانىلۋ اياسىن كەڭەيتۋدە.

كۇندەلىكتە تۇرمىستاعى تسيفرلاندىرۋ – ول كوپشىلىگىمىز ءۇشىن تاڭسىق ەمەس. مىسالى، كوپتەگەن ادامدار قولداناتىن تسيفرلىق جۇيە – دابىلدى الاتىن بولساق، ول دا تسيفرلانۋدىڭ ءبىر كورىنىسى.

ال  وندىرىستىك تسيفرلاندىرۋ  ول ءبىزدىڭ  بىرقالىپتى  قولمەن جاسالاتىن ەڭبەگىمىزدى جەڭىلدەتۋگە، جۇمىستى ازايتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.   وندىرىستى تسيفرلاندىرۋدىڭ تاعى ءبىر ءتيىمدى تۇسى –  اۋىر ەڭبەكتىڭ  ادام   ومىرىنە  قاۋىپ توندىرەتىن تۇستارىن الدىن –الۋىندا.  مىسالى، زاۋىت جۇمىسشىسى ءوزىنىڭ جۇمىس ورنىنا، ياعني  ستانوكپەن جۇمىس ىستەۋگە كەلەدى،  الايدا باسىنا كيەتىن قورعانىش باس كيىمىن كيۋدى ۇمىتىپ كەتتى  دەلىك، سول كەزدە ءوز-وزىنەن  دابىل قاعىلىپ،  قىزمەتكەرگە قاۋىپسىزدىك ەرەجەسىن  ساقتاماعاندىعىن ەسكەرتەدى.   بۇل «اقىلدى» جۇيە   ءوندىرىستى تسيفرلاندىرۋدىڭ ناتيجەسى

مەملەكەت تسيفرلاندىرۋدى بارلىق سالادا دەرلىك قولدانۋدى ويلاستىرۋدا.   قولدانىپ تا جاتىر دەۋگە بولادى. مىسالى بارلىعىمىز بىلەتىن، اسىرەسە كولىك جۇرگىزۋشىلەرىنىڭ «اتا جاۋىنا» اينالعان «سەرگەك بەينەباقىلاۋ كامەرالارى» وسىنىڭ ايقىن كورىنىسى.  جول ەرەجەسىن ءسال بۇزساڭىز، جول بويىندا تۇرعان جول ساقشىسى ساپىرىلىسقان ماشينالاردىڭ اراسىنان ءسىزدى  بايقاماي  قالۋى مۇمكىن، ال سەرگەكتەن قۇتىلا المايسىز.  ول ءسىزدىڭ ءار قيمىلىڭىزدى قالت جىبەرمەي، سارت ەتكىزىپ ءتۇسىرىپ الادى، سودان ەرتەڭىنە ءسىزدىڭ تەلەفونىڭىزعا ايىپپۇل تۋرالى حابارلاما كەلەدى.  بۇدان تسيفرلاندىرۋدىڭ   جۇمىس پروتسەسىن قانشالىقتى جىلدامداتاتىنىن كورۋگە بولادى.

تسيفرلاندىرۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارى، ولار:  بيزنەستى  تسيفرلاندىرۋ، تسيفرلىق تاۋارلار مەن قىزمەت تۇرلەرىن جەتىلدىرۋ، اقپاراتتاردى جيناۋدى، ولاردىڭ ساقتالۋىن اۆتوماتتاندىرۋ، تسيفرلىق جوبالاردى ەنگىزۋ جانە ت.ب.

ەكونوميكانى تسيفرلاندىرۋ – باسقا ەلدەردە دە سياقتى، ءبىزدىڭ ەل ءۇشىن دە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. تسيفرلىق  ەكونوميكانىڭ – جارقىن كورىنىستەرى:  عالامتور ارقىلى ونلاين ساۋدا- ساتتىق،  ونلاين قىزمەت، ەلەكتروندىق  تولەمدەر جاساۋ، ەلەكتروندىق قۇجات اينالىم.

ەكونوميكانى تسيفرلاندىرۋدان باسقا – بيزنەستى، ءوندىرىستى، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن، ءبىلىم – بەرۋ سالاسىن تسيفرلاندىرۋ دا  مەملەكەتىمىز ءۇشىن  كەزەك كۇتتىرمەس، باستاپقى ورىنداعى سۇراقتاردىڭ ءبىرى بولىپ وتىر.

پىكىرلەر