بيىلعى جىل الەمدى دۇرلىكتىرگەن كورونوۆيرۋستىڭ اتىمەن ەرەكشەلەنسە دە، اۋداندا سانيتارلىق تالاپتاردىڭ اياسىنان شىقپاۋدى العا قويىپ، ءبىراز شارۋالار تىندىرىلىپ، جوبالار جۇزەگە اسىرىلعانى راس. نەگىزگى شارۋاشىلىعى – مال شارۋاشىلىعى سانالاتىن بايعانين ءوڭىرىنىڭ شارۋا قوجالىقتارى دا جىلداعى ۇردىسىنەن جاڭىلماي، شارۋالارىن دوڭگەلەتىپ، بەرەكەلى ىستەرىن كەڭەيتتى.
اعىمداعى جىلى بايعانين اۋدانىندا 222 شاعىن جانە ورتا بيزنەس جەكە كاسىپكەرلەرى تىركەلدى. اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىندا 49 جىل جالداۋ قۇقىعىمەن كونكۋرستىق ادىسپەن 20 شارۋا قوجالىعى اشىلىپ، جەر ۋچاسكەلەرى تابىستالدى. ولار مەملەكەتتىك باعدارلامانى جۇۇزەگە اسىرا وتىرىپ، ءوز كاسىپتەرىن قولعا الىپ، شارۋالارىن باستاۋدا.
سونداي-اق، بايعانين اۋدانىندا كاسىپكەرلىكتى قولداۋ ماقساتىنداعى مەملەكەتتىك ءارتۇرلى باعدارلامالار تۋرالى دا تولىق ءتۇسىندىرىلىپ، ءتيىمدى جۇزەگە اسىرىلۋدا.
اتاپ ايتقاندا، «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2025» باعدارلاماسى (باعدارلامانىڭ ماقساتى -وڭىرلىك كاسىپكەرلىكتىڭ تۇراقتى جانە تەڭگەرىمدى ءوسۋىن قامتاماسىز ەتۋ، سونداي-اق بار جۇمىس ورىندارىن ساقتاۋ جانە جاڭا تۇراقتى جۇمىس ورىندارىن قۇرۋ) اياسىندا «ەلبرۋس»، «قىزىلشوقى» شارۋا قوجالىقتارى ەلەكتر جابدىقتارىمەن، جوعارى كەرنەۋلى جەلىسىمەن قامتاماسىز ەتىلدى. باعدارلاما بويىنشا قاجەتتى ينفراقۇرىلىمعا مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن وبلىستىق بيۋدجەتتەن جالپى قۇنى 185ملن تەڭگە بولاتىن قاراجاتتار ءبولىنىپ، بۇل قاراجاتتار مال باسىن كوبەيتۋمەن جانە قايتا وڭدەۋ ونەركاسىبىن (مال سويۋ تسەحى، ءسۇت ونىمدەرىن ءوندىرۋ) جانداندىرۋعا ۇلكەن كومەگىن بەردى. سونىمەن قاتار اۋدانىمىزدا 2019 جىلى اشىلعان «ايا» شارۋا قوجالىعىندا 44,7 ملن تەڭگە قاراجات كولەمىندە، يپپوتەراپيا اشۋ جانە بيە ءسۇتىن زاماناۋي تاسىلدەرمەن وڭدەۋ جۇمىستارى جولعا قويىلۋدا.
«بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2025» اياسىندا جەرگىلىكتى جەردەن 2 جەكە كاسىپكەر 31,2 ملن قاراجات ەسەبىنە وزدەرىنە قاجەتتى قۇرال-جابدىقتار مەن جۇك كولىكتەرىن الۋ بارىسىندا مەملەكەت تاراپىنان نەسيەلىك ستاۆكانى سۋبسيديالاۋ باعىتىندا جۇمىستار جۇرگىزىلدى.
جىلداعى ءۇردىس بويىنشا وبلىستا وتكىزىلگەن كاسىپكەرلەردى قولداۋ باعىتىندا «بيزنەستىڭ جول كارتاسى – 2025» باعدارلاماسى اياسىنداعى قايتارىمسىز گرانتتار دا اۋدان ءۇشىن 2020 جىل دا جاعىمدى جاڭالىقتارعا تولى بولدى. اتالمىش كونكۋرسقا اۋداننان 4 ۇمىتكەر قاتىسىپ، ەكەۋى جەڭىمپاز اتاندى. اتاپ ايتساق، قوشتانبەكوۆا جانار قۋاندىققىزى كيىم تسەحىن اشۋ جوباسىمەن 3,4 ملن تەڭگە قاراجات ۇتىپ الدى. قازىرگى تاڭدا جانار قۋاندىققىزى كيىم تسەحىن اشۋ جۇمىستارىن باستاپ كەتتى. تسەحتا 4 جۇمىس ورنىن اشۋ جوسپاردا، تسەحتا كيىم تىگۋ، كورپە تىگۋ، قىز جاساۋىن دايىنداۋ جانە پەردەلەر تىگۋ جۇمىستارى جۇزەگە اسىرىلۋدا.
ەكىنشى جەڭىمپاز - باقداۋلەت مەدەت عاينوللاۇلى ءجۇن وڭدەۋ تسەحىنا قۇرىلعىلار الۋ ماقساتىندا 5,0 ملن تەڭگەنىڭ گرانتىن جەڭدى. بۇل - اۋدانداعى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. نەگىزگى شارۋاشىلىعى - مال شارۋاشىلىعى بولعاندىقتان ءبىزدىڭ اۋدانعا شيكىزات ونىمدەرىن قايتا وڭدەيتىن ونەركاسىپ كەرەك-اق. مەدەت عاينوللاۇلى وسى ماقساتتا ءجۇن ونىمدەرىن قايتا وڭدەۋدى قولعا الىپ، ونى تۇرمىستىق قاجەتتى زاتتارعا جاراتۋ ماقساتىندا جۇمىستانۋدا. قازىرگى تاڭدا كاسىپكەر قۇرىلعىلارىن ساتىپ الۋ ساتىسىندا. كاسىپكەردىڭ جوسپارىندا 5 جۇمىسسىز جۇمىسپەن قامتىلاتىن بولادى.
«ەڭبەك. ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋ جانە جاپپاي كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ» (حالىقتى ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋعا جاردەمدەسۋ جانە ازاماتتاردى كاسىپكەرلىككە تارتۋ) باعدارلاماسى بويىنشا اۋداندا 63 كاسىپكەر جالپى قۇنى 261,7 ملن تەڭگە كولەمىندە تومەنگى پايىزبەن نەسيە الدى. بۇل قاراجات اۋىل شارۋاشىلىق سالاسىندا مال باسىن كوبەيتۋ ماقساتىنا جۇمسالدى. اتاپ ايتقاندا، جەكە كاسىپكەرلەر ءىرى قارا مالىن، جىلقى، قوي باستارىن كوبەيتۋ ماقساتىندا جۇمىستانۋدا.
سونىمەن قاتار، اتالمىش باعدارلاما بويىنشا 4 كاسىپكەر لوگيستيكا سالاسىندا، ياعني، جۇك تاسىمالداۋ باعىتىندا اۆتوكولىك الىپ، كولىك قىزمەتىمەن اينالىسۋدا.
«قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسى» باعدارلاماسى اياسىندا اۋداندا 9 شارۋا قوجالىعى مال باسىن كوبەيتۋ ءۇشىن اسىل تۇقىمدى ءىرى قارا مالدارىن ساتىپ الۋ ءۇشىن جالپى قۇنى 344,2 ملن تەڭگە تومەنگى پايىزبەن نەسيە الدى. اتاپ ايتقاندا، «مۇحامەديار» شق 10,1 ملن تەڭگە، «تاڭ» شق 16,0 ملن تەڭگە، «ءراۋاج» 50,0 ملن تەڭگە، «ەرنۇر» شق 7,4 ملن تەڭگە، «دي-نۋر» شق 7,5 ملن تەڭگە، «قۇلاگەر» شق 18,2 ملن تەڭگە، «اسىلبەك» شق 30,0 ملن تەڭگە، «بەكباس-بي» شق 180,0 ملن تەڭگە، «نۇرتالاپ» شق 15,0 تەڭگە كولەمىندە مال باسىن اسىلداندىرادى.
اتالعان باعدارلاما بويىنشا اۋداندا اسىل تۇقىمدىق قۇرامدى اسىلداندىرۋ باعىتىندا 79 شارۋا قوجالىعى 44,190 ملن تەڭگە كولەمىندە سۋبسيديالاۋ ارقىلى قارجىلاندىرىلدى.
«جايىلىمدى سۋلاندىرۋ» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا (تەرەڭ تۇتىكتىك ۇڭعىماسىن قازۋ، كۇن ساۋلەسىنەن، جەل گەنەراتورىنان ەلەكتر قۋاتىن الۋ) جايىلىمدى سۋلاندىرىپ، مال باسىن كوبەيتۋگە 70 شارۋا قوجالىعى 256,2 ملن تەڭگە كولەمىندە سۋبسيديا الدى. بۇل تەرەڭ تۇتىكتى ۇڭعىما سكۆاجينانىڭ نەگىزگى قۇنىنىڭ 80 پايىزى مەملەكەت تاراپىنان قارجىلاندىرىلدى.
اۋىل شارۋاشىلىق شىعىندارىن ازايتۋ، سونىڭ ىشىندە اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيكالارىن جاڭارتۋ» باعدارلاماسى اياسىندا مەملەكەت تاراپىنان جاڭا الىنعان ءار تەحنيكانىڭ نەگىزگى سوماسىنىڭ 25 پايىزىن سۋبسيديالاپ، 28 تەحنيكا ساتىپ الىندى. جالپى قۇنى 142,106 ملن تەڭگەگە شاراۋالار تراكتور، ءشوپ شاباتىن كوسيلكا، تىرما، ءشوپ مايالاعىش جانە تاعى باسقا تەحنيكالار ساتىپ الدى.
مەملەكەتتىڭ قولداۋى نەگىزىندە اۋىل شارۋاشىلىق مالدارىنىڭ ءار انالىق باسىنا مال ازىعىنىڭ شىعىندارىن ازايتۋ ماقساتىندا مەملەكەت تاراپىنان ءمۇيىزدى ءىرى قاراعا 30 مىڭ، جىلقىعا 20 مىڭ، تۇيەگە 20 مىڭ، قوي 5 مىڭ تەڭگە كولەمىندە بەرىلەتىن مەملەكەتتىك قولداۋ – سۋبسيديا الۋ ءۇشىن اۋدانىمىزدا بۇگىنگى تاڭدا 62 شارۋا قوجالىعى قۇجاتتارىن دايىنداپ، وسى ناۋقانعا قاتىسۋعا نيەتتى بولىپ وتىر.
