پاندەميا كەزىندە قازاقستانعا بەرىلگەن كومەكتىڭ 80%-ىن قىتاي ەلى جىبەرگەن ەكەن. قالعانى باسقا مەملەكەتتەردەن كەلگەن. وسى جەردە زاڭدى سۇراق تۋىندايدى. ەگەردە، قىتاي شىنىندا دا بىزدەردىڭ جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتۋىمىزدى قالاسا،ىندەت كەزىندە وسىنشالىق كومەكتى بەرۋى قانشالىقتى لوگيكاعا سيادى؟
"ۇلى وتانىمىزدى" بىرگە قورعاعان سولتۇستىك كورشىمىزدەن قانشالىقتى كومەك كەلدى؟ جالپى كومەكتىڭ 10/2-نە تاتىمايدى. ارينە! قازاقستاندا ءوز ىقپالىن كۇشەيتۋگە، الپاۋىت ەلدەردىڭ اراسىندا ءاردايىم ءبىر-ءبىرىن "ىعىستىرۋ" ناۋقانى تولاستاماسى حاق. ويتكەنى، بۇعان اسەر ەتۋشى فاكتورلار دا جەتكىلىكتى.
مىسالى:
1) قازاقستان ازيا مەن ەۋروپانى بايلانىستىرۋشى "كوپىر" بولا الادى.
2) بولاشاقتا قازاقستان ءدال وسىلاي "تىزگىندى" تەڭ ۇستاپ، كوپتەگەن "دالىزدەردى " ءوزىمىز ارقىلى وتكىزە الساق، ەندىگى ءبىر 10-15 جىلدا پاناما، ەگيپەت، ( جاقىندا تۇركيانىدا بۇل تىزىمگە قوسۋعا بولادى) ت.ب ەلدەر سەكىلدى ترانزيتتەن قىرۋار قارجى قۇيىلار، "پايداسى شاش-ەتەك جوبالار" ەلىنە اينالارى حاق.
3) "قارجى تىنىشتىقتى قالايدى" دەگەن قاعيدا بار. ءبىز بەيبىتشىلىكتى تۋ ەتكەن ۇستانىمىمىزدى وزگەرتپەي ۇستاپ تۇرا الساق، جاقىن كەلەشەكتە بىزدەرگە قاراي قارجى اعىمى اعىلۋى تەك ۋاقىت ەنشىسىندەگى دۇنيە.
4) كاپيتاليستىك ەلدەردە "ماعان اقشا جاساۋ قۇرالىن بەرسەڭدەر، الەمدى باسقارامىن" دەگەن قاعيدا بار. بىزدەر الەمگە قاشانعى تەك شيكىزات شىعارماقپىز؟ تەك شيكىزات شىعارىپ، (جەمقورلىق بولسىن-بولماسىن) "شەكەسى شىلقىعان" ەشقانداي ەل جوق (تەك ساۋديا مەن كاتاردان باسقا. ويتكەنى، ولاردىڭ ءوز ەرەكشە سەبەبى بار).
دەمەك، قازاقستان وزىنە قارجى اعىمدارىن تارتىپ، باتىس پەن شىعىستىڭ قارجى اعىمدارىنىڭ دا دالىزىنە اينالا ءبىلۋى كەرەك (ول ءۇشىن جارتىلاي سينگاپۋر ۇلگىسىن قولدانۋعا بولادى). وعان تولىق مۇمكىندىگىمىز بار.
ەندى...!
بىزدەر وسىنداي قارجى جانە ماتەريالدىق دالىزگە اينالۋىمىزعا كىمدەر مۇددەلى، كىمدەر قارسى؟
الدىمەن قارسى تاراپقا كەلسەك.
بۇل تاراپقا:
1) بىزدەردى ءالى كۇنگە ءوز بودانى كورەتىن (وعان تولىق نەگىز بار) سولتۇستىك كورشىمىز.
2) قاپتاعان بانك جۇيەسى قالىپتاسقان، وڭدەۋشى ەلدەردىڭ جيىنتىعى ەۋروپا وداعى.
مۇددەلى تاراپقا كەلسەك:
1) ەگەردە، بەلگىلى ءبىر كەلىسىمگە كەلە الساق اقش مەملەكەتى.
اقش ەلى ءۇشىن رەسەي مەن قىتاي ورتاسىنداعى وزىنە جاناما بولسادا باعىنىشتى، قارجى اعىمىن باقىلاۋشى ەلدىڭ بولعانى ۇلكەن پايدا.
2) قىتاي ەلى.
قىتاي ءۇشىن باتىسقا قاراي ءارتاراپتى ۇلكەن ءدالىز بولارلىق "تەرەزەنىڭ" اشىلۋى. (مۇنىڭ قىتاي ءۇشىن پايداسى قانشالىق ەكەنى، ءوز الدىنا ءبىر تاقىرىپ.)
ءبىزدىڭ بوس ۇرانمەن، قىتايفوبياسىنا شەكتەن تىس بەرىلىپ كەتكەندىگىمىزگە كەيدە "قارنىم اشادى".
ازاماتتىق قوعام سولتۇستىك پەن شىعىسىمىزعا تىزگىندى تەڭ ۇستاپ وتىرمىز با؟ رەسەيدىڭ تۇرعىنى (بىردەڭە بۋددا دەگەن) "اعىل-تەگىل" بولىپ، قىتاي قازاقتارى ءۇشىن ەمەشەگىنىڭ ەزىلىپ وتىرعانىنا دا كۇمانىم بار (ويلانعانعا وي سالارى بالكىم).
بىزدەرگە قازىر ورىسشا ايتساق "كليۋچەۆايا پوزيتسيالاردى" ۇستاۋعا ارەكەت ەتۋىمىز قاجەت. ونداي مۇمكىندىك جوق بولسا، سونداي مۇمكىندىك بەرەتىن جوبالاردى جاساۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن ارينە، قارجىسى قۇيۋعا مۇمكىندىگى مول ەلدەرمەن بولاشاعىمىز ءۇشىن، كەلىسىمدەر مەن قاتىناستار جاساۋىمىزعا تۋرا كەلەدى(بىزدەر قالاساق تا قالاماساق تا).
ونداي ەلدى اينالامىزدان ىزدەسەك، تەك قىتاي عانا كوزگە كورىنەدى.
مەن بۇل جەردە باس-كوزسىز قۇلاي كەتۋدى مەڭزەپ وتىرعانىم جوق. تەك "پايدالى" شەشىمدەرمەن "شەگەلەپ" الىپ، قارجى اعىمىنا اينالۋ ءۇشىن، "كليۋچەۆايا پوزيتسيانى" ءوزىمىز جاساۋعا ارەكەت جاساساق دەگەن نيەت.
بىزدەگى قازبا بايلىق تا، مۇناي دا قازىر ەشقانداي ماڭىزدى رولگە يە بولا المايدى. بولاشاقتا تەك قارجى ورتالىقتارى عانا ماڭىزدى بولماق.
ءبىزدىڭ ەلدىڭ وسىناۋ ۇردىستەن تىس قالعانىن قالامايمىن. بىزدەر ءجون-جوسىقسىز "قىتايفوبياسىن" قويىپ، ەۋروپا مەن ازيانىڭ قارجىلارى توعىساتىن ورتالىققا اينالۋ باعىتىندا ەرتەرەك قامدانساق دەگەن نيەت.
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى.
