ابىلقايىر سقاقوۆ پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى بولىپ تاعايىندالعالى سەگىز اي بولدى. وسى ارالىقتا ونىڭ وڭىردە اتقارعان شارۋالارى تۋرالى از جازىلىپ جاتقان جوق. بۇل جولى وبلىستىق «سارىارقا سامالى» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ايماقتىڭ تىزگىنىن ۇستاعان باسشىمەن رۋحاني جانە ۇلتتىق قۇندىلىقتار تۋرالى سويلەسۋدى ءجون كوردى. سوندىقتان، ونى كابينەتتە ەمەس، س.تورايعىروۆ اتىنداعى وبلىستىق كىتاپحانادا اڭگىمەلەسۋگە شاقىردى.
- ابىلقايىر باقتىبايۇلى، ەلدەگى ءىرى يندۋستريالدىق ورتالىقتاردىڭ ءبىرى - پاۆلودار وبلىسىنىڭ تىزگىنىن قولعا العانىڭىزعا جىلعا جۋىق ۋاقىت ءوتىپتى. اراعا ءبىراز ۋاقىت سالىپ كىندىك قانىڭىز تامعان جەرگە ورالدىڭىز. ەل-جۇرتىڭىز جاتىرقاپ قالعان جوق پا ەكەن؟ ءسىزدى قالاي قارسى الدى؟
- ءسىزدىڭ وسى وڭىرگە باسشىلىققا كەلۋىڭىز الەمدەگى كۇردەلى كەزەڭ – پاندەميامەن تۇسپا-تۇس كەلدى. اللاعا شۇكىر، قازىر جامان ىندەتتىڭ بەتى قايتقان سياقتى. وبلىستاعى احۋال قالاي بولىپ جاتىر؟
- جالپى، ىندەتكە قاتىستى وبلىس ايماعىنداعى جاعداي تۇراقتاندى. قازىر پروۆيزورلىق بولىمشەدە 14 ادام (30.09.20 كۇنگى اقپارات بويىنشا - رەد.) ەم قابىلداپ جاتىر. ءوزىڭىز جاقسى بىلەسىز، اۋرۋ ۋشىققان تۇستا اۋرۋحانالارداعى جۇكتەمە 98 پايىزعا جەتكەن بولاتىن. ارينە، ىندەتتىڭ بەتى قايتتى ەكەن دەپ ارقانى كەڭگە سالۋعا بولمايتىنىن جاقسى تۇسىنەمىز، سوندىقتان ءبىز كوروناۆيرۋسپەن كۇرەسۋگە باعىتتالعان شارالاردى توقتاتقان جوقپىز.
قازىرگى ۋاقىتتا ايماقتاعى وتتەگىمەن قامتاماسىز ەتۋ نۇكتەلەرىن التى ەسە كوبەيتپەكپىز. بۇرىن 228 نۇكتە بولسا، قازىر ولاردىڭ سانى 1300, كەيىن 1400-گە جەتكىزۋدى كوزدەپ وتىرمىز. وبلىسىمىزدىڭ مەديتسينا مەكەمەلەرىندە جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارىنىڭ سانى ەكى ەسەگە ارتتى. جىل سوڭىنا دەيىن ءۇش ەسە كوبەيتەمىز دەگەن جوسپارىمىز بار. قاجەتتى قاراجات ءبولىندى. ستاتسيونارلار مەن ءدارىحانالاردا ءدارى-دارمەك قورى جەتكىلىكتى. بۇل رەتتە الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراتسياسى ارقىلى تۇراقتاندىرۋ قورىنا قاجەتتى قاراجات ءبولىنىپ، 2,5 ملن ءدارى-دارمەك اكەلىندى. بۇعان قوسا، وڭىرىمىزدە 200 توسەككە ارنالعان مودۋلدىك ينفەكتسيالىق اۋرۋحانا مەن وسىعان قوسىمشا ع.سۇلتانوۆ اتىنداعى اۋرۋحانا جانىنان 60 توسەك-ورىندىق ينفەكتسيالىق كلينيكا كورپۋسىنىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر.
بۇدان بولەك كوروناۆيرۋستىڭ ەكىنشى تولقىنىنا دايىندىق رەتىندە وبلىسىمىزدا ۆاكتسينا ەگۋ شارالارىن قىركۇيەكتىڭ العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ كەتتىك. ديسپانسەرلىك ەسەپتە تۇرعان ادامدارعا ەكپە ەگىلىپ جاتىر. وسى ورايدا ءىرى كاسىپورىندار مەن مەكەمەلەر قىزمەتكەرلەرىنە ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن ۆاكتسينا سالا باستادى.
شىنىندا، بۇل ىندەت بىزگە عانا ەمەس، بۇكىل الەمگە وڭاي بولعان جوق. دارىگەرلەر قاۋىمىنا اۋىر بولدى. وسىنداي كۇردەلى كەزەڭدە جانكەشتىلىك تانىتتى، دەرتى بار جانعا شيپا ىزدەپ، ايانباي ەڭبەك ەتتى. ءوز باسىم پاندەميامەن كۇرەستە بىراۋىزدىلىق تانىتقان بارشا جەرلەستەرىمە ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن. ءبىز قيىن كەزدەن وتتىك. بۇرىن-سوڭدى كەزدەسپەگەن ىندەتپەن كۇرەسۋ كەزىندە مول تاجىريبە جينادىق.
قاۋىپ سەيىلگەنىمەن، ءبىز كەز كەلگەن جاعدايعا دايىن بولۋىمىز كەرەك. پاندەميا بىزگە وسىنى انىق ۇعىندىردى. بۇدان بولەك، وڭىردەگى مەديتسينانىڭ وسال تۇستارىن دا انىقتاپ بەردى. ماسەلەن، وسىدان ءۇش جىل بۇرىن وڭتايلاندىرۋ شارالارىنىڭ ءساتسىز جۇرگىزىلۋى سالدارىنان ينفەكتسيالىق قىزمەت جۇيەسى باسقا اۋرۋحانالارعا ءبولىنىپ تاستالعان ەكەن. سوعان بايلانىستى ناۋقاستار وبلىستىق بالالار اۋرۋحاناسى مەن ع.سۇلتانوۆ اتىنداعى اۋرۋحانادا ەمدەلىپ كەلگەن ەدى. سالدارىنان ينفەكتسيالىق قىزمەت ساپاسى تومەندەپ كەتكەنى بەلگىلى بولدى. ءبىز وسى ماسەلەنى كەشەندى تۇردە شەشۋگە كىرىسىپ كەتتىك.
- ابىلقايىر باقتىبايۇلى، ءوڭىردىڭ دامۋ ديناميكاسى جايلى تۇرعىندارمەن ەسەپتىك كەزدەسۋلەردەن، وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى الدىنداعى ەسەپتەرىڭىزدەن، مەرزىمدى ءباسپاسوز بەتتەرىنەن جاقسى بىلەمىز. بۇگىنگى اڭگىمەمىزدە رۋحاني قۇندىلىقتاردى تىلگە تيەك ەتۋگە باسىمدىلىق بەرسەك دەگەن نيەتىمىز بار.
- وسى تاقىرىپتى كوتەرگەنىڭىزگە راحمەت. مەن ءۇشىن باسشى رەتىندە عانا ەمەس، ازامات، اكە رەتىندە دە وتە ماڭىزدى ماسەلە. رۋحاني قۇندىلىقتار ىندەت نەمەسە باسقا دا كولەمدى پروبلەمالار اياسىندا جوعالىپ كەتپەۋى ءتيىس دەپ ەسەپتەيمىن. رۋحاني بايلىق ادامنىڭ جەكە باسىنان، تاربيەسىنەن، مادەنيەتىنەن باستالادى. مەنىڭ تۇسىنىگىمدە ادام ءوزى ءومىر ءسۇرىپ وتىرعان قوعامعا ساي ازاماتتى تاربيەلەۋگە ءتيىس. اتا-بابامىزدان بىزگە جەتكەن ۇلتتىق قۇندىلىقتى ساقتاي ءبىلۋ – ارقايسىمىزدىڭ پارىزىمىز. ۇرپاعىمىزعا وسى ءبىر اسىل قاسيەتتەردى دارىتۋ – تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ باقىتتى كەلەشەگى ءۇشىن جاسالاتىن جۇمىس.
- اۋىل - ءبىزدىڭ التىن بەسىگىمىز. اۋىل دەسە، ءبارىمىزدىڭ كوز الدىمىزعا شىبىقتى ات قىپ مىنگەن بالالىق شاق كەلەدى. ءسىز ءۇشىن بۇل ۇعىم نەنى ەلەستەتەدى؟
- مەن اۋىل تۋرالى ايتقاندا توقتاي المايمىن. اۋىل – مەنىڭ تۋعان جەرىم، بالالىق شاعىم، مەنىڭ مەكتەبىم... ءبارىمىز دە سول اۋىلدان شىقتىق قوي. مەن ءۇشىن اۋىلمەن تىعىز بايلانىستى ءبىر ۇعىم بار. ول - ەڭبەك.
جاز بولسا، مالدى ورىسكە قوسۋ، قىستا جەم-ءشوبىن بەرۋ، قۇدىقتان سۋ تاسۋ، باقشا ەگىپ، ءشوبىن جۇلۋ، قىسقىعا وتىن-سۋ، جەم-ازىق دايىنداۋ دەگەندەي تىرلىكتەر عوي. ەڭبەكتىڭ نە ەكەنىن مەن جەتى-سەگىز جاسىمنان باستاپ ءبىلدىم. الدىمەن مەكتەپكە بارماس بۇرىن، قوراداعى تىرلىكتى رەتتەپ، مال جايعايتىنبىز. ساباق بىتكەن سوڭ دا وسى شارۋا، ودان بولەك «فلياگانى» جازدا ارباعا، قىستا شاناعا سالىپ الىپ، سۋ تاسيتىنبىز. بىلەسىز عوي، اۋىلدا شارۋا بىتپەيدى. ءۇي تاپسىرماسىن ۇلگەرمەي، ساباق اراسىنداعى ءۇزىلىس كەزىندە ورىندايتىنمىن. بالاعا ۇقساپ ويناۋعا دا مۇمكىندىك تاباتىنمىن. ودان سوڭ، كەشكى مال جايعاۋ جۇمىستارى قايتا باستالادى ەمەس پە؟! اۋىلدا بولماعان ادام مۇنى تۇسىنبەيدى. مەنىڭ دوستارىم بالالىق شاعىم تۋرالى وسىنداي ەستەلىكتەرىمدى ەستىگەندە قاتتى تاڭعالادى. بىراق، ءسىز مەنى جاقسى تۇسىنەسىز دەپ ويلايمىن. اتا-انالارىمىز وسىلاي ەڭبەكپەن تاربيەلەدى. سودان جامان بولعان ەشكىمدى كورمەپپىز. مىنە، بالالىق شاقتىڭ ەستەلىگى وسىنداي.
تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، اۋىل دەسە ەڭ الدىمەن كوز الدىما اجەم كەلەدى. مەن اتامدى كورە المادىم. بىراق، اتامنىڭ ورنىن جوقتاتپاي قارا شاڭىراققا يە بولعان، قازاقى تاربيەمەن سۋسىنداتقان اجەمنىڭ ورنى مەن ءۇشىن ەرەكشە. ورتاسىندا بەدەلدى، دانا ايەل، اسىل اجە بولا ءبىلدى. بۇگىنگىدەي ەسىمدە، اجەم ۇنەمى: «ادام بولام دەسەڭدەر، ەكى قاسيەتتى جوعالتپاڭدار. ادامگەرشىلىك جانە ەڭبەكقورلىق. وسى ەكەۋى ابىرويلارىڭدى اسقاقتاتىپ، جۇرت قاتارلى ءومىر سۇرۋگە جەتەلەيدى. قاتارلاستارىڭا سىيلى بولاسىڭدار»، - دەپ وتىراتىن. ەندى، مىنە، ءوزىمىز ەر جەتىپ، اتا-انا اتانعان شاقتا بالالارىمىزعا سول اجەمنىڭ ءتالىم-تاربيەسىن ايتىپ وتىرامىز. شامامىز كەلگەنشە، ۇلكەندەردەن العان تاربيەنى ۇرپاعىمىزعا دارىتۋعا تالپىنامىز.
- راس ايتاسىز. بالا كۇنىمىزدە ويىن بالالارى جينالىپ الىپ، تاي مىنەتىنبىز. قۇلىن كەزىنەن جۇگەن-نوقتا سالۋعا دايىنداپ، تاي ۇيرەتكەنىمىز ەسىمدە. وكىنىشكە وراي، قازىر كۇندە اتقا مىنەتىندەي مۇمكىندىك جوق. ءوز باسىم اتقا سوڭعى رەت بىلتىر قىستا وتىردىم. ول كەزدە نۇر-سۇلتان قالاسىندا تۇراتىنمىن. ءبىر دەمالىستا كۇننىڭ ايازىنا قاراماستان، دوسىممەن بارىپ، سەرۋەندەدىك. بالا كۇنىم ەسىمە ءتۇسىپ كەتتى مە، جيىرما گرادۋستىق سۋىققا قاراماي، ەكى ساعات ۋاقىتىمدى تابيعات اياسىندا وتكىزىپپىن. اتقا ءمىنۋ – مەن ءۇشىن قاراپايىم سپورت قانا ەمەس، شارشاعاندى باساتىن، رۋحتى كوتەرىپ، جان دۇنيەنى تازارتاتىن تەراپيا. شىنىمەن، اۋىرىپ جۇرگەن ارقام جازىلىپ كەتتى.
جالپى، ءتورت تۇلىك ىشىندە جىلقى وتە سەزىمتال كەلەدى عوي. ول قورىققاندى سەزەدى. جاقسى كورگەن ادامعا باس بەرمەيتىن اساۋدىڭ ءوزى باعىنادى. مەنىڭ ويىمشا، ءاربىر ازامات وسى جىلقىنى باپتاۋ، ءمىنۋ مادەنيەتىن بارىنشا ناسيحاتتاۋى كەرەك. ءبىر مەزگىل ۋاقىت تاۋىپ، بالا-شاعامىزدى جىلقىعا جاقىن
قىلىپ تاربيەلەسەك، ۇتىلماسىمىز انىق.
- راسىندا دا بۇگىن اتا-بابامىزدان كەلە جاتقان ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدىڭ دەنى ساعىمعا اينالدى. وعان، ارينە، وركەنيەتتىڭ اسەرى ءتيىپ جاتقانى تۇسىنىكتى. دەسەك تە، «اۋىزدى قۋ شوپپەن سۇرتە بەرۋگە» بولماس. قوعامىمىز رۋحاني جاڭعىرۋ ءۇردىسىن كەڭىنەن ناسيحاتتاي باستادى. ءبىزدىڭ ايماقتا ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدىڭ ساقتالۋ دەڭگەيى قانشالىقتى دەپ ويلايسىز؟
- ۇلتتىق قۇندىلىقتى ساقتاۋ، رۋحاني جاڭعىرۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىنەن تۇسپەۋى تيىس. اتا-بابامىزدان كەلە جاتقان سالت-ءداستۇر ەشقاشان ۇمىتىلماعانى ابزال. بۇل – ءبىزدىڭ ازاماتتىق بورىشىمىز، باستى مىندەتىمىز. ۋاقىت وتەر، زامان وزگەرەر. ال، ءبىزدىڭ باستى بايلىعىمىز - ۇلتتىق قۇندىلىعىمىزعا دەگەن كوزقاراس ماڭگىلىك بولۋى شارت. ءبىر عانا مىسال. بيىلعى جىلى وبلىسىمىزدا ۇلى ابايدىڭ 175 جىلدىعىنا وراي، ايتۋلى شارالار جوسپارلانعان ەدى. بىراق، پاندەمياعا بايلانىستى ولار ونلاين تۇردە جۇزەگە اسىپ جاتىر. بۇدان مەرەيتويدىڭ ماڭىزدىلىعى تومەندەمەيدى عوي. كارانتين دە تىيىلار، قالىپتى ومىرگە ورالارمىز. بۇيىرتسا، دانىشپان بابامىزدىڭ مەرەيتويى ءوز دەڭگەيىندە اتالىپ وتەر.
توي دەمەكشى، رۋحاني قۇندىلىقتاردىڭ جوعالماعانى وسى وتباسىلىق تويلاردان دا بەلگىلى عوي. قازىر توي كوپ، سوڭعى كەزدەرى اپتانىڭ باسىنان باستاپ كۇندە ايتەۋىر ءبىر وتباسىلىق مەرەكەلىك شارا بولىپ جاتادى. شىلدەحانا، بەسىك توي، سۇندەت توي، ءتىلاشار، مەرەيتوي، ۇيلەنۋ مەن قىز ۇزاتۋ – وسىنىڭ ءبارى اتادان بالاعا بەرىلىپ كەلە جاتقان رۋحاني قۇندىلىقتار عوي. تەك تۋعان-تۋىس، دوس-جاران بولعان سوڭ، ءبارى وسىنداي اتاۋلى كۇندى ءداستۇر مەن سالتتىڭ ماعىناسىنا تەرەڭ ۇڭىلمەي-اق جەڭىل-جەلپى قاراپ، تويلاپ كەتكەنى دۇرىس ەمەس. بىراق، پاندەميا باستالعالى قازىر توي-دۋمانعا تىيىم سالىندى. ەل-جۇرت وسى ءداستۇردى ابدەن ساعىنىپ ءجۇر. وسى تۇستا كارانتيننىڭ ءبىر پايداسى بولدى دەپ ەسەپتەيمىن. ياعني، وسى ءۇزىلىس كەزىندە حالىق ءداستۇر مەن سالتتىڭ ماڭىزدىلىعى مەن قادىرىنە ەرەكشە نازار اۋدارا باستادى. وعان بەيجاي قاراۋعا بولمايتىنىن، اتا-بابادان قالعان رۋحاني مۇرانى بارىنشا ساقتاپ، جاڭعىرتۋ كەرەكتىگىن ادامدار قازىر ابدەن تۇسىنگەن سياقتى. بۇل - جاقسى نىشان.
ودان بولەك، كارانتين باستالماي تۇرىپ، جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ اتىنداعى وبلىستىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنان كەنجەباي احمەتوۆ پەن جانات حادجيەۆتىڭ «ەرتە وياندىم، ويلاندىم» قويىلىمىن تاماشالادىم. كەرەمەت رۋحاني ازىق بولدى ءوز باسىما! ابايدىڭ جاستىق شاعىن سۋرەتتەيتىن ءبىر ەپيزودتىڭ وسى كۇنگى ماڭىزدىلىعىن ايتا كەتكىم كەلىپ وتىر. روماندى وقىعان ادامدار بىلەدى. قالادا وقۋدا بولعان ون ءۇش جاسار بالا اباي ەلدەگى «اڭگىمەلەرگە» بولا جازالانعان ادامداردى كورەدى. ادىلەتسىزدىكپەن كۇرەسىپ جۇرگەن ونىڭ دۇنيەتانىمىندا ۇلكەن سىلكىنىس بولعانى بەلگىلى. قىسقاسى، سپەكتاكل تۇسىنگەن ادامعا وي سالدى. زاماننىڭ وزگەرگەنىنە قاراماستان، بۇل - بۇگىنگى قوعامنىڭ دا پروبلەماسى. دالەلسىز، نەگىزسىز ايتىلاتىن ءسوز كوبەيىپ كەتتى. ءار ءسوزدىڭ ايتىلار ءجونى، ورنى بار ەكەنىن ۇمىتپاعان ءجون. سوزگە ساق بولۋىمىز كەرەك. ءسوز قىلىشتان دا وتكىر. جاھاندانۋعا جۇتىلىپ كەتپەۋ ءۇشىن وسىنداي رۋحاني قۇندىلىقتاردى دارىپتەيتىن شارالاردى ەشقاشان توقتاتپاۋ كەرەك.
- الەمگە تانىمال ءبىر ساياساتكەر: «ەگەر ءتىل مەن مادەنيەتىڭ جوعالسا، شەكارانى اشا سال. ءبارىبىر نەڭدى قورعايسىڭ؟ بۇل ەندى سەنىڭ ەلىڭ ەمەس...»، - دەپتى... كادىمگىدەي وي سالاتىن قاناتتى ءسوز ەكەن.
- سۇراعىڭىزدىڭ تۇپكى ويىن ءتۇسىندىم. ءتىل تۋرالى ايتار بولساق، قازىر ءتىلىمىزدىڭ دامۋىنا قاتىستى از ايتىلىپ جاتقان جوق. دۇرىس-اق. مەن وبلىسقا كەلگەننەن كەيىنگى ەڭ العاشقى اكىمدىك وتىرىسىندا قارالعان ماسەلە دە تىلگە قاتىستى بولدى. مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ باعدارلاماسىنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىن تالقىلادىق. وسى وتىرىستا وبلىس دەڭگەيىندە تىلدەردى دامىتۋدىڭ كونتسەپتسياسى قابىلداندى. سوعان ساي جۇمىس قولعا الىندى. جالپى، ءتىلدىڭ دامۋى بيلىك نەمەسە ءتىل ماماندارى عانا اينالىساتىن ماسەلە ەمەس، وعان بۇكىل قوعام بولىپ اتسالىسۋ كەرەك. بولاشاق ءۇشىن ءبارىمىز جاۋاپتىمىز. سول سەبەپتى مەن، بيلىك وكىلى رەتىندە، بۇل ماسەلەنى زيالى قاۋىم، جاستار، باق قۇرالدارى، ياعني كوپشىلىك بولىپ بىرگە قولعا الساق، ماسەلەنى شەشۋدىڭ جولىن بىرگە قاراستىرساق دەگەن نيەتتەمىن. جۇمىلا كوتەرسەك، جۇك جەڭىل دەپ ويلايمىن.
- ابىلقايىر باقتىبايۇلى، از-كەم اڭگىمە بارىسىندا ءسىزدىڭ جەكە تۇلعالىق قاسيەتتەرىڭىزدى دە بايقاپ وتىرمىن. جۇمىسباستى ازامات بولعان سوڭ، ۋاقىتتىڭ تاپشىلىعى ءوز اسەرىن تيگىزبەي قويمايتىنى تۇسىنىكتى. دەسە دە، وتباسى-وشاق قاسىندا ۇلتتىق قۇندىلىقتار تۋرالى ايتىلا ما؟
- ارينە، مەن، ازامات رەتىندە، ەڭ الدىمەن اكەلىك مىندەتتى الدىڭعى ورىنعا قويامىن. اكىم بولۋ ول – قىزمەت. بالا تاربيەسىنە اتا-انا جاۋاپتى. وقىعان-توقىعانىمىز بار. ول از بولسا، اكە-شەشە مەن اتا-اجەدەن العان تاربيەمىز بار دەگەندەي، ءوز بالالارىما ۇنەمى «ادام بول، ادال بول» دەگەندى ساناسىنا قۇيىپ وتىرامىن. ۇل-قىز دەپ جىكتەمەي، بارىنە بىردەي قاراعىم-اق كەلەدى. بىراق، بىزدە «قىز – قوناق» دەگەن قاناتتى ءسوز بار، سوندىقتان ءدىلداما دەگەن كوزقاراسىم ايرىقشا جىلى.
- ءدىلدا؟ حالقىمىز ەسىم بەرۋگە ەرەكشە ءمان بەرگەن عوي. قىزىڭىزدىڭ اتىن كىم قويدى؟
- ءيا، ات بەرۋ كەزىندە كىم بولسىن ىرىمعا جۇگىنەتىنى بەلگىلى. قىزىمىزدىڭ اتىن جولداسىم ەكەۋىمىز اقىلداسىپ وتىرىپ، ءوزىمىز قويدىق. اباي اتامىزعا جار بولۋعا لايىق تۇلعانىڭ ەسىمىن ەرەكشە باعالايتىنمىن. ءبىر ۇلىمنىڭ اتى – تارلان. ەرجۇرەك، جىگەرلى، تاڭداۋلى دەگەن ماعىنالاردى بىلدىرەدى. كەنجەمىز – سامير. ول ەسىم دە ءتىلماش، بىتىمگەر دەگەن ماعىنادا قولدانىلادى.
- اتا-انا ءۇشىن بالا تاربيەسى جاۋاپتى مىندەت دەپ ءوتتىڭىز. ۇيدەگى ۇساق-تۇيەك شارۋالاردى جاساپ، بالعا-شەگە ۇستاپ دەگەندەي، اكەلىك ونەگەڭىزدى كورسەتەتىن شىعارسىز؟
- جوعارىدا ايتىپ وتكەنىمدەي، اۋىلدا وسكەن بالاعا ۇساق-تۇيەك جۇمىس قيىندىق تۋعىزبايدى عوي. جوندەۋ جۇمىستارىن جاسايمىن دەپ وتىرىك ايتپاي-اق قويايىن. ەسىكتىڭ تۇتقاسى، سۋ اعاتىن كراندى قالپىنا كەلتىرۋ سياقتى شارۋالاردى ءوزىم جاساي بەرەمىن. بالعا-شەگە ۇستاۋعا ابدەن جاتتىققانبىز. ال، ەندى جۇمىس كۇردەلى بولىپ جاتسا، سول سالاداعى ءوز ءىسىنىڭ شەبەرلەرىنە جۇگىنەتىنىمىز راس. مەن جۇمىستا اكىم شىعارمىن، ال ۇيدە اكەمىن، سوندىقتان باستى مىندەتىم – اكەلىك پارىزىمدى ورىنداۋ.
- ۋاقىت تاۋىپ، شىنايى سۇحبات بەرگەنىڭىزگە راقمەت. ماقسات-مۇراتتارىڭىز ورىندالا بەرسىن.
- مازمۇندى دا ماعىنالى سۇحباتقا شاقىرعانىڭىز ءۇشىن سىزگە دە راقمەت.
