بيىلعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ادەبيەت پەن ونەر سالاسىنداعى اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىعىنا ۇسىنىلعان بىرنەشە كىتاپ بار ەكەن. سونىڭ ءبىرى – «ساررا» دراماتۋرگيالىق شىعارمالار جيناعى. اۆتورى – ەسىمى ەلگە بۇرىننان تانىس جازۋشى، دراماتۋرگ، اۋدارماشى، پەداگوگ، كينودراماتۋرگ، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قازاقستان جاستار وداعى سىيلىعىنىڭ، «جالىن» جورنالىنىڭ ت.ايبەرگەنوۆ اتىنداعى سىيلىعىنىڭ، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ، فرانتس كافكا اتىنداعى حالىقارالىق مەدالىنىڭ، تمد حالىقارالىق اسسامبلەياسى «مادەنيەت پەن ونەردىڭ دامۋىنا سىڭىرگەن ەڭبەگى ءۇشىن» مەدالىنىڭ، «ساحناگەر – 2019 ۇلتتىق سىيلىعىنىڭ» يەگەرى، قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى روزا مۇقانوۆا.
2019 جىلى «FOLIANT» باسپاسىنان جارىق كورگەن بۇل جيناققا جوعارىدا اتالعان «ساررادان» بولەك، «فاريزا»، «سەن»، «شاتىر استىنداعى مەن»، «مۋزا»، «مىسىقتار پاتشالىعى»، «ەشكىم دە كىنالى ەمەس»، «ماڭگىلىك بالا بەينە»، «قارالى سۇلۋ» جانە «ءومىر سولاي...» اتتى درامالارى ەنگەن-ءدى. روزا مۇقانوۆا دراماتۋرگياسىنا ءتان، كوزگە ەرەكشە شالىناتىن باستى-باستى ارتىقشىلىقتار – قوپ-قويۋ كونفليكت، ينتريگا، پەريپەتيا، جيناقى سيۋجەت، تالاس-تارتىس ۇستىندە اشىلا تۇسەر حاراكتەر، فينالدىڭ اركەز توسىن تۇيىندەلۋى، قاھارمانداردىڭ قايتالانباۋى، فورمالىق ىزدەنىس، مازمۇندىلىق. اۆتور ومىردەگى قيلى-قيلى قۇبىلىستاردى سىرتتاي باقىلاپ قانا قويماي، ونى ءوز دۇنيەتانىمى ارقىلى دا وتكىزەدى. كەزىندە جازۋشى ديداحمەت ءاشىمحانۇلى: «روزا مۇقانوۆانى ادەبيەتتەگى قۇبىلىس دەپ ەش قىسىلماي ايتا الامىن. روزانىڭ «دۇنيە-كەزەك» دەگەن جيناعىنداعى اڭگىمەلەردى وقىعاندا مەن شەبەرلىك، شىنايىلىق، كوركەمدىك دەگەندى بىلاي قويعاندا، ويدىڭ تەرەڭدىگىنە، تالعامنىڭ بيىكتىگىنە، جان-دۇنيەنىڭ كەڭدىگىمەن جۇرەكتىڭ سەزىمتالدىعىنا ءتانتى بولعان جايىم بار» دەپ جوعارى باعا بەرگەن-تۇعىن.
«SAMSUNG» كومپانياسىنىڭ «قازىرگى قازاق دراماتۋرگياسى» جۇلدەسىن قانجىعاعا بايلاعان «مىسىقتار پاتشالىعى» – سيۋجەتى شىمىر، شىم-شىتىرىققا تولى، وقىرمانعا وي سالماي قويمايتىن، تىڭنان تۇرەن سالعان تولىمدى تۋىندى. مىسىقتار فون رەتىندە الىنعان. ميىعىنان مىرس-مىرس كۇلگەن، مىسقىلداعان مىسەكەڭدەر – رۋحاني، الەۋمەتتىك، مادەني قاتپاردىڭ ادەبي ماسكاسى. درامادا 12 كوركەم بەينە بار: پاتشا مىسىق، ءۋازىر مىسىق، بەلسەندى مىسىق، تارعىل مىسىق، قۇندىز مىسىق، اق مىسىق، قارا مىسىق، سارى مىسىق، قوڭىر مىسىق، ورمان مىسىعى، مارعاۋ (جاس مىسىق), ۇرەي، ءبارى تەگىس يەرارحيالىق رەتپەن ورنالاسقان. بۇل – كوزقاراس، ۇستانىم، پرينتسيپ، سەنىم، باقتالاستىق پەن كۇيىنىش يەرارحياسى.
«مىسىقتار قاشان دا سىپايى، مۇنتازداي تازا. مارعاۋ پاڭدانا قاراپ، كەرىلە، بەيقام وتىر. قۇندىز مىسىق. ا... ن... ا... ۋ، جامان مياۋ. سەن ودان ساق ءجۇر. ال، م... ى... ن... ا...ۋ مەنى شاقىرىپ، قولىنا تۇسىرمەك بولعان. بۇل بارىپ تۇرعان انتۇرعان، بالە. مەن وعان كونبەي قويعانمىن. سودان جانىمدى قيناپ، نە كورسەتپەدى دەيسىڭ ماعان. كورسەتپەگەنى جوق. مارعاۋ. (بالا مىسىق كوزىن جىپىلىقتاتىپ، مۇرتىن جالادى) سوندا نە قىل دەيدى سىزگە؟ قۇندىز مىسىق. قانداي اقىماقسىڭ، مارعاۋ. نە قىل دەۋشى ەدى ايەلگە... كۇيەۋىڭ بولايىن دەيدى دە» دەپ باستالادى پەسا. اۆتور بوياۋلارعا دا ايرىقشا ءمان بەرگەن-ءدى: تارعىل، اق، قارا، سارى، قوڭىر، تۇستەرىنە قاراي ارەكەتتەرى... دەسەك تە، بۇل دراماتۋرگيا، تابان استىنداعى بۇلتارىس-بۇلتاڭ كەز كەلگەن نارسەنى دەمدە-اق 360°-عا شىركوبەلەك اينالدىرىپ جىبەرۋى مۇمكىن. شىعارماشىلىعىمەن جەتە تانىس كىسى روزا قاجىعالىمقىزىنىڭ درامالارىندا مۇنداي «پوۆوروت» كوپ ەكەنىن بايقارى انىق. ءار كوركەم تۋىندى – اياقتالعان، باس-اياعى ءبۇتىن دۇنيە. سونىمەن قاتار، ونى بايلانىستىرىپ تۇراتىن تۇتاس جەلى بولماق.
وسى ويماقتاي دراماداعى ۇرەيدىڭ ورنى بولەك، بۇل جەردە ول اداستىرۋشى قىزمەتىن اتقارىپ تۇر: «مەن – ۇرەيمىن. مەنى مياۋلار ءبىرىن-ءبىرى جويۋ ءۇشىن قولدان جاساپ العان. مەندە ءتان جوق، جان جوق. ۇرەي بولىپ قونامىن، ۇرەي بولىپ ۇشامىن. ماعان اجالدى ءناسىپ ەتپەگەن، مەن ماڭگى ءتىرىمىن». ۇرەي – سانانى بيلەگەن، اينالاعا سەنىمسىزدىك، قورقىنىش ۇرىعىن سەپكەن رۋحاني دەرت. كوركەم تۋىندىنىڭ تۋ ەتىپ ۇستاعانى، وزەگى – ءتۇرلى-ءتۇرلى جاعداياتتارمەن تالاسقا تۇسكەن ادالدىق، ارلىلىق، ادامگەرشىلىك.
دراماتۋرگيا تاريحي دامۋ ۇستىندەگى فەنومەن ەكەنىن ەسكەرسەك، قازاقتىڭ العاشقى دراماسىنان باستاپ، تاۋەلسىزدىككە شەيىنگى ارالىقتاعى بۇل جانر تۇراقتى بەلگىلەرىن ساقتاي وتىرا، ءار كەزەڭدە ءتۇرلى ترانسفورماتسياعا ۇشىراعانى ءسوزسىز.
م.باحتين جانردىڭ جاڭارۋى تۋرالى ويىن بىلايشا تۇيىندەيدى: «جانر ۆوزروجداەتسيا ي وبنوۆلياەتسيا نا كاجدوم نوۆوم ەتاپە رازۆيتيا ليتەراتۋرى ي ۆ كاجدوم ينديۆيدۋالنوم پرويزۆەدەني داننوگو جانرا... جانر جيۆەت ناستوياششيم، نو ۆسەگدا پومنيت سۆوە پروشلوە». بۇل رەتتە، سۋرەتكەر روزا قاجىعالىمقىزىنىڭ تراگەديا، دراما-ابسۋرد، تراگيكومەديا جانرلارىنىڭ ءورىس جايۋى ءۇشىن تىنباي ىزدەنگەنى – قالىڭ جۇرت نازارىندا. كەڭىستىك – بولمىستىڭ انىق اشىلاتىن الاڭى. مۇندا سۋبەكت ءوزدى-ءوزىن جانە قورشاعان ورتانى تانيدى. كەڭىستىكتى تولتىرعان بارلىق اتريبۋت – فەنومەنولوگيا تۇعىرى. سەميوتيك، مادەنيەتتانۋشى، سترۋكتۋراليست يۋري لوتمان وسى جونىندە: «سەميوتيكا پروسترانستۆا يمەەت يسكليۋچيتەلنو ۆاجنوە، ەسلي نە دومينيرۋيۋششەە، زناچەنيە ۆ سوزداني كارتينى ميرا توي يلي ينوي كۋلتۋرى» دەگەن بولاتىن.
ۋاقىت پەن كەڭىستىك – ەگىزدىڭ سىڭارىنداي اۋقىمى كەڭ ۇعىمدار، بىرىنەن-ءبىرى اجىراعىسىز سۋبستانتسيالار. كوركەم ادەبيەت – ۋاقىت پەن كەڭىستىكتىڭ شاپ-شاعىن مودەلى. باسقا ونەر تۇرىنە قاراعاندا، ادەبيەت ۋاقىت-كەڭىستىك كاتەگورياسىمەن ەركىن بايلانىستا. ءبىر مەزگىلدە ءبىر كەڭىستىكتەن ەكىنشى كەڭىستىككە اۋىسىپ كەتۋ مۇمكىندىگى بار، بۇنى دراماتۋرگيادا «پەرەحود» دەيدى، ءبىر ۋاقيعانى ەكىنشى ۋاقيعا، ءبىر كورىنىستى ەكىنشى كورىنىس، ءبىر ساحنانى ەكىنشى ساحنا الماستىرادى.
كونتسەپتۋالدىق ۋاقىت پەن كەڭىستىك – تابيعات، اسپان دەنەلەرى، قورشاعان ورتا تۋراسىنداعى ءبىزدىڭ زامانىمىزدا جيناقتالعان ۇعىمدار. بۇل – رەالدى ۋاقىت پەن كەڭىستىكتىڭ سانامىزداعى ۇلگىسى. پەرتسەپتۋالدىق ۋاقىت پەن كەڭىستىك ۇعىمى ادامدار سەزىم-تۇيسىگى، پسيحولوگيالىق سۋرەتتەرىنىڭ وزگەرىپ وتىرۋىمەن ماندەس. ۋاقىت-كەڭىستىك كاتەگورياسى اۆتور دۇنيەتانىمىن، ءستيلىن قالىپتاستىرۋدا زور ءرول اتقارادى، سول نەگىزدەگى جاھاننىڭ جەكە اۆتورلىق سۋرەتىن ءتۇزۋ ەرەكشەلىگىن، شىعارمانىڭ ىشكى زاڭدىلىقتارىن ايقىندايدى، ونىڭ كومپوزيتسيالىق تىرەگى بوپ، وبراز اشىلۋىنىڭ ىشكى ۇيىمداستىرۋشىسى فۋنكتسياسىن اتقارماق. ۋاقىت پەن كەڭىستىكتى زەرتتەۋ تۋىندى تىنىنە بويلاي وتىرا، ونىڭ قۇرىلۋ سپەتسيفيكاسىن، جازۋشىنىڭ دۇنيە تۋراسىنداعى كونتسەپتسياسىن ايقىنداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
اتالعان كەڭىستىكتىڭ اۋقىمى كەڭەيىپ، ۋاقيعادان دا تىس كوپ دۇنيەلەردى قامتۋى مۇمكىن. سونداي-اق، ۋاقيعا ءبىر بولمەنىڭ ىشىندە عانا نەمەسە ءبىر كۇن، ءبىر ساعات ىشىندە ءوتۋى دە عاجاپ ەمەس. «مىسىقتار پاتشالىعىنداعى» كەڭىستىك – ساراي. ارعى-بەرگى سەندەلىس كوپ جوق، ساحنالىق ويىن ءبىر ورىندا وتەدى، لوكاتسيا – ايقىن، سونىسىمەن دە قىزدىڭ جۇگىندەي جيناقى، سونىسىمەن دە تۇتاستىعىن ساقتاپ قالعان-دى. ءار قالامگەر – eڭ اۋەلى ءوز حالقىنىڭ ءۇنiن، oنىڭ تapيxىندaعى eڭ وزەكتى دەگەن ءماceلeنى قاراقتى كوزگە كوpكeمدiك تۇرعىدان وpنeكتeي وربىتە oتىpىپ جeتكiزۋگە اسىعادى.
حالىق كوكeيىندەگىسىن تاپ باسىپ تانۋ – ارقاي قالام يەسىنىڭ aبىpoيلى مىندەتى. تiپتەن، بۇل – تەك aبىpoيلى عaنa eمec, سونىمەن قاتار الاش جۇرتى aلدىندaعى پepزeنتتiك بopىشى. تەگىندە، جازۋشى اتاۋلىسىنا ءتان باستى ەرەكشەلىك – ونىڭ وزىندىك ءتىل ورنەگى مەن ءسوز ساپتاۋ شەبەرلىگىمەن ۇندەس كەلگەن قايتالانباس قولتاڭباسى. ۇلت تىنىس-تىرشىلىگى مەن ءومىردىڭ بىلايعى كوزگە كورىنە بەرمەس قۇبىلىستىڭ سىرىنا قانىق، ويىنداعىسىن ادام قىزىعارلىقتاي، كوڭىل سۇيسىنەرلىكتەي ەتىپ سۋرەتتەيتىن قابىلەت-قارىمى مول، ءتىل، كوڭىل، سەزىم، رۋح بايلىعى جاعىنان الابوتەن اۆتوردىڭ شىعارمالارىمەن ستۋدەنت كەزىممەن تانىسپىن.
روزا مۇقانوۆا اتالعان دراماسىندا ادەبي كەيىپكەرلەر ءىس-ارەكەتىن، ۇمتىلىس، قۇلشىنىس، نيەت-پيعىلىن، ىشكى وي-تولعانىسىن تەرەڭىنەن تولعاي وتىرا، الەۋمەتتىك ورتانىڭ قاراما-قايشىلىعىن، قارىم-قاتىناسىن، سان ءتۇرلى كوزقاراسى مەن ءومىر زاڭدىلىقتارىن تامىرشىداي تاپ باسادى. ول – جازعانىن جاريالاۋعا اسىقپايتىن جازۋشىلاردىڭ سويىنان. اۆتور ۋاقيعانى اسىقتىرمايدى. ويتكەنى، شىعارمانىڭ ءوز اعىسى، ءوز تىزبەگى بار. اعىمداعى ادەبيەتتiڭ كوپ توڭىرەكتەيتىنى جاقسى مەن جامان، سۇلۋ مەن ۇسقىنسىز، اق پەن قارا.
وسى تۋرالى وي ايتۋ، وبراز تۋدىرۋ، ارينە، ىڭعايلى. ال، يماندىلىق، ادامگەرشىلىكتەن الىستاۋ بەينەنى دارالاۋ – قيىن شارۋا. جازۋشى سۋرەتتەۋىندەگى مارعاۋ، قۇندىز مىسىق، تارعىل مىسىق، قارا مىسىق، سارى مىسىق پەن ءۋازىر مىسىق – پسيحولوگيالىق تالداۋدىڭ، كوركەم بەينە جاساۋدىڭ جارقىن ۇلگiسi. ونىڭ سومداۋىنداعى حapaكتepلep كeceك جانە oلapدى ءوcipeتiن ۋاقيعaلap لeگi دe فيلocoفيالىق-پcيxoلoگيالىق تaلدaۋعa تoلى. جالپى، كوpكeم ادeبيeتتeگi پcيxoلoگيزم ءماceلeci – عىلىمي، ءادeبي ءمانi-مازمۇنى كۇpدeلi ءماceلe.
پcيxoلoگيزم – الەۋمەتتىك ورتا aلعىشapتتapى مeن جeكeلەگەن aدaم ءدۇنيeتaنىمىن ءcۋpeتتeۋدىڭ جeمici. ب.مايتانوۆ: «قaھapمaننىڭ pۋxaني ءالeمiن، جaن cىpىن جeتكiزۋ aمaل-ءتاciلدepiنiڭ جيىنتىعى نeمece ەcتeتيكaلىق شىعapمaشىلىق فeنoمeن – پcيxoلoگيزم»، – دەسە، گ.پipاليەۆا: «ەمoتسيoنaلدىق قoزعaلىc oي قoزعaلىcىنa دeم بepiپ oتىpaدى» – دeپ، iشكi ءالeمدi اشكepeلeۋدiڭ بipدeن-بip ءادici ocى – پcيxoلoگيالىق تaلدaۋ eكeنiن aيتaدى. جازۋشى ءوز پوزيتسياسىن كوركەم شىعارماعا كۇشتەپ تىقپالامايدى، ول بىرەۋدى ماقتامايدى دا، داتتامايدى دا. پسيحولوگيالىق تالداۋ قاتپارى تۋىندى بارىسىندا قالىڭداي ءتۇسiپ، وقىرماندى وزىنە تارتا تۇسەدى. اۆتور كوپسوزدىلىكتەن، ارتىق اۋىز اڭگىمەدەن ادا. «مىسىقتار پاتشالىعى» – تەرەڭ پسيحولوگيالىق، فيلوسوفيالىق، ىشكى ءيىرىمى مول تۋىندى. بۇل جەردە قاھارماندار قاقتىعىسىمەن قاتار، ولاردىڭ رۋحاني الەمىندەگى وي مەن سەزىم قايشىلىقتارىنا دا باسىمدىق بەرىلگەن. جازۋشى سۇلۋ ءسوز قۋمايدى، كەرىسىنشە كەيىپكەر جانىنىڭ ديناميكاسىن، قۇرىلىمىن، ينتوناتسياسىن ايقىنداۋعا كۇش سالادى.
شىعارما باسىنداعى كەيىپكەرلەردىڭ اياعىنا قاراي مىنەز-قۇلقى ايتارلىقتاي وزگەرىسكە ۇشىرايدى. سەبەبى، اۆتور ولاردى ءوسىرۋدى كوزدەيدى. «ماڭگىلىك بالا بەينە» – وسىنداي تەڭ تالانت، ەرەكشە مۇراتتاستىقتان تۋعان سپەكتاكل، اسىرەسە دراما اۆتورى ر.مۇقانوۆا مەن رەجيسسەر ب. اتاباەۆتىڭ كوركەمدىك تاندەمىنەن دۇنيەگە كەلگەن تۋىندى. وسى تاندەم جانە سپەكتاكل سۋرەتشىسى ەسەنگەلدى تۇياقوۆ پەن اكتەرلەردىڭ ۇجىمدىق بيىك ونەرى.
«ماڭگىلىك بالا بەينەنىڭ» كوركەمدىك قالىپ-ءپىشىنى، جالپى اتموسفەراسىندا ساحنالىق سىمباتى مەن اكتەرلىك ويىن سىمباتىنىڭ ءرولى زور. سپەكتاكل فينالىندا شىنايى ءلايلا-سۇلۋلىقتىڭ دارعا اسىلعانىن كورەسىز. ادامزات، ادامدار سۇلۋلىقتى ءولتىردى، دەمەك، ءوز تامىرىنا بالتا شاپتى. ءلايلا ءولدى – قاراۋىل ءولدى... وسى ءبىر اششى اقيقات سانالارىنا ۇرعان قاراۋىلدىقتاردىڭ فينالداعى مۋزىكا، رەكۆيەم-حور (كارل ورفف) اتموسفەراسىنداعى جانتالاسى عانا ءۇمىت وتىن سەبەزدەتەدى. بىرنەشە جەلى قاتار ورىلە-ءوربي كەلە بۇكىلحالىقتىڭ قاسىرەتكە ۇلاساتىن «ماڭگىلىك بالا-بەينە» − ءار كورەرمەن جۇرەگىنە جول سالاتىنداي قاراپايىمدىلىققا قول جەتكىزگەن، رۋحاني-مادەني كەڭىستىگى كەڭ، قۋاتتى سيمفونيا-سپەكتاكل» دەگەن ەدى سىنشى ءاليا بوپەجانوۆا.
ال، «ساررا» دراماسى 2016 جىلى قاليبەك قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا ساحنالانعان بولاتىن. «ساررانىڭ» كوتەرگەن پروبلەماتيكاسى – ايەلدىڭ ماحابباتى، ۇرپاق ساباقتاستىعى، مەيىرىمدىلىك، سۇيىسپەنشىلىك، ۇلت بوپ ۇيىسۋ. ول ءۇشىن ۇرپاق جالعاستىعى، ۇرپاق اماندىعى الدەقايدا قىمبات. «ساررا» دراماسى كورەرمەنگە كوپتەگەن ساۋال تاستاپ، سوعان جاۋاپ ىزدەۋگە ۇمتىلادى. جيناقتىڭ العىسوزىندە بىلاي دەلىنگەن: «ساررا – ءىبراھيم اللايھي-ۋا-ءساللامنىڭ جۇبايى. حاران قىزى – ساررا، باۋىرى – لۇت ەدى. حاران وتقا تابىنۋشىلاردان بولدى. ساررا انا 130 جاسقا كەلگەندە عانا جەبىرەيىل ع.س ءىبراھيم ع.س. قۋانىش حابارىن جەتكىزەدى.
ساررا انادان ىسقاق اللايھي-ۋا-ءساللام دۇنيەگە كەلگەن. بۇل ارالىقتا ساررا بالا ءسۇيۋ ۇمىتىنەن ايىرىلعاندىقتان كۇتۋشىسى اجاردى ءىبراھيم اللايھي-ۋا-ساللامعا ءوز ەركىمەن قوسادى. اجار – (شىن ەسىمى حادجار) سادىق پاتشانىڭ ساررا قۇرمەتىنە بەرگەن كانيزاك ايەلى. اجار – سادىق پايعامبار ناسىلىنەن، وتە كوركەم، مىنەزدى ايەل بولعان. ىسماعۇل ع.س.-ءنىڭ اناسى. وقيعا جەلىسى رابعۇزيدىڭ (رابعۇزي – ءحىىى عاسىردىڭ اياعى مەن ءحىV باسىندا كونە تۇركى تىلىندە ءىرى تۋىندىلار اكەلگەن تۇلعالاردىڭ ءبىرى) «قيسسا-ءسۇل-ءانبييا-ي» پايعامبارلار ءومىر تاريحىنان الىنعان».
دەمەك، كوركەم شىعارماداعى كوتەرىلگەن ماسەلە قازاق ەلىنە دە تىكەلەي قاتىستى. درامانىڭ باستى ارقاۋى – ادام بالاسىنىڭ ورىستەۋى، ونىڭ مىنا الەمدەگى قۇندىلىق رەتىندەگى ورنى. جازۋشى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ابايتانۋشى، الاشتانۋشى تۇرسىن جۇرتباي 1999 جىلى «سولدات»-قا بەرگەن سۇقباتىندا: «...تاعى ءبىر توپ بار. ولار بولاشاقتا قازاق ادەبيەتىن بيىك بەلەسكە الىپ شىعاتىن تارلاندار بولماقشى. سولاردىڭ ءبارى بولماسا دا، ءبىر-ەكەۋىنىڭ اتتارىن اتايىن. ولار تۇرسىنجان شاپاي، روزا مۇقانوۆا، گۇلنار سالىقباەۆا، تىنىشتىقبەك ابدىكارىموۆ.
مەن ولاردىڭ بۇگىنگى قالام ۇستاستارىنا سەنەمىن» دەپ ءۇمىت ارتقان ەدى. مىنە، سودان بەرى تابانى كۇرەكتەي 21 جىل ءوتىپتى. ۇكىلەگەن ءۇمىت اقتالدى، اتى اتالعانداردىڭ قاي-قايسىسى بولسىن قازاق ادەبيەتىندەگى ءوز ورنىن تولىق ايقىندادى، الاشتىڭ ادەبي، رۋحاني، عىلىمي قورجىنى نەبىر عاجاپ تۋىندىلار مەن زەرتتەۋلەرگە تولدى. روزا مۇقانوۆا دا قالىس قالعان جوق، قايتا دراماتۋرگيا، پروزا، اۋدارما سالاسىندا ءونىمدى ەڭبەك ەتىپ ءجۇر. تاعى، ەلوردامىزدا ورنالاسقان قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىندە («شابىت») شاكىرت تاربيەلەپ، جان-جاقتى، مىقتى، ءبىلىمدى، بىلىكتى ماماندار دايارلاپ، ومىردە دە، ونەردە دە ۇلگى-ونەگە كورسەتۋمەن كەلەدى. بۇعان – ەل كۋا، حالىق كۋا.
سونىڭ دالەلى – 2008 جىلى «شاتىر استىنداعى مەن» اتتى پەسانىڭ مەملەكەتتىك گرانت جۇلدەسىن يەلەنۋى. بۇنىمەن قوسا، «فاريزا»، «سەن»، «مۋزا»، «ەشكىم دە كىنالى ەمەس»، «ماڭگىلىك بالا بەينە»، «قارالى سۇلۋ» جانە «ءومىر سولاي...» اتتى درامالارى كورەرمەن كوزايىمىنا اينالعالى قاشان. كوركەم شىعارما ۇستىنى – ءماتىن. ال، ءماتىن – اۆتور، وقىرمان ءھام مادەني كونتەكس اراسىنداعى ديالوگقا نەگىزدەلەدى. كوركەم تۋىندىنى تالداپ-تالعاۋدا ءماتىندى تانۋدىڭ فيلوسوفيالىق ماڭىزى اسا ەرەكشە ەكەنىن ۇمىتپايىق. وسى تۇرعىدان كەلگەندە، مەملەكەتتىك سىيلىققا ۇسىنىلعان «ساررا» – دراماتۋرگيانىڭ جاڭا بەلەسى، قازاق ادەبيەتىنىڭ، جالپى ادەبيەتتىڭ زور تابىسى، ورنى الابوتەن ولجاسى، شىنايى باعاسىن الۋعا لايىق جيناق، كەيىنگى ۇرپاق ءۇشىن ماڭىزى وراسان ويلى كىتاپ.
الىبەك بايبول قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ
مۇشەسى، جازۋشى-دراماتۋرگ، ادەبيەتتانۋشى، سىنشى.
