قۇرمەتتى وتانداستار!
وسىدان تۋرا 29 جىل بۇرىن، 29 تامىزدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ يادرولىق قارۋ-جاراقتان باس تارتۋ تۋرالى تەڭدەسسىز تاريحي شەشىم قابىلداپ، انتيادرولىق قوزعالىستىڭ كوشباسشىلارىنىڭ ءبىرى بولدى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ قاۋلىسىمەن 29 تامىز حالىقارالىق يادرولىق سىناقتارعا قارسى ءىس-قيمىل كۇنى دەپ جاريالاندى.
وسىلايشا، 450-دەن استام جارىلىس جاسالعان الەمدەگى ەڭ ءىرى يادرولىق سىناق الاڭىنىڭ ءبىرى – سەمەي پوليگونى، بۇرىنعى كەڭەس وداعى باسشىلىعىنىڭ قارسىلىعىنا قاراماستان، ءبىرجولا جابىلدى. بۇل وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ جارقىن كەلەشەگى مەن مەملەكەتىمىزدىڭ باياندى بولاشاعى جولىندا جاسالعان شەشۋشى قادام بولدى. سونىمەن قاتار الەمنىڭ ءار تۇكپىرىندەگى سىناق الاڭدارىنىڭ جابىلۋىنا جول اشقان باتىل باستاماعا اينالدى.
تاۋەلسىزدىكتى يادرولىق قارۋسىزدانۋ جانە جويقىن قارۋدى تاراتپاۋ جونىندەگى بەيبىت ۇستانىممەن قارسى الۋىمىز ەلباسىنىڭ ساياسي ەرىك-جىگەرى مەن ساليقالى ساياساتىنىڭ ارقاسىندا جۇزەگە اسقانى انىق.
ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ تاريحتا تۇڭعىش رەت يادرولىق پوليگوندى ءوز ەركىمەن جابۋ جونىندە پاراساتتى شەشىم قابىلداۋى ارقىلى الەمدەگى قاۋىپسىزدىكتى جانە بەيبىتشىلىكتى قامتاماسىز ەتۋگە زور ۇلەس قوستى.
وسى باتىل ارەكەت الەم تاريحىندا جارقىن بەت رەتىندە ماڭگى قالاتىنىنا كۇمانىم جوق.
ۋۆاجاەمىە كازاحستانتسى!
يادەرنىە يسپىتانيا نا سەميپالاتينسكوم پوليگونە نانەسلي نەۆوسپولنيمىي ۋششەرب زدوروۆيۋ ليۋدەي ي وكرۋجايۋششەي سرەدە. وني ستالي پريچينوي ۆىسوكوي زابولەۆاەموستي ي سمەرتنوستي سرەدي ناسەلەنيا، پريۆەلي ك ينتەنسيۆنومۋ راديواكتيۆنومۋ زاراجەنيۋ پريلەگايۋششيح تەرريتوري. ۆوكرۋگ پوليگونا پلوششاديۋ 300 تىسياچ كۆادراتنىح كيلومەتروۆ پروجيۆالو وكولو پولۋتورا ميلليونوۆ چەلوۆەك. يز نيح، پو وتسەنكام سپەتسياليستوۆ، بولەە 500 تىسياچ چەلوۆەك پودۆەرگليس پريامومۋ وبلۋچەنيۋ.
پوسلە زاكرىتيا پوليگونا ودنوي يز پەرۆووچەرەدنىح زاداچ دليا كازاحستانا ستالا سوتسيالنايا رەابيليتاتسيا ليۋدەي ي تەرريتوري، پوستراداۆشيح وت دليتەلنىح يادەرنىح يسپىتاني.
ۆ ەتيح تسەلياح پەرۆىي پرەزيدەنت كازاحستانا نۋرسۋلتان ابيشەۆيچ نازارباەۆ پودپيسال 18 دەكابريا 1992 گودا زاكون «و سوتسيالنوي زاششيتە گراجدان، پوستراداۆشيح ۆسلەدستۆيە يادەرنىح يسپىتاني نا سەميپالاتينسكوم يسپىتاتەلنوم يادەرنوم پوليگونە». ون پرەدۋسماتريۆاەت كومپلەكس مەر پو لەچەنيۋ، وزدوروۆلەنيۋ، رەابيليتاتسي، سوتسيالنوي زاششيتە ناسەلەنيا ي سوتسيالنو-ەكونوميچەسكومۋ رازۆيتيۋ تەرريتوري بىۆشەگو پوليگونا.
سيستەمنايا رابوتا ۆ ەتوم ناپراۆلەني پرودولجاەتسيا. ۆ ناستوياششەە ۆرەميا پراۆيتەلستۆوم رەسپۋبليكي كازاحستان راسسماتريۆاەتسيا دالنەيشەە پوەتاپنوە راسشيرەنيە سپەكترا سوتسيالنىح گارانتي دليا ۋكازاننوي كاتەگوري گراجدان.
ۆمەستە س تەم ۆاجنەيشيم پريوريتەتوم گوسۋدارستۆەننوي پوليتيكي ستالو وبەسپەچەنيە بەزوپاسنوستي نا تەرريتوري بىۆشەگو يسپىتاتەلنوگو پوليگونا.
وتسۋتستۆيە دولجنوگو كونتروليا ي وتكرىتىي دوستۋپ ك تەرريتوري بىۆشەگو يادەرنوگو پوليگونا سۋششەستۆەننو پوۆىشالي ريسكي، سۆيازاننىە س نارۋشەنيامي رەجيما نەراسپروسترانەنيا، ا تاكجە ۋگروزى يادەرنوگو تەرروريزما.
پرينياتىە رۋكوۆودستۆوم سترانى سۆوەۆرەمەننىە مەرى پو نەراسپروسترانەنيۋ يادەرنوگو ورۋجيا پراكتيچەسكي پولنوستيۋ يسكليۋچيلي ۋگروزۋ دليا مەجدۋنارودنوگو سووبششەستۆا وت نەكونتروليرۋەموگو راسپولزانيا موششنوگو يادەرنوگو ارسەنالا.
تاكيم وبرازوم، پوليگون يز پوتەنتسيالنوي پريچينى يادەرنوگو كريزيسا ستال وبەكتوم ناۋچنىح يسسلەدوۆاني. بىلا سوزدانا منوگوۋروۆنەۆايا سيستەما زاششيتى، وبەسپەچيۆايۋششايا نادەجنۋيۋ وحرانۋ وپاسنىح وبەكتوۆ. رەاليزوۆانى سەم كرۋپنىح پروەكتوۆ، ناپراۆلەننىح نا رەابيليتاتسيۋ زاراجەننىح تەرريتوري.
ۆ سلەدۋيۋششەم گودۋ بۋدەت زاۆەرشەنو كومپلەكسنوە ەكولوگيچەسكوە وبسلەدوۆانيە ۆسەي تەرريتوري پوليگونا رازمەروم 18,5 تىسياچي كۆادراتنىح كيلومەتروۆ، چتو سويزمەريمو س پلوششاديۋ نەكوتورىح ەۆروپەيسكيح گوسۋدارستۆ.
ۆ تسەلوم ناۋچنو-تەحنيچەسكيە ي ينجەنەرنىە رابوتى، وبەسپەچيۆشيە بەزوپاسنوە سوستويانيە بىۆشەگو سەميپالاتينسكوگو يسپىتاتەلنوگو پوليگونا، دو سيح پور وستايۋتسيا بەسپرەتسەدەنتنىمي ۆ ميرە.
نەوبحوديمو پودچەركنۋت، چتو دەنۋكلەاريزاتسيا پوليگونا پروحوديلا ۆ رامكاح شيروكوگو ۆزايمودەيستۆيا كازاحستانا س تاكيمي سترانامي، كاك روسسيسكايا فەدەراتسيا، سشا ي درۋگيمي، ا تاكجە مەجدۋنارودنىمي ورگانيزاتسيامي، ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد، ماگاتە. مى ۆىراجاەم بولشۋيۋ پريزناتەلنوست ناشيم پارتنەرام زا منوگولەتنەە ي پلودوتۆورنوە سوترۋدنيچەستۆو ۆ ەتوي ستراتەگيچەسكي ۆاجنوي سفەرە.
قادىرلى قاۋىم!
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ سەمەي يادرولىق پوليگونىن جابۋ تۋرالى جانە جاھاندىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى باسقا دا باستامالارى بەيبىتشىلىككە دەگەن بەرىك ۇستانىمىمىزدى ايقىنداپ بەردى.
ەلباسىنىڭ كورەگەن باسشىلىعىمەن مەملەكەتتى جويقىن قارۋسىز دامىتۋدىڭ الەمدىك بىرەگەي ۇلگىسى قالىپتاستى. ەلىمىز يادرولىق قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى حالىقارالىق قوزعالىستىڭ بەلسەندى مۇشەسىنە اينالدى.
تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعى قارساڭىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ، مەملەكەتتەر اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ، جاھاندىق قاقتىعىستاردى بەيبىت جولمەن شەشۋ ىسىنە بەلسەنە اتسالىسا بەرەدى دەپ سەنىممەن ايتا الامىن.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
