ءوزىم عانا ءبىلىپ قويماي، وزگەگە دە ۇيرەتەمىن

5101
Adyrna.kz Telegram

- اقنيەت رۋسىلانقىزى، ەڭ الدىمەن ۋاقىت ءبولىپ سۇحبات بەرۋگە كەلىسكەنىڭىز ءۇشىن ايرىقشا العىس ايتامىز. اڭگىمەمىزدىڭ باسىندا ءوزىڭزدى تانىستىرا كەتسەڭىز. قايدا تۋىپ ءوستىڭىز، قايدا ءبىلىم الدىڭىز؟

- مەنىڭ ەسىمىم اقنيەت. سىزدەرگە دە راحمەت. مەن اقتوبە قالاسىنانمىن، استانا قالاسىندا ءبىلىم الدىم. 3 جىلدان بەرى ادامدارعا اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتىپ كەلەمىن. قازىرگى تاڭدا ءبىزدىڭ @world_english_kz ونلاين كۋرستى 2000-نان استام ۇيرەنۋشى ءساتتى اياقتادى. ماماندىعىم- فيلولوگ. امەريكادا ءجۇرىپ اعىلشىن تىلىنە قاتتى ءسىڭىسىپ كەتتىم. كەيىن وسى ءتىلدى ۇيرەتەمىن دەپ شەشىم قابىلدادىم.

- قادىر مىرزا ءالىنىڭ ماقال بولىپ تاراعان “وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىل، ءوز ءتىلىڭدى قۇرمەتتە” دەگەن ولەڭى بار. اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋگە نە تۇرتكى بولدى؟ جانە بۇگىنگى دەڭگەيگە جەتۋ ءۇشىن قانشا ۋاقىت جۇمسادىڭىز.

- اعىلشىن تىلىنە 11-سىنىپتان قىزىعا باستادىم. بىراق العاشقى 1 جىل ونشا ۇيرەنە قويمادىم. سەبەبى ناقتى قاجەتتىلىك بولماپتى. كەيىن، قالاي امەريكاعا بارام دەپ شەشىم قابىلدادىم، ءتىل ۇيرەنۋ پروتسەسى تەز ءارى ناتيجەلى جۇرە باستادى. سوندىقتان، سىزدەرگە كەڭەسىم، ءتىل ۇيرەنبەس بۇرىن ناقتى قاجەتتىلىگىڭىزدى انىقتاپ الىڭىز. مىسالى، مەن اعىلشىن ءتىلىن شەتەلدە ، ەدينبۋرگتە وقۋ ءۇشىن ۇيرەنەمىن  نە اۋدارماشى بولامىن دەگەن سياقتى ناقتى ماقسات بولۋى كەرەك. ول ءسىزدى ۇنەمى العا جەتەلەپ تۇراتىن كۇش بولادى. سول امەريكاعا بارام دەگەنگە شەيىن 2 جىل وقىپپىن. بارام دەگەننەن كەيىن 1 جىل وقىدىم. نەگىزى ناقتى جوسپارمەن، جۇيەمەن جۇرسەڭ 1 جىلدا وتە جاقسى دەڭگەيدە مەڭگەرۋگە بولادى. ەستىگەن بولارسىز، وقىپ جۇرگەنىمە 5 جىل بولدى، ءالى سويلەمەيمىن دەيتىندەردى، بۇل سول جۇيە جوقتىعىنان بولادى. ۇيرەنىپ كەلە جاتادى دا، جارتىسىنان تاستاپ كەتەدى، ال ءتىل ۇمىتىلادى، كەيىن باسىنان باستاۋعا تۋرا كەلەدى. مەندە العاشقى 2 جىلدا سولاي بولدى. ال، 3-جىلدى تولىقتاي ءتىل ۇيرەنۋگە جۇمسادىم.

- “اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋ كەرەك ەدى” دەگەندى جاستاردىڭ ءبارى ايتادى. بىراق، ءبارى جالعاستىرمايدى. بۇل تابانسىزدىق پا جوق الدە ۇيرەنۋ ادىستەمەسىندەگى قاتەلىكتىڭ سەبەبى مە؟

- ادىستەن ەمەس، ءار ادامنىڭ وزىنە، نيەتىنە بايلانىستى. ۇيرەنەم، دەگەن ادام جاۋاپكەرشىلىك الۋى ءتيىس، ءوز- وزىنە تالاپ قويا الۋى ءتيىس. بىزگە كەلەتىن ستۋدەنتتەر جازادى، موتيۆاتسيا جەتىسپەيدى دەپ. بىراق مەن ايتامىن، موتيۆاتسيا ۋاقىتشا نارسە. بۇندا تەك ءوز-وزىڭە جاۋاپكەرشىلىك الىپ، ءتارتىپ بولۋى ءتيىس. ءبىز ستۋدەنتتەرگە موتيۆاتسيا دا بەرەمىز، بىراق ول تەز ءبىتىپ قالادى. سوندىقتان، تالاپ قويامىز. ەگەر 3 ساباقتان ارتىق ءۇي تاپسىرماسىن جىبەرمەسە، توپتان شىعارامىز دەيمىز. سەبەبى، بىزگە دە، ستۋدەنتتەرگە دە ناتيجە كەرەك قوي. بىزگە ستۋدەنتتەر وسى سەبەپپەن دە كوپ كەلەدى.

بىراق، ادىستەن دە قاتە بولۋى مۇمكىن. ال، ول قاتەنى تاۋىپ، ءتىل ۇيرەنۋدىڭ وزىنە ءتيىمدى جولىن تابۋ- بۇل ۇيرەنۋشىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى. قازىر، اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋدىڭ ادىستەرى وتە كوپ. بارلىعىنا جۇگىرە بەرۋگە بولمايدى. ۇيرەنۋشى وزىمە ۇنايدى دەگەن 1-2 ادىسپەن ءجۇرىپ وتىرۋى ءتيىس. ءتىل ۇيرەنۋ جەڭىل تۇردە، سۇيىكتى ءىس تۇرىندە بولۋى كەرەك. مىسالى، ماعان كىتاپپەن ۇيرەنگەن ۇنامايدى. ماعان، كينو جانە انمەن ۇيرەنگەن ۇنايدى. تيىسىنشە، وزىمە ۇنايتىن نارسەمەن اينالىسقاندىقتان اقپاراتتى جەڭىل قابىلدايمىن.

- كەيبىر قوعامدىق ورتادا جاستار اعىلشىن ءتىلى ماگيستراتۋراعا ءتۇسۋ ءۇشىن عانا كەرەك سەكىلدى سەزىنەدى. اعىلشىن ءتىلىن ءبىلۋ ارقىلى ءسىز بەن ءبىزدىڭ زامانداستارىمىز ناقتى نە ۇتادى؟

-  ۇيرەنۋشىلەر كوبىنە ءبارى ۇيرەنىپ جاتىر سوسىن ۇيرەنەمىن نەمەسە ماقتان ءۇشىن وقيدى. اعىلشىن ءتىلى ناقتى نە ءۇشىن قاجەت ەكەنىن بىلمەيدى. راسىندا، اعىلشىن ءتىلىنىڭ بەرەتىن مۇمكىندىكتەرى كوپ. شەتەلدە ءبىلىم الۋ قازىر وتە قولجەتىمدى. تەگىن گرانت ۇسىناتىن وقۋ ورىندارى كوپ. ءتىپتى، ەۋروپانىڭ كەيبىر ەلدەرىندە ءبىلىم الۋ تەگىن. ەڭ باستى شارتى- اعىلشىن ءتىلىن ءبىلۋ. سول سياقتى، ستاتيستيكا بويىنشا اعىلشىنشا بىلەتىن ماماندار ەكى ەسە جوعارى جالاقى الادى ەكەن.شەتەلدە جۇمىس جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. مەنىڭ ءبىر تانىسىم، ۆەتنامعا مۇعالىم بولىپ قايتتى. سول سياقتى وقۋ بىتىرگەندە جۇمىس ىزدەپ قوناق ۇيگە بارعانمىن. مەنى قابىلداعان شەتەلدىك مامان اۋىسىممەن كەلگەن ەكەن. ءوز- ءوزىڭدى كورسەتسەڭ، اعىلشىنشا جاقسى سويلەي الساڭ، سەن دە بارا الاسىڭ دەدى. ساياحاتتاۋدىڭ وزىندە اعىلشىن ءتىلى ۇلكەن پليۋس. مەن ءۇشىن، مەنىڭ ساياحاتىمنان قىزىقتى ەستەلىكتەردىڭ بارلىعى ادامدارمەن بايلانىستى. ال ادامدارمەن اعىلشىنشا سويلەسەسىڭ. ءار ەلدىڭ ادامدارىمەن تانىسقان- دۇنيەتانىمىڭدى وزگەرتەدى. مۇمكىندىكتەر تولىپ جاتىر، تەك اقپارات ىزدەنۋ كەرەك

- اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋدە نەمەسە اقش-قا بارعاندا قانداي ءبىر قيىندىقتار، ەستەن كەتپەس قىزىقتى وقيعالار بولدى ما؟

-   اسا قيىندىق بولمادى. كىشكەنە تىلدىك بارەر بولدى. امەريكاعا بارارلى ۇيدە وزىمە سەنىمدى بولىپ شىققانىممەن، تىلدىك ورتاعا بىردەن ءسىڭىسىپ كەتە المادىم. ۇيالۋ، قورقۋ بولدى. سوندىقتان، ءتىل ۇيرەنۋ ءۇشىن ەڭ ءبىرىنشى تىلدىك بارەردى جەڭۋ كەرەك. ونى بىلمەسەڭ، قانشا جەردەن 10000 ءسوز ءبىل، گرامماتيكادان مىقتى بولىپ تۇرساڭ دا، سويلەي المايسىڭ. ءوزىمنىڭ باسىمنان وتكەندىكتەن 2 ايلىق كۋرستى پراكتيكالىق اعىلشىن تىلىنە نەگىزدەدىم.

شىنى كەرەك، ماعان ورتاعا ءسىڭىسىپ، سويلەپ كەتۋگە ورتانىڭ ءوزى كومەكتەستى. امەريكاندىقتار وتە اشىق، كوشەدە ءبىر- ءبىرىن تانىمايتىن ادامدار سويلەسىپ، دوس بولىپ كەتە بەرەدى. جۇزدەرى جارقىن، ۇنەمى كۇلىپ جۇرەدى. ادامدارى اشىق بولعاسىن، مەن دە اشىلا باستادىم. كوشەدەگى ادامدارمەن ادامداسىپ، كەزدەسكەن جاندارمەن تانىسىپ باستادىم. ولار سەنى دۇرىس سويلەمەدىڭ دەپ ەشقاشان دا سىنامايدى. ويتكەنى، امەريكا ءار جاقتان جينالعان ادامدار. ياعني، اعىلشىن ءتىلى كوبىسىنىڭ انا ءتىلى ەمەس. سوندىقتان، اكتسەنتپەن سويلەۋ، قاتە جىبەرۋ - قالىپتى نارسە.

كەيىن ءوزىم پراكتيكا جاسايتىن ادام ىزدەپ باستادىم. كۇندە كوفە الۋعا باراتىن ستارباكستىڭ كاسسيرىن دوس قىلىپ الدىم. جۇمىستاعىلارمەن بارىنشا اشىق بولۋعا تىرىستىم، بارلىعىمەن جاقىن دوس بولىپ كەتتىم. كەزدەسۋلەرگە باردىم، كينوداعىداي ۆەچيرينكاعا باردىم

قالىپ بارادى... ۇيسىزدەرمەن (بومج) سويلەسكەن ماعان جاقسى پراكتيكا بولدى. جۇمىستان قايتاتىن جولدا ۇنەمى تولىپ ۇيسىزدەر وتىراتىن. باسىندا قورقاتىنمىن، ويتكەنى ۇيگە شەيىن ارتىمنان جۇرەتىن. سويتسەم، “سەن قورىقپا بىزدەن، مىناۋ قاۋىپتى كوشە بولعاندىقتان شىعارىپ سالىپ جاتىرمىز” دەيدى. سوسىن بوسقا قايتپاي وسىلارمەن پراكتيكا جاسايىنشى دەدىم. بومج دەگەنگە ارتىق نارسە ويلاماڭىزدار، وندا بومج بولۋ- ءومىر سالتى جانە قالىپتى نارسە. مەن اڭگىمەلەسكەن بومجداردا ءوز حيكايالارى بار، قىزىقتى جاندار بولاتىن.

- اقنيەت، جالپى اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋدە ورتا ماڭىزدى ما؟ ورتاسىز ۇيرەنۋگە بولا ما؟

- ورتا ماڭىزدى. بىراق ورتاسىز ۇيرەنۋگە دە بولادى. سەبەبى، بارلىعىمىزدا بىردەن شەتەلدە تۇرۋعا مۇمكىندىك بولا بەرمەيدى عوي. سوندىقتان، ول ورتانى ءوزىڭ قالىپتاستىرۋ كەرەكسىڭ. ايتپاقشى، اينالاڭدى اعىلشىن تىلىنە قورشاۋ تەز ناتيجە بەرەدى. تەك ونى كۇندەلىكتى ادەتكە اينالدىرۋ كەرەك. قالاي ورتا قالىپتاستىرۋعا بولادى: شەتەلدىك دوستار تابىڭىز. مىسالى، Speaky قوسىمشاسى ارقىلى الەمنىڭ ءار جەرىنەن پراكتيكا جاسايتىن دوس تابۋعا بولادى.  اعىلشىنشا كينو كورۋ ارقىلى سول ورتاعا ەنۋگە بولادى. اعىلشىنشا ءان تىڭداۋ، كۇندەلىك جازۋ، ءوز-ءوزىڭدى ۆيدەوعا ءتۇسىرىپ اعىلشىنشا سويلەۋ، تەلەفونىڭدى اعىلشىنشاعا اۋىستىرۋ سىندى ادىستەردى قولدانساڭىزدار بولادى.مەن ۇيرەنىپ جۇرگەندە اعىلشىنشا پراكتيكا جاساۋعا بار مۇمكىندىكتى ىزدەدىم. استاناعا كەلگەن امەريكاندىقتاردى تاۋىپ الىپ، سول كىسىلەرمەن ارالاستىپ، قوسىمشا ارقىلى شەتەلدىك دوستار تاپتىم، ياعني، ۇيرەنىپ ءجۇرىپ ومىردە بىردەن قولدانعان تەز ناتيجە بەرەدى.

- اقش-تا ءبىلىم الدىڭىز، ءومىر ءسۇردىڭىز. ەكى ەل جاستارىنىڭ بىلىمگە، ومىرگە دەگەن كوزقاراسىندا ۇقساستىقتار بار ما؟

- امەريكاندىقتاردىڭ ومىرگە كوزقاراستارى تىم ەركىن. ماعان وسىنىسى ۇنايدى. سەنىڭ نە كيگەنىڭدە، قالاي ءومىر سۇرەتىنىندە ەشكىمنىڭ شارۋاسى جوق. جانە ول ستىدەنتتىك ومىردە دە بايقالادى. ءوز كوزقاراسىڭدى قورعاي الاسىڭ، قاي جاعىنان الساق تا تاڭداۋ جاساي الاسىڭ. مۇعالىمدەرمەن دە ەركىن سويلەسە الاسىڭ. ءتىپتى مۇعالىمدەر سەنىمەن بىرگە لانچ ىشۋگە قارسى بولمايدى.

- الەۋمەتتىك جەلىدە وتە بەلسەندىسىز، ۆيدەولار، قىسقا پوستتار سالىپ، ءتىپتى، سۋپەرماركەتتە ءجۇرىپ تە وقۋشىلارعا ساباق ءتۇسىندىرىپ جۇرەدى ەكەنسىز. بۇل ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتىڭ كورنىسى دەپ ەسەپتەيمىن. كۋرس تۋرالى ايتا وتسەڭىز.

- يءا, وقۋشىلاردىڭ بارىنشا جان- جاقتى بولعانىن قالايمىن. اعىلشىن ءتىلىنىڭ بەرەتىن مۇمكىندىكتەرىن پايدالانسا ەكەن دەيمىن. كۋرسقا كەلەتىن بولساق، 2000-نان اسا ستۋدەنتتەرىمىز بار. 80% ناتيجە كورسەتەدى. ول، سول ارنايى جۇيەنىڭ، دۇرىس جوسپار جانە قويىلعان تالاپتىڭ ناتيجەسى. ءبىز ارنايى كىتاپتار ارقىلى وقىتپايمىز. كۋرستى ءوزىم جيناعان تاجاربيەگە سۇيەنە وتىرىپ، ەڭ قاجەتتى اقپاراتتارعا نەگىزدەدىم. سونىمەن قاتار، كەرى بايلانىستىڭ بولۋىن، ۇيرەنۋشىلەردىڭ پراكتيكا جاساۋىن باستى ورىنعا قويامىز. ياعني، ءار ۇيرەنۋشى كۋراتورمەن جەكە جۇمىس جاسايدى.

- اقش ۋنيۆەرسيتەتتەرىنە قالاي وقۋعا تۇسۋگە بولادى؟ وقۋ اقىسى، گرانت سانى قانشا، ەمتيحان ءتۇرى قانداي فورمادا وتەدى؟

- اقش- قا وقۋعا ءتۇسۋ وڭاي نارسە ەمەس. بىراق، مۇمكىن. تەك اقشاسى بارلار، تىم اقىلدىلار تۇسە الادى دەپ ويلاۋدىڭ قاجەتى جوق. اقپارات ىزدەنىپ، ماقسات قويىپ جۇمىس جاساسا، بارلىعىنىڭ قولىنان كەلەدى. ءتۇسۋدىڭ قانداي جولدارى بار؟ شەتەلدە وقىعىڭىز كەلسە 1-2 جىل بۇرىن ەرتەرەك قيمىلداعانىڭىز ءجون.بىرىنشىدەن اقش ۋنيۆەرسيتەتتەرىنە قاتىستى اقپارات ىزدەنىپ، قىزىقتىرعان وقۋ ورىندارىنىڭ جەكە سايتىنا كىرۋ، جەكە سايتتارىندا ستيپەندياعا قاتىستى مالىمەت بولادى. سوندا ەتاپ- ەتاپ بويىنشا بارلىق اقپارات كورسەتىلەدى. اقش وقۋ ورىندارى تەگىن ءبىلىم ۇسىنبايدى. بىراق، ستيپەنديا بارىنشا كوپ بولىنەدى. جانە ول ستيپەنديا ءوزىنىڭ لايىقتى ەكەنىن كورسەتكەندەرگە بەرىلەدى. ال، ءوز- ءوزىڭدى كورسەتۋدىڭ جولى- ەرەكشە ءارى ناقتى جازىلعان موتيۆاتسيالىق حات.  موتيۆاتسيالىق حاتتى شەتەلدىك كەز كەلگەن وقۋ ورنى سۇرايدى. تولىعىراق، ىزدەنىپ كورىڭىزدەر. بۇدان بولەك “Fulbright” باعدارلاماسى بار. تەگىن ءبىلىم، اۋە بيلەتى، تۇراتىن ءۇي، 2000$ كولەمىندە ستيپەنديا ۇسىنىلادى. جالپى شەتەلگە ءتۇسۋدىڭ نەگىزگى شارتتارى: اعىلشىن ءتىلىن ءبىلۋ (IELTS, TOEFL), موتيۆاتسيالىق حات، رەكومەنداتسيالىق حات جانە جاقسى ۇلگەرىم. ەڭ باستىسى، ءار نارسەگە يكەمدى بولىپ، اقپارات ىزدەپ ، ۋاقىتىلى قيمىلداۋ.

- اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنسەم دەپ جۇرگەن زامانداستارىڭىزعا نە ايتاسىز؟

- تەك ساتتىلىك تىلەيمىن! ەڭ باستىسى - تاباندى بولساڭىز، ناقتى قاجەتتىگىڭىزدى انىقتاپ ماقسات قويساڭىز، ءوز- وزىڭىزگە تالاپ قويا بىلسەڭىز، قالعانى وزدىگىنەن جۇرەدى.

- اڭگىمەڭىزگە كوپ راحمەت، سىزگە تولاعاي تابىس تىلەيمىز. ەڭبەگىڭىز جەمىستى بولسىن.

- سىزگە دە راقمەت. بارلىعىڭىزعا ساتتىلىك تىلەيمىن.

نۇربول مۇراتبەكۇلى،

“ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى

پىكىرلەر