اقش ادام ساۋداسىنا بايلانىستى قازاقستانعا سانكتسيالار سالۋى مۇمكىن، دەپ حابارلايدى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىل اپپاراتىنىڭ (ومبۋدسمەن) ءباسپاسوز قىزمەتى. بۇل تۋرالى «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى «kaztag.kz» اقپاراتتىق اگەنتتىگىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.
«باقىلاۋ تىزىمىندە نەمەسە ءۇشىنشى دەڭگەيدەگى ەلدەردىڭ تىزىمىندە بولۋ اقش تاراپىنان بەلگىلى ءبىر سانكتسيالارعا، سونىڭ ىشىندە ساۋداعا قاتىسى جوق گۋمانيتارلىق ەمەس شەتەلدىك كومەك كورسەتۋدەن باس تارتۋعا، سونداي – اق ءبىلىم بەرۋ جانە مادەني الماسۋ ءىس-شارالارىن قارجىلاندىرۋدان باس تارتۋعا اكەلۋى مۇمكىن», - ومبۋدسمەن ەلۆيرا ءازىموۆانىڭ بەيسەنبىدە پرەمەر-مينيستر اسقار مامينگە جولداعان حاتىندا وسىلاي دەلىنگەن.
ەلۆيرا ءازىموۆانىڭ تاعى ءبىر قاۋىپتەنىپ وتىرعان نارسەسى، ول- حالىقارالىق قارجى ينستيتۋتتارى تاراپىنان مۇمكىن بولاتىن ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيتسيالىق شەكتەۋلەر، اتاپ ايتقاندا – قازاقستاندا ىسكە اسىرىلاتىن جوبالاردى قولداۋ كولەمىنىڭ قىسقارۋى.
«ءبىزدىڭ ەلدىڭ «باقىلاۋ تىزىمىنە» دەپ ايدار تاعىلعان ەلدەردىڭ قاتارىنا ەنۋى، قابىلدانىپ جاتقان شارالارعا قاراماستان، ەل ۇكىمەتى الدىڭعى ەسەپتى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا ادام ساۋداسىنا قارسى كۇرەس بويىنشا كۇش-جىگەردىڭ كوپ جۇمسالعاندىعى تۋرالى دالەل كەلتىرمەگەنىن كورسەتەدى. سونداي – اق، بۇل فاكت ءبىزدىڭ ەلىمىزدە وسىنداي قىلمىس قۇرباندارىنىڭ ءابسوليۋتتى سانىنىڭ ارتقانىن كورسەتەدى» ، - دەپ سانايدى ءازىموۆا.
ادام ساۋداسىنىڭ جانە قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋدىڭ انىقتالعان جاعدايلارى بويىنشا قازاقستانداعى رەسمي ستاتيستيكا كورشى ەلدەرگە قاراعاندا ەداۋىر تومەن. بۇل كورشى ەلدەردىڭ ىشىندە قازاقستان ولار ءۇشىن مەجەلى ەل بولىپ تابىلاتىن قىرعىزستان مەن وزبەكستاندا دا بار.
«بۇل مۇنداي قىلمىستاردى انىقتاۋ، تەرگەۋ جانە جازالاۋ بويىنشا جۇمىستىڭ جەتكىلىكسىز دەڭگەيىن كورسەتەدى. ومبۋدسمەن ادام ساۋداسىنان زارداپ شەككەن شەتەلدىكتەر مەن ازاماتتىعى جوق ادامداردىڭ ارنايى الەۋمەتتىك قىزمەتتەرگە، ونىڭ ىشىندە داعدارىس ورتالىقتارىندا ۋاقىتشا ورنالاستىرۋعا دا قول جەتىمدىلىكتىڭ جوقتىعىنا دا نازار اۋداردى», - دەلىنگەن حابارلامادا.
بۇعان دەيىن اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنىڭ 2019 جىلعى ادام ساۋداسى تۋرالى جىل سايىنعى بايانداماسى جاريالانعان ەدى. ونىڭ اياسىندا ادام ساۋداسىنا قارسى كۇرەس بويىنشا سەرىكتەس ەلدەردەگى جاعداي ۇسىنىلعان بولاتىن.
باعالاۋ ادام ساۋداسىن جويۋ ءۇشىن ەڭ تومەنگى ستاندارتتارعا سايكەستىك نەگىزىندە باسقا ەلدەردى ءتورت دەڭگەيدىڭ بىرىنە جاتقىزۋ جولىمەن جۇرگىزىلەدى(«1», «2», «2 watchlist «(باقىلاۋ ءتىزىمى) جانە» 3»),(اقش-تىڭ 2000 جىلعى» Trafficking Victims Protection Act « زاڭى).
قازاقستان العاش رەت «2 watchlist» (باقىلاۋ ءتىزىمى) دەڭگەيىنە ەنگىزىلدى. بۇل رەتتە، 2012 جىلدان باستاپ قازاقستان ارقاشان ەكىنشى دەڭگەيدە بولعان.
باياندامادا سونداي-اق ەلدەگى احۋالدى جاقسارتۋ ءۇشىن 11 ۇسىنىم تۇجىرىمدالعان. نەگىزگى قازاقستانعا مىناداي ۇسىنىمدار بەرىلدى: ادام ساۋداسىنان زارداپ شەككەندەردى، اسىرەسە ءماجبۇرلى ەڭبەك ەتۋدەن زارداپ شەككەن شەتەلدىكتەردى – حالىقتىڭ وسال توپتارى اراسىندا انىقتاۋ جونىندەگى شارالاردى ەداۋىر كۇشەيتۋ جانە زارداپ شەككەندەردى ولارعا كومەك كورسەتىلۋى مۇمكىن جەرلەرگە قايتا باعىتتاۋ; ادام ساۋداسىنان زارداپ شەككەن شەتەلدىكتەر ءۇشىن قولجەتىمدى كومەك كولەمىن ەداۋىر ۇلعايتۋ، مۇنداي زارداپ شەككەندەردى ولاردىڭ تەرگەۋگە جانە قىلمىستىق پروتسەسكە قاتىسۋىنا قاراماستان انىقتاۋ مەن كومەك كورسەتۋدى قامتاماسىز ەتۋ; ادام ساۋداسىنا بايلانىستى قىلمىستاردى تەرگەۋدى جانە كىنالىلەردى جاۋاپقا تارتۋدى قامتاماسىز ەتۋ.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنە ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، سىرتقى ىستەر مينيسترلىكتەرىمەن جانە باسقا دا ۋاكىلەتتى ورگاندارمەن بىرلەسىپ، الىنعان ۇسىنىمداردى اعىمداعى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن، ونىڭ ىشىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ جانىنداعى ادامداردى زاڭسىز اكەتۋگە، اكەلۋگە جانە ساتۋعا قارسى كۇرەس ماسەلەلەرى جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيانىڭ قىزمەتى شەڭبەرىندە ىسكە اسىرۋ جونىندە ناقتى شارالار قابىلداۋدى جانداندىرۋدى تاپسىرۋدى سۇرايمىن», - دەلىنگەن ءازىموۆانىڭ ءماميننىڭ اتىنا جازعان حاتىندا.
سونداي-اق، ومبۋدسمەن اپپاراتىندا قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستانداعى حالىقارالىق كوشى-قون ۇيىمىنىڭ (حكۇ) كەڭسەسى اقش ەلشىلىگىنىڭ قولداۋىمەن قازاقستان ءۇشىن زاڭنامالىق ۇسىنىستار مەن پراكتيكالىق سيپاتتاعى ۇسىنىمداردى ازىرلەۋگە باعىتتالعان جوبانى ىسكە قوسۋدا ەكەندىگىن دە ايتىپ ءوتتى.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 30 شىلدەدە «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى قازاقستاندى ادام ساۋداسى بويىنشا باقىلاۋ تىزىمىنە ەنگىزگەنىن حابارلاعان ەدى. امەريكالىق بيلىكتىڭ پىكىرىنشە، قازاقستان ۇكىمەتى ادام ساۋداسىن جويۋ ءۇشىن ەڭ تومەنگى ستاندارتتاردى تولىق كولەمدە ساقتامايدى، الايدا ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ايتارلىقتاي كۇش سالاتىندىعى تۋرالى مالىمدەمەنى دە جازعان بولاتىن.
مەملەكەتتىك دەپارتامەنت اتاپ وتكەندەي، بۇل كۇش-جىگەرگە ادام ساۋداگەرلەرى ءۇشىن قىلمىستىق جازانى كۇشەيتەتىن جانە بولجامدى ساۋداگەرلەردىڭ قىلمىستىق ءىستىڭ كۇشىن جويۋ ءۇشىن قۇرباندارعا اقى تولەۋ مۇمكىندىگىن جوققا شىعاراتىن تۇزەتۋلەر ەنگىزۋ كىرەدى. الايدا، اقش بيلىگىنىڭ پىكىرىنشە، «قازاقستان ۇكىمەتى وتكەن ەسەپتى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا كۇش-ءجىگەردىڭ جالپى ۇلعايۋىن كورسەتپەدى», ال «ۇكىمەتتىڭ زارداپ شەككەندەردى انىقتاۋ جانە قورعاۋ جونىندەگى كۇش-جىگەرى حالىقتىڭ جالپى سانىمەن سالىستىرعاندا جەتكىلىكسىز بولىپ وتىر».
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
